Rola obcego w literaturze żydowskiej: Analiza opowiadań Efraima Siewieły „Sprawiedliwy" i „Donosiciel" w świetle teorii Georga Simmela
DOI:
https://doi.org/10.31261/IR.2024.12.03Słowa kluczowe:
Siewieła, Simmel, outsider, socjologia, sowieccy ŻydziAbstrakt
W swoich opowiadaniach Sprawiedliwy i Donosiciel Efraim Siewieła eksploruje motyw bycia outsiderem w społeczeństwie, który jest często powracającym tematem w literaturze żydowskiej. Ta literacka eksploracja łączy Siewiełę z uznanymi autorami żydowskimi takimi, jak Franz Kafka i Philip Roth, którzy również zmagali się z tematyką bycia obcym. Teoretyczny model „obcego” Georga Simmela pomaga zrozumieć postaci stworzone przez Siewiełę. Simmel sugeruje, że obcy zajmuje unikalną pozycję społeczną, będąc jednocześnie
częścią i poza społeczeństwem. Sposób traktowania obcych odzwierciedla szersze problemy społeczne i etyczne. Akceptacja obcych sprzyja jedności, podczas gdy ich odrzucenie może prowadzić do konfliktu. Siewieła wykorzystuje różne środki, aby podkreślić pozycję outsidera w społeczeństwie, przy czym wygląd fizyczny odgrywa ważną rolę. Analiza uczuć bohaterów przeprowadzona przez Jankowskiego ujawnia wewnętrzny konflikt między oficjalnym poczuciem przynależności, a subiektywnym doświadczeniem wyobcowania. Opierając się na własnych doświadczeniach, Sewieła rzuca światło na szersze problemy radzenia sobie żydowskich emigrantów ze Związku Radzieckiego w nowych środowiskach. Autobiograficzna powieść Siewieły Pożegnanie Izraela dostarcza wglądu we własną transformację w kosmopolitycznego outsidera w wyniku państwowego antysemityzmu. Łącznie te teksty podkreślają subtelną eksplorację tożsamości outsidera w twórczości Siewieły. Niezależnie od tego, czy patrzymy przez soczewkę socjologiczną Simmela, analizę wewnętrznego konfliktu Jankowskiego czy osobiste refleksje Siewieły, temat ten rezonuje z uniwersalnymi ludzkimi problemami wyobcowania, tożsamości i poszukiwania przynależności. W narracji Siewieły outsider staje się symbolem nadziei, dobroci i współczucia - potencjalnym katalizatorem pozytywnej zmiany w świecie zacienionym przez ciemność.
Bibliografia
Янковский, А., Проза Эфраима Севела. Из истории русской литературы третей эмигрантской волны, Akademia Świętokrzyska, Кельце 2004.
Полетаева, М., Эволюция представлений о «чужом». Культура культуры, no. 2 (2020): 95—102. https://cyberleninka.ru/article/n/evolyutsiya-predstavleniy-o-chuzhom
Севела, Э., Избранное, Кристалл, Санкт-Петербург 1999.
Севела, Э., Возраст Христа. Последние судороги неумерающего племени, АСТ Москва, Москва 2008.
Simmel, G., Exkurs über den Fremden, in Soziologie. Untersuchungen über die Formen der Vergesellschaftung, Suhrkampf Verlag, Frankfurt am Main 1992.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
