Paryż w literaturze polskiego oświecenia (kilka uwag)

Autor

  • Janusz Ryba prof. dr hab., Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. https://orcid.org/0000-0003-0581-1067

Słowa kluczowe:

Paris, Franciszek Bohomolec, Warsaw, Age of Enlightenment

Abstrakt

In literature, during the Polish Age of Enlightenment, the word Paris was above all a ‘label’, that symbolised an incredible town that provoked representatives of the Polish establishment to behave foolishly. The capital of France was rarely depicted in a realistic manner by visitors from Poland.

Absurd and reprehensible attitudes, inspired by Paris, and described by eighteenth century writers, were numerous. For example, visiting Paris resulted in displays of unusual pride, and those who visited Paris regarded themselves as better and far above those who were not lucky enough to see the capital of France. The Polish elite followed Parisian fashion and adored objects produced there. The capital of France became the most desirable place to visit but Paris was the ruin of many Polish tourists.

In Polish literature, between 1764 and 1795, the word Paris was only replaced once by a realistic image of the capital of France: in Krasicki’s novel Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. (1776).

Biogram autora

Janusz Ryba - prof. dr hab., Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska.

Zainteresowania badacza koncentrują się na epoce oświecenia. Najważniejsze oświeceniowe postaci i zjawiska, na których skupiła się jego uwaga, to: twórczość Jana Potockiego, kultura maskarady, salony, konwersacja, styl życia elit społecznych i umysłowych. Jest autorem około 70 publikacji. Najważniejsze pozycje: Motywy podróżnicze w twórczości Jana Potockiego (1993), Maskarady oświeconych (1998), Uwodzicielskie oblicza oświecenia I (1994), Uwodzicielskie oblicza oświecenia II (2002), W kręgu oświeceniowej parodii (2004) i Oświeceniowe tutti frutti. Maskarady – konwersacja – literatura(2009).

Bibliografia

Bohomolec F., 1959, Paryżanin polski, w: tegoż, Komedie konwiktowe, oprac. i wstępem poprzedził Kott J., Warszawa.

Krajewski M.D., 1992, Podolanka, wstęp i oprac. Łossowska I., Warszawa.

Krasicki I., 2003, Krosienka, w: tegoż, Wybrane komedie, wybór i oprac. Dąbrowski R., Kraków.

Krasicki I., 1973, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. Klimowicz M., Wrocław.

Krasicki I. 1980, Żona modna, w: tegoż, Utwory wybrane, t. 1, oprac. Goliński Z., Warszawa.

Lagard A., Michard M., 1970, XVIII siècle, Paris.

Naruszewicz A., 2002, Głupstwo, w: tegoż, Satyry, wstęp i oprac. Wolska B., Kraków.

Niemcewicz J.U., 2003, Dwaj panowie Sieciechowie, Kraków.

Niemcewicz J.U., 1983, Powrót posła, oprac. Skwarczyński Z., Wrocław.

Pobrania

Opublikowane

2020-12-08

Jak cytować

Ryba, J. (2020). Paryż w literaturze polskiego oświecenia (kilka uwag). Postscriptum Polonistyczne, 13(1), 179–185. Pobrano z https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/PPol/article/view/10496