Organizacja kształcenia specjalnego w Polsce w okresie międzywojennym. Plany, osiągnięcia, braki w systemie edukacji specjalnej

Abstract

W artykule przybliżono kształcenie specjalne w międzywojennej Polsce. Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 r. władze polskie stanęły przed koniecznością odbudowy państwa, poszczególnych sfer życia społecznego, a także szkolnictwa, które dotąd przez ponad 100 lat znajdowało się pod zwierzchnictwem władz zaborczych. Odbudować należało również szkolnictwo specjalne, którego początki na ziemiach polskich sięgają pierwszych lat XIX wieku. Prace z tego zakresu w okresie międzywojennym podejmowały przede wszystkim osoby zajmujące się wychowaniem i kształceniem dzieci anormalnych, jak wówczas nazywano dzieci z niepełnosprawnościami. To ich zaangażowanie, dostrzeganie sensu w pracy na rzecz tej grupy dzieci przyczyniło się do wznowienia działalności placówek założonych w czasie zaborów, a także tworzenia nowych. To oni opracowywali metody pracy, przygotowywali pomoce naukowe, prowadzili akcje propagandowe, edukowali społeczeństwo. Bardzo duże znaczenie dla rozwoju szkolnictwa specjalnego, nie tylko w omawianym okresie, miało założenie z inicjatywy Marii Grzegorzewskiej Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej – placówki przygotowującej kadry pedagogiczne dla szkół specjalnych, jednej z nielicznych działających w owym czasie w Europie. Pomimo licznych trudności w latach 1918–1939 udało się opracować podstawy, na których oparto odbudowę szkolnictwa specjalnego po II wojnie światowej.