Sztuka post-przekładu
DOI:
https://doi.org/10.31261/PLS.2018.09.01.05Abstract
The Art of Post-translation
This article addresses meta-theoretical issues. Its core concern is to find a coherent conceptual language and an integrated research perspective which would allow to describe various experimental forms of artistic expression claiming the name of “translation”. Particular attention is paid to those literary and non-literary artistic experiments which obligatorily activate the interpretive context of translation proper and therefore require translational analytical tools. The methodological framework for research is provided by the ongoing “outward turn” in western European “post-translation studies”.
KEY WORDS: experimental translation, post-translation, outward turn, translation studies
References
Aru E., [online]: Travaux. Laboratoire de traduction. Dostępne w Internecie: http://www.elisearu.com/11/travaux [dostęp: 14.01.2018].
Assmann A., 2006: Der lange Schatten der Vergangenheit. Erinnerungskultur und Geschichtspolitik. München, Beck.
Bachmann-Medick D., 2012 (2006): Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze. K. Krzemieniowa, tłum. Warszawa, Oficyna Naukowa.
Balbus S., 1999: Zagłada gatunków. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 25—39.
Barańczak S., 1995: Pegaz zdębiał. Poezja nonsensu a życie codzienne. Wprowadzenie w prywatną teorię gatunków. Londyn, Puls.
Bassnett S., 2017: Foreword. W: E. Gentzler: Translation and Rewriting in the Age of Post-Translation Studies. New York, Routledge, s. viii—xiv.
Borowski G., 2012: Transkreacja: myśl przekładowa Haroldo de Camposa. „Przekładaniec”, nr 26, s. 87—107.
Breton A., 2003: Selections. M. Polizotti, ed. and introd. Berkeley—Los Angeles—London, University of California Press.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2012: Wielojęzyczność jako chwyt. W: E. Kraskowska, W. Bolecki, red.: Kultura w stanie przekładu: translatologia — komparatystyka — transkulturowość. Warszawa, Wydawnictwo IBL PAN , s. 91—118.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2013: Ekwiwalencja tekstowa w teorii przekładu i wersologii. W: W. Sadowski, red.: Potencjał wiersza. Warszawa, Wydawnictwo IBL PAN , s. 56—72.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2014: Kolaż, centon, ready-made jako techniki translatorskie. W: P. Fast, red.: Strategie translatorskie. Od modernizmu do (post)postmodernizmu. Katowice, Wydawnictwo Śląsk / Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, s. 57—92.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2016a: Modernist Translation. An Eastern European Perspective. Models, Semantics, Functions. Frankfurt / M ., Peter Lang.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2016b: Przekład jako metodologia przekładu. W: P. Fast, T. Markiewka, J. Pisarska, red.: Reguły gier. Między normatywizmem a dowolnością w przekładzie. Katowice, Wydawnictwo Śląsk / Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, s. 8—29.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2017: Umnyje pieriewody zaumi (stratiegii polskich pieriewodczikow). W: G.W. Wiekszyn, М. Pąkciński, otw., ried.: Litieraturnyj transfier i poetika pieriewoda: Sbornik naucznych statiej. Moskwa, Izdatielskij centr „Abukownik”, s. 70—85.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2018: Jutro: posthumanistyczny przekład artystyczny. „Między Oryginałem a Przekładem”, t. 24: Typowe i nietypowe role tłumacza: wczoraj, dziś, jutro, s. 115—129.
Connely H., [online]: Translation Zone(s): A Stuttering. Dostępne w Internecie: https://vimeo.com/172641096 [dostęp: 14.01.2018].
Dembeck T., 2015: Oberflächenübersetzung: The Poetics and Cultural Politics of Homophonic Translation. „Critical Multilingualism Studies”, vol. 3, nr 1, s. 7—25.
Eoyang E.C., 2003: “Borrowed Plumage”: Polemical Essays on Translation. Amsterdam—New York, Rodopi.
Even-Zohar I., 1990: Polysystem Studies. „Poetics Today”, vol. 11, nr 1.
Gasparow М.L., 2003: Ekspierimientalnyje pieriewody. Sankt-Pietierburg, Gipierion.
Genette G., 2014 (1982): Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. T. Stróżyński, A. Milecki, przeł. Gdańsk, Słowo / O braz Terytoria.
