Što je zajedničko hrvatskom cvrčku i poljskom hruštu? Odabrane razlike u glasovima i grafiji između hrvatskog i poljskog [Co mają wspólnego chorwacki świerszcz i polski chrząszcz? Wybrane różnice w głoskach i grafii między językiem chorwackim a polskim]
DOI:
https://doi.org/10.31261/PS_P.2022.30.13Słowa kluczowe:
chorwacki, polski, system głoskowy, grafiaAbstrakt
Chorwacki i polski jako języki pokrewne mają wiele cech wspólnych, jednak między poszczególnymi głoskami i literami widoczne są pewne różnice. Oba języki używają alfabetu łacińskiego i większość liter jest taka sama, ale niektóre znaki się różnią, to samo dotyczy niektórych głosek. Celem niniejszego artykułu jest przegląd najważniejszych różnic w zakresie chorwackiego i polskiego systemu głoskowego i grafii na podstawie dwóch wybranych wierszy (Chrząszcz Jana Brzechwy i Cvrčak Vladimira Nazora). Pewne różnice można wyjaśnić z historycznojęzykowego punktu widzenia. Pokazano, jak w dwóch językach wywodzących się ze wspólnego prajęzyka – prasłowiańskiego – głoski rozwijały się inaczej. Współczesne języki chorwacki i polski różnią się też na poziomie akcentowym, co także jest krótko opisane.
Bibliografia
Barić et al. = Barić E., Lončarić M., Malić D., Pavešić S., Peti M., Zečević M., Znika V., 1997, Hrvatska gramatika, Školska knjiga, Zagreb.
Bońkowski R., 2022, Fonemi /ś/ i /ź/ u poljskom i crnogorskom jeziku, in: Cetinjski filološki dani III, ed. N. Vujović, Fakultet za crnogorski jezik i književnost, Department of Slavic and Eurasian Languages and Literatures, University of Kansas, Cetinje–Lawrence, pp. 67–75.
Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Brzechwa J., Chrząszcz, https://www.wiersze.juniora.pl/brzechwa/brzechwa_c04.html [21.09.2022].
Dalewska-Greń H., 1997, Języki słowiańskie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gluhak A., 1993, Hrvatski etimološki rječnik, August Cesarec, Zagreb.
Hrvatska školska gramatika, http://gramatika.hr/ [25.09.2022].
IHJJ: Kratka osnova = http://ihjj.hr/iz-povijesti/ljudevit-gaj-kratka-osnova-horvatsko-slavenskoga-pravopisa-a/32/ [25.09.2022].
Klemensiewicz Z., 2009, Historia języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kryżan-Stanojević et al. = Kryżan-Stanojević B., Maslač I., Sychowska-Kavedžija J., Kaniecka D., 2008, Poljski pravopis za početnike, FF Press, Zagreb.
Malinowski M., 2011, Ortografia polska od II połowy XVIII wieku do współczesności. Kodyfikacja, reformy, recepja. Doktorski rad u rukopisu, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Mihaljević M., 2002, Slavenska poredbena gramatika. 1. dio. Uvod i fonologija, Školska knjiga, Zagreb.
Nazor V., Cvrčak, https://www.poezija.hr/cvrcak-vladimir-nazor/ [21.09.2022].
Ostaszewska D., Tambor J., 2005, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Skok P., 1971, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika. Knjiga prva, A–J, Jugoslavenska akademija znanosti umjetnosti, Zagreb.
Walczak B., 1999, Zarys dziejów języka polskiego, Wydawnictwo Uniwerstetu Wrocławskiego, Wrocław.
Wielki słownik języka polskiego, https://wsjp.pl/ [24.09.2022].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
