Zniewolony umysł – zmiana biegunów recepcji

Autor

  • Dariusz Pawelec doktor habilitowany, profesor nadzwyczajny. Kierownik Zakładu Poetyki Historycznej i Sztuki Interpretacji w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. https://orcid.org/0000-0002-1397-2082

Słowa kluczowe:

Czesław Miłosz, The Captive Mind, reception

Abstrakt

This article presents the changes through history in the reception of The Captive Mind by Czesław Miłosz. The book was published in 1953, first of all for the foreign readers. There were editions in English, French, German, Italian, Spanish, Swedish. However, it mainly evoked emotions of Poles at home and on emigration. After the 1989, with the first legal mass edition, we observed a decrease of interest in Poland for the Miłosz’s text. It has become a classical work, it kept up didactic function. On the other hand, the world response argues, through universal interpretations and new translations in 21th century (a Belorussian, Russian, Turkish, Catalan, Serbian), that the Miłosz’s propositions are current and attractive outside Poland, in other geopolitical conditions.

Biogram autora

Dariusz Pawelec - doktor habilitowany, profesor nadzwyczajny. Kierownik Zakładu Poetyki Historycznej i Sztuki Interpretacji w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Autor licznych prac z zakresu teorii i historii literatury (poezja XX w.) oraz krytyki literackiej, jak również kilku książek, m.in.: Poezja Stanisława Barańczaka. Reguły i konteksty (1992), Świat jako Ty. Poezja polska wobec adresata w drugiej połowie XX wieku (2003), Od kołysanki do trenów. Z hermeneutyki form literackich (2006) i antologii poe­tyckich: Powiedz prawdę. Antologia poezji Pokolenia 68 (1990), Martwe punkty. Antologia poezji „Na Dziko” (1994–2003) (2004), ogłoszonej także w języku słowackim: Mŕtve body. Antológia poézie zo Sliezska – „Nadivoko”. 1994–2003. Preklad Karel Chmel. (Bratislava 2004) i czeskim Mrtvé body. Antologie poezie „Na Divoko” (1994–2003). Přeložil Jan Faber (Ostrava 2006).

Bibliografia

Calaforra G., 2004, Pokusa i więzienie, „Gazeta Wyborcza”, 4–5.09.

Escarpit R., 1980, Literatura i społeczeństwo, tłum. Lalewicz J., w: Mencwel A., red., W kręgu socjologii literatury. Antologia, Warszawa.

Gombrowicz W., 1997, Dziennik 1953–1956, Kraków.

Gorczyńska R. (Czarnecka E.), 1992, Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze, Kraków.

Herling­-Grudziński G., 1980, Dziennik pisany nocą. 1973–1979, Paryż.

Jaspers K., 1982, Préface, w: Miłosz C., La pensée captive. Essai sur les logocraties populaires, Paris.

Judt T., 2010, Zniewolone umysły dawniej i dziś, tłum. Witkowska K., „Gazeta Wyborcza”, 4–5.09.

Kosińska A., Błach J., Kasperek K., oprac., 2009, Czesław Miłosz. Bibliografia druków zwartych, Kraków–Warszawa.

Miłosz C., 1987, Zaczynając od moich ulic, Warszawa.

Niemczyńska M.I., 2009a, „Zniewolony umysł” i zniewolenie poezją, „Gazeta Wyborcza”, 27.10.

Niemczyńska M.I., 2009b, Co nam dziś mówi „Zniewolony umysł”? Teheranowi trzeba Miłosza, „Gazeta Wyborcza”, 7–8. 11.

Pawelec D., 1988, Zniewolony umysł jako parabola, „Res Publica”, nr 5.

Pawelec D., 1998, „Zniewolony umysł” Czesława Miłosza – fakt polityczny czy literacki, w: Pawelec D., Debiuty i powroty, Katowice 1998.

Strzelecki J., 1988a, Rekonstrukcja „sensu”, „Res Publica”, nr 10.

Strzelecki J., 1988b, Sprawy nadwiślańskiego umysłu. „W człowieku nie ma nic?”, „Res Publica”, nr 1.

Trznadel J., 1996, Hańba domowa, Warszawa.

Walicki A., 1993, Zniewolony umysł po latach, Warszawa.

Ziomek J., 1988, Beta kontra Mi, „Res Publica”, nr 5.

Pobrania

Opublikowane

2020-12-17

Jak cytować

Pawelec, D. (2020). Zniewolony umysł – zmiana biegunów recepcji. Postscriptum Polonistyczne, 7(1), 183–190. Pobrano z https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/PPol/article/view/10757

Numer

Dział

Czytanie Miłosza – rewizje