A Glottoeducational Versus a Glottodidactic Discourse. In Search of the genus proximum and differentia specifica of the Discourse Regarding Foreign Language Didactics (the Perspective of Historical Linