Saga „Zmierzch”, Internet i zmiana kulturowa. Uwagi z zakresu socjologii recepcji literackiej

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2022.13.06

Słowa kluczowe:

saga Zmierzch, socjologia literatury, recepcja literatury, życie literackie

Abstrakt

W proponowanym artykule analizie poddany zostaje wpływ publikacji cyklu Zmierzch na funkcjonowanie współczesnego życia literackiego. Wywołująca kontrowersje ogromna popularność sagi, zarówno wśród jej fanów, jak i antyfanów, w połączeniu z następującym ówcześnie rozwojem portali społecznościowych, zaowocowała zmianą kulturową, w wyniku której mechanizmy komunikacji literackiej uległy trwałej transformacji. Równoczesnym efektem masowej poczytności książek Stephenie Meyer była zmiana statusu literatury kierowanej do młodych czytelniczek, która z oferty marginalnej stała się jednym z najbardziej obecnie rozwijanych segmentów rynku wydawniczego.

Bibliografia

Polskie wydania sagi Zmierzch

Meyer S., 2007: Zmierzch. Przeł. J. Urban. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Meyer S., 2007: Księżyc w nowiu. Przeł. J. Urban. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Meyer S., 2008: Zaćmienie. Przeł. J. Urban. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Meyer S., 2009: Przed świtem. Przeł. J. Urban. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Kontynuacje (spin-off)

Meyer S., 2010: Drugie życie Bree Tanner. Przeł. D. Jankowska. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Meyer S., 2016: Życie i śmierć. Przeł. D. Olejnik. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Meyer S., 2020: Słońce w mroku. Przeł. D. Olejnik. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Polskie wydania serii Pięćdziesiąt twarzy Greya

James E.L., 2012a: Pięćdziesiąt twarzy Greya. Przeł. M. Wiśniewska. Katowice: Sonia Draga.

James E.L., 2012b: Ciemniejsza strona Greya. Przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska. Katowice: Sonia Draga.

James E.L., 2013: Nowe oblicze Greya. Przeł. M. Wiśniewska. Katowice: Sonia Draga.

James E.L., 2015: Grey. Przeł. K. Petecka-Jurek, P. Korombel. Katowice: Sonia Draga.

Literatura przedmiotu

Antonik D., 2017: Twórczość literacka w pejzażu medialnym. O społecznym życiu literatury. „Teksty Drugie”, nr 1, s. 405—420.

Barthes R., 1999: Śmierć autora. Przeł. M.P. Markowski. „Teksty Drugie”, nr 1 / 2(54 / 55). https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1999-t-n1_2_(54_55)/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1999-t-n1_2_(54_55)-s247-251/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1999-t-n1_2_(54_55)-s247-251.pdf [dostęp: 12.12.2022].

Baym N., Nancy K., 2000: Tune In, Log On: Soaps, Fandom, and Online Community. Thousand Oaks: Sage.

Bealer T.L., 2011: Of Monsters and Men: Toxic Masculinity and the Twenty-First Century Vampire in the Twilight Saga. In: Bringing Light to Twilight: Perspectives on a Pop Culture Phenomenon. Ed. G. Liza-Anatol. New York: Palgrave Macmillan, s. 139—153.

Bernard L., 2017: Twilight Haters: the Good, the Bad and the Ugly of Internet Popular “Hatedom”. https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01874904/document [dostęp: 13.10.2021].

Bourdieu P., 2001: Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Przeł. Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas.

Burke B., 2011: The Great American Love Affair: Indians in the Twilight Saga. In: Bringing Light to Twilight: Perspectives on a Pop Culture Phenomenon. Ed. G. Liza-Anatol. New York: Palgrave Macmillan, s. 207—220.

Denby D., 2008: True love. „Milk” and „Twilight”. „New Yorker”. https://www.newyorker.com/magazine/2008/12/01/true-love [dostęp:12.12.2022].

Gamus P., 2014: Popularność literackiego tematu wampirów na przykładzie sagi „Zmierzch” Stephenie Meyer. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, t. 19, nr 2, s. 9—24.

Geerzt C., 1997: O gatunkach zmąconych. (Nowe konfiguracje w myśli społecznej). W: Postmodernizm. Antologia przekładów. Wyb., oprac. i przedm. R. Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, s. 214—235.