Gentzler E., 2017: Translation and Rewriting in the Age of Post-Translation Studies. New York, Routledge.
Grucza F., 1981: Zagadnienie translatoryki. W: F. Grucza, red.: Glottodydaktyka a translatoryka. Materiały z IV Sympozjum zorganizowanego przez Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, Jachranka 3—5 listopada 1976. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 9—27.
Grzesiczak Ł., 2016: „Król Ubu Translate”. Wywiad z Piotrem Mareckim i Aleksandrą Małecką. „Gazeta Wyborcza”, z 18 stycznia, s. 6.
Hermans T., 2002: Paradoxes and Aporias in Translation and Translation Studies. W: A. Riccardi, ed.: Translation Studies: Perspectives on an Emerging Discipline. Cambridge, Cambridge University Press.
Heydel M., 2009: Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 21—33.
Hillson J., 2013: Homophonic Translation: Sense and Sound. W: H.J. Minors, ed.: Music, Text and Translation. London, Bloomsbury, s. 95—105.
Instytut Sztuki WYSPA, http://www.wyspa.art.pl/title,TranslateKolekcjaniemozliwaczescI,pid,44,oid,38,cid,52,type,10.html [dostęp: 14.01.2018].
Jakobson R., 2009: O językoznawczych aspektach przekładu. L. Pszczołowska, tłum. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak, s. 43—49.
Janczura K., red., 2015: Dlaczego wydajemy drukiem tłumaczenie automatyczne? Rozmowa redakcyjna o Ubu Królu, numerze i serii konceptualnej. Rozmowa redakcyjna z udziałem K. Bazarnik, Z. Fajfera, M. Górskiej-Olesińskiej, A. Małeckiej, P. Mareckiego i M. Spodaryk. „ha!art. Postdyscyplinarny magazyn o kulturze współczesnej”, nr 50, s. 64—69.
Kenner H., 1971: The Pound Era. Berkeley, University of California Press.
Kibirow T., 2009: Stichi o lubwi. Moskwa, Wriemia.
Lewis P., 2007: The Cambridge Introduction to Modernism. Cambridge, Cambridge University Press.
Levý J., 2009 (1966): Przekład jako proces podejmowania decyzji. M. Adamczyk, tłum. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak, s. 72—85.
Levý J., 2011 (1963): The Art of Translation. P. Corness, trans. Z. Jettmarová, ed. with a critical foreword. Amsterdam—Philadelphia, John Benjamins. Littau K., 1997: Translation in the Age of Postmodern Production: From Text to Intertext to Hypertext. „Modern Language Studies”, vol. 33, nr 1, s. 81—96.
Loffredo E., Perteghella M., eds., 2006: Translation and Creativity: Perspectives on Creative Writing and Translation Studies. London—New York, Continuum.
Lukas K., 2014: Wyobraźnia autora i tłumacza wobec pamięci kulturowej. O Wybrańcu Tomasza Manna i jego polskim przekładzie. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 23: Wyobraźnia w przekładzie, s. 149—170.
MacLow J., 2008: Thing of Beauty: New and Selected Works. A. Tardos, ed. Berkeley, University of California Press.
Majdzik K., 2016: Przekład farsy i przekład-farsa. Kłopoty z Ubu Królem po polsku. W: M. Gawlak, A. Świeściak, red.: Komunikacja międzykulturowa. Przekład / komparatystyka / teoria i historia literatury. Ksiega jubileuszowa dedykowana profesor Bożenie Tokarzowej. Katowice, Wydawnictwo Śląsk, s. 111—125.
Małecka A., Marecki P., [w druku]: Literary Experiments with Automatic Translation: A Case Study of a Creative Experiment Involving King Ubu and Google Translate. W: B. Kalla, ed.: Literary Margins and Digital Media.
Milutis J., [online]: Bright Arrogance. A Column on Experiments in Translation. „Jacket2”. Dostępne w Internecie: https://jacket2.org/commentary/brightarrogance-1-0 [dostęp: 15.01.2018].
Nergaard S., Arduini S., 2011: Translation: A New Paradigm. „Translation: A Transdisciplinary Journal”, Inaugural Issue, s. 8—17.
