Badania eksperymentalne w zakresie semantyki jzyka naturalnego. Przyczynek do dyskusji nad realnoci psychologiczn hipotez lingwistycznych

Autor

  • Tomasz Nowak dr hab, Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska.

Słowa kluczowe:

linguistic model, psychological reality, laboratory experiment

Abstrakt

The article presents the results of laboratory experiments on several linguistic hypotheses. The experiments were checked for their epistemological control of the psychological reality of the world description that they offer. The article refers to the psycholinguistic experiments that aim to define the explanatory adequacy of the semantic models that simulate the implementation of the representative function of the language. The two themes: philological (linguistic) and cognitive (neurolinguistic and psycholinguistic) are combined in the article.

Biogram autora

Tomasz Nowak - dr hab, Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska.

Językoznawca. Przedmiot jego badań stanowi gramatyka i semantyka współczesnego języka polskiego, a zwłaszcza następujące zagadnienia: formalny opis polszczyzny i eksplikowanie znaczeń wybranych jednostek języka. Szczególną wagę przywiązuje w opisie do kwestii metodologicznych, m.in. testuje różne modele lingwistyczne na podstawie zgromadzonego materiału językowego. Obecnie jego zainteresowania ogniskują się wokół eksperymentalnych badań nad językiem i mową. Jest autorem wielu książek, m.in. monografii: Od przesłanki do konkluzji. Polskie czasowniki wnioskowania (2013), Język w świetle odkryć nauki (2011), Przyimki lokatywno­inkluzyjne we współczesnym języku polskim w głębi, w obrębie, w środku, we wnętrzu (2008).

Bibliografia

Armstrong S., Gleitman L., Gleitman H., 1983, What some concepts might not be, „Cognition”, No. 13.

Battig W.R., Montague W.E., 1969, Category norms for verbal items in 56 categories: A replication and extension of the Connecticut category norms, „Journal of Experimental Psychology Monograph”, No. 80.

Brzeziński J., 2012, Metodologia badań psychologicznych, Warszawa.

Collins M.R., Quillian A.M., 1969, Retrieval time from semantic memory, „Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior”, No. 8.

Friederici A.D., 2011, The brain basis of language processing. From structure to function, „Physiological Reviews”, No. 91 (4).

Gleason J.B., Ratner N.B., 2005, Psycholingwistyka, przeł. Bobryk J. i in., Gdańsk.

Grabowska A., 2011, Mózgowe mechanizmy komunikacji językowej z perspektywy metod neuroobrazowania, w: Kurcz I., Okuniewska H., red., Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka, Warszawa.

Grochowski M., 1982, Zarys leksykologii i leksykografii. Zagadnienia synchroniczne, Toruń.

Lyons J., 1984/1989, Semantyka, t. 1 i 2, Warszawa.

Mikołajczuk­Matyja N., 1998, Definiowanie pojęć przez przeciętnych użytkowników języka i przez leksykografów, Poznań.

Mikołajczuk­Matyja N., 2008, Hierarchiczna struktura leksykonu umysłowego. Relacje semantyczne w leksykonie widzących i niewidomych użytkowników języka, Poznań.

Miodunka W., 1989, Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa.

Nowak T., 2014, Modele lingwistyczne – ile i dla kogo?, w: Moroz A., Sobotka P., Żabowska M., red., Maiuscula linguistica. Studia in honorem Professori Matthia Grochowski sextuagesimo quinto dedicata, Warszawa.

Nowak T., 2015, Przegląd badań z zakresu semantyki językoznawczej prowadzonych w Polsce po 1989 r., „Język Polski”, z. 1–2.

Okuniewska H., 2011, Nowe propozycje rozumienia funkcjonalnej neuroanatomii mowy i języka, w: Kurcz I., Okuniewska H., red., Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka, Warszawa.

Przybylska R., 2002, Polisemia przyimków polskich w świetle semantyki kognitywnej, Kraków.

Rączaszek­-Leonardi J., Jarymowicz K., 2006, Własności słów a czas i rozpoznanie: częstość występowania, długość, obecność dwuznaków, „Studia Psychologiczne”, t. 44, nr 4.

Rosch E.H., 1975, Cognitive representations of semantic categories, „Journal of Experimental Psychology. General”, No. 104.

Rosch E.H., Mervis C., 1975, Family resemblances: Studies in the internal structure of categories, „Cognitive Psychology”, No. 7.

Siuta J., red., 2006, Słownik psychologii, Kraków.

Smith E.E., Shoben E.J., Rips L.J., 1974, Structure and process in semantic memory: A featural model for semantic decisions, „Psychological Review”, No. 81.

Tabakowska E., 1995, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków.

Tabakowska E., 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków.

Titone D.A., Connine C.M., 1994, The comprehension of idiomatic expresssions: Effects of predictability and literality, „Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition”, No. 20.

Tokarski R., 1984, Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze), Warszawa.

Traxler M.J., Gernsbacher M.A., eds., 2006, Handbook of psycholinguistics. Second Edition, London.

Pobrania

Opublikowane

2020-10-29

Jak cytować

Nowak, T. (2020). Badania eksperymentalne w zakresie semantyki jzyka naturalnego. Przyczynek do dyskusji nad realnoci psychologiczn hipotez lingwistycznych. Postscriptum Polonistyczne, 19(1), 11–26. Pobrano z https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/PPol/article/view/10112