Goebel M.J., 2011, “Embraced” by Consumption: Twilight and the Modern Construction of Gender. In: Bringing Light to Twilight: Perspectives on a Pop Culture Phenomenon. Ed. G. Liza-Anatol. New York: Palgrave Macmillan, s. 169—178.

Grady C. et al., 2018: Reckoning with Twilight, 10 Years Later: How Twilight and its Backlash are Still Shaping Pop Culture. https://www.vox.com/culture/2018/11/21/18096734/twilight-10-year-anniversary-stephanie-meyers [dostęp: 17.08.2020].

Hall S., 1980: Encoding / Decoding. In: Culture, Media, Language. Eds. S. Hall et al. London: Hutchinson, s. 51—61.

Howe S.K., 2013: Teams, Tears, and Testimonials: A Rhetorical Reading of the Twilight Time Capsule. „Reception: Texts, Readers, Audiences, History”, Vol. 5, No. 1, s. 61—75.

Isaksson M., 2014: Negotiating Contemporary Romance: Twilight Fan Fiction. „Interactions: Studies in Communication and Culture”, Vol. 5, No. 3, s. 351—364.

Jarvis C., 2014: The Twilight of Feminism? Stephenie Meyer’s Saga and the Contradictions of Contemporary Girlhood. „Children’s Literature in Education”, Vol. 45, s. 101—115.

Jenkins H., 2006: Fans, Bloggers, and Gamers: Exploring Participatory Culture. New York: New York University Press.

Jones L., 2011: Contemporary Bildungsromans and Prosumer Girl. „Criticism”, Vol. 5, No. 3, s. 439—469.

Karpovich A., 2006: The Audience as Editor: The Role of Beta Readers in Online Fan Fiction Communities. In: Fan Fiction and Fan Communities in the Age of the Internet: New Essays. Eds. K. Hellekson, K. Busse. Jefferson: McFarland & Co, s. 171—188.

Kelly C.R., 2016: Abstinence Cinema: Virginity and the Rhetoric of Sexual Purity in Contemporary Film. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press.

Kheraj A., 2018: How “Twilight” Changed Fan Culture Forever. https://i-d.vice.com/en_us/article/8xjydz/how-twilight-changed-fan-culture-forever [dostęp: 17.08.2020].

Kita M., 2014: Tekstowo zmediatyzowane doświadczenie bycia wampirem. Wokół „Zmierzchu” Stephenie Meyer. W: Język(i) kultury popularnej. Red. Artur Rejter. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 35—64.

Kokkola L., 2011: Sparkling Vampires: Valorizing Self-harming Behavior in Stephenie Meyer’s Twilight Series. „Bookbird: A Journal of International Children’s Literature”, Vol. 49, No. 3, s. 33—46.

Lash S., Lury C., 2011: Globalny przemysł kulturowy. Medializacja rzeczy. Przeł. J. Majmurek, R. Mitoraj. Kraków: Wydawnictwo Uniwersystetu Jagiellońskiego.

Lindgren Leavenworth M., 2011: Variations, Subvertions and Endless Love. In: Bringing Light to Twilight: Perspectives on a Pop Culture Phenomenon. Ed. G. Liza-Anatol. New York: Palgrave Macmillan, s. 69—82.

Lothian A., 2009: Living in a Den of Thieves: Fan Video and Digital Challenges to Ownership. „Cinema Journal”, Vol. 48, No. 4, s. 130—136.

Łęcki K., 1997: Św. Gombrowicz. Zinstytucjonalizowane formy komunikowania o literaturze. Socjologiczna analiza zjawiska. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.

Łęcki K., 2009: Literatura piękna. W: Encyklopedia socjologii. T. 2. Red. H. Domański et al. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 128—134.

Manovich L., 2009: The Practice of Everyday (Media) Life: From Mass Consumption to Mass Cultural Production?. „Critical Inquiry”, Vol. 35, No. 2, s. 319—331.

Morris W., 2008: Stephenie Meyer’s Mormonism and the “erotics of abstinence”. A Motley Vision: Mormon Arts and Culture. http://www.motleyvision.org/2008/stephanie-meyers-mormonism-and-the-erotics-of-abstinence/ [dostęp: 17.08.2020].