Okulska I., 2016: Od przekładu intersemiotycznego do produktów typu tie-in, czyli transmedialny storytelling jako strategia tłumaczenia. „Forum Poetyki”, jesień. Dostępne w Internecie: http://fp.amu.edu.pl/od-przekladu-intersemiotycznego-do-produktow-typu-tie-in-czyli-transmedialny-storytellingjako-strategia-tlumaczenia [dostęp: 10.01.2018].
Perteghell A.M., E. Loffredo, [online]: The Creative Literary Studio. Explorations in Writing, Translation, and the Art of Text Making. Dostępne w Internecie: https://thecreativeliterarystudio.wordpress.com [dostęp: 13.09.2017].
Preda R., 2001: Ezra Pound’s (Post)Modern Poetics and Politic Logocentrism, Language, and Truth. New York, Peter Lang.
Reynolds M., Park S.S., Philippou E., [online]: Prismatic Translation. Creating New Meanings: Prismatic Translation. Creative Multilingualism. Dostępne w Internecie: https://www.creativeml.ox.ac.uk/research/prismatic-translation [dostęp: 9.01.2017].
Scott C., 2006: Translating Rimbaud’s „Illuminations”. Exeter, University of Exeter Press.
Scott C., 2010: Intermediality and Synaesthesia: Literary Translation as Centrifugal Practice. „Art in Translation”, vol. 2, nr 2, s. 153—169.
Scott C., 2012a: Literary Translation and the Rediscovery of Reading. Cambridge, Cambridge University Press.
Scott C., 2012b: Translating the Perception of Text: Literary Translation and Phenomenology. Cambridge, Legenda.
Scott C., 2014a: Przekład i przestrzenie lektury. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, tłum. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 23: Wyobraźnia w przekładzie, s. 209—226.
Scott C., 2014b: Translating Apollinaire. Exeter, University of Exeter Press.
Scott C., [w druku]: Understanding Understanding: Literary Translation as a Special Case of Interference. W: T. Brzostowska-Tereszkiewicz, M. Rembowska-Płuciennik, B. Śniecikowska, eds.: Understanding Misunderstanding. Creative Potential of Interference in Literary Communication.
Simon S., 2006: Translating Montreal: Episodes in the Life of a Divided City. Montreal, McGill-Queen’s University Press.
Stepken A., red., 2001: Ewa Partum 1965—2001. Karlsruhe, Badischer Kunstverein — Warschau, Nationalmuseum.
Szyłak A., Partum B., Tatar E.M., red., 2013: Ewa Partum. Instytut Sztuki Wyspa — 2012 / 2013. Gdańsk, Instytut Sztuki Wyspa / Fundacja Wyspa Progress.
Szymańska K., 2017: “Into English”: A Collection of World Literature That Debunks Age-old Translation Myths [review]. „Words without Borders. The Online Magazine for International Literature”, December. Dostępne w Internecie: http://www.wordswithoutborders.org/book-review/into-english-a-collection-of-world-literature-that-debunks-age-old-myth [dostęp: 9.01.2018].
TransARTation! wandering texts, travelling objects 2017, [online]. Dostępne w Internecie: http://transartation.co.uk/exhibition [dostęp: 13.09.2017].
Tynianow T., 1978: Fakt literacki. E. Korpała-Kirszak, wyb. Warszawa, PIW.
Ulicka D., 2007: Literaturoznawcze dyskursy możliwe. Studia z dziejów nowoczesnej teorii literatury w Europie Środkowo-Wschodniej. Kraków, Universitas.
Uspienski B., 1997: Poetyka kompozycji: struktura tekstu artystycznego i typologia form kompozycji. P. Fast, tłum. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
Venuti L., 2008: The Translator’s Invisiblility. A History of Translation. [2nd ed.]. London—New York, Routledge.
Vidal R., Chamarette J., [online]: Translation Games. Dostępne w Internecie: http://translationgames.net [dostęp: 13.09.2017].
Vieira E.R.P., 1998: New Registers for Translation in Latin America. W: P. Bush, K. Malmkjær, eds.: Rimbaud’s Rainbow: Literary Translation in Higher Education. Amsterdam—Philadelphia, John Benjamins, s. 171—195.
Walkowitz R.L., 2015: Born Translated: The Contemporary Novel in an Age of World Literature. New York, Columbia University Press, s. 241—244.
Downloads
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