Mukherjea A., 2011: My Vampire Boyfriend: Postfeminism, “Perfect” Masculinity, and the Contemporary Appeal of Paranormal Romance. „Studies in Popular Culture”, Vol. 33, No. 2, s. 1—20.

Oliver K., 2012: Knock Me Up, Knock Me Down: Images of Pregnancy in Hollywood Films. New York: Columbia University Press.

Radway J.A., 1984: Reading the Romance: Women, Patriarchy and Popular Literature. Chapel Hill: University of North Carolina Press.

Romano A., 2012: Fifty Shades of Grey and the Twilight Pro-fic Phenomenon. Essay. https://www.themarysue.com/50-shades-of-grey-and-the-twilight-pro-fic-phenomenon/ [dostęp: 17.08.2020].

Rutherford L.M., 2009: Industries, Artists, Friends and Fans: Marketing Young Adult Fiction Online. „First Monday”, Vol. 14, No. 4. https://www.academia.edu/1336229/Industries_artists_friends_and_fans_Marketing_young_adult_fictions_online [dostęp: 12.12.2022].

Seifert C., 2008: Bite me! (Or Don’t). “Twilight” Has Created a New YA Genre: Abstinence Porn. „Bitch Magazine”. https://www.bitchmedia.org/article/bite-me-or-dont [dostęp: 17.08.2020].

Silver A., 2010: “Twilight” is not Good for Maidens: Gender, Sexuality and Family in Stephenie Meyer’s “Twilight” Series. „Studies in the Novel”, Vol. 42, No. 1, s. 121—138.

Smith F., 2017: Rethinking the Hollywood Teen Movie. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Steiner A., 2011: Gendered Readings: Bella’s Books and Literary Consumer Culture. In: Interdisciplinary Approaches to Twilight: Studies in Fiction, Media, and a Contemporary Cultural Experience. Eds. M. Larsson, A. Steiner. Lund: Nordic Academic Press, s. 195—211.

Storey J., 2003: Studia kulturowe i badania kultury popularnej. Przeł. J. Barański. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Summers S., 2010: Twilight is so Anti-feminist that I Want to Cry: Twilight Fans Finding and Defining Feminism on the World Wide Web. „Computers and Composition”, Vol. 27, No. 4, s. 315—323.

Taylor J., 2012: Romance and the Female Gaze Obscuring Gendered Violence in The Twilight Saga. „Feminist Media Studies”, Vol. 14, No. 3, s. 388—402.

Whitton M., 2011: “One is not born a vampire, but becomes one”. Motherhood and Masochism in Twilight. In: Bringing Light to Twilight: Perspectives on a Pop Culture Phenomenon. Ed. G. Liza-Anatol. New York: Palgrave Macmillan, s. 125—138.

Źródła internetowe

https://www.chillizet.pl/Kultura/Ksiazki/Zmierzch-wraca-po-latach-Stephenie-Meyer-wydaje-Midnight-Sun-24194 [dostęp: 17.10.2020].

https://www.youtube.com/watch?v=8O06tMbIKh0&t=56s&ab_channel=LindsayEllis [dostęp: 12.12.2022].

Twilight Tik Toks that don’t know where the hell you’ve been, loca https://www.youtube.com/watch?v=ta3DEXXFlZE&list=WL&index=21&t=6s&ab_channel=TikestofToks [dostęp: 20.10.2021].

Twilight Tik Toks that prevented Jacob from imprinting on Renaissance https://www.youtube.com/watch?v=dQ5j06k7-rU&list=WL&index=22&t=2s&ab_channel=TikestofToks [dostęp: 20.10.2021].

Twilight TikTok memes for intellectual beings https://www.youtube.com/watch?v=d2c4pClFv8I&list=WL&index=19&t=29s&ab_channel=AbbyAdams [dostęp: 20.10.2021].

twilight tiktoks that help me sleep at night https://www.youtube.com/watch?v=eCuPzn8lTtk&list=WL&index=20&t=11s&ab_channel=urmomsnewboyfriend [dostęp 20.10.2021].

Pobrania

Opublikowane

2022-12-29

Jak cytować

Gnieciak, M. (2022). Saga „Zmierzch”, Internet i zmiana kulturowa. Uwagi z zakresu socjologii recepcji literackiej. Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 13, 1–16. https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2022.13.06

Numer

Tom 13 (2022)

Dział

Artykuły

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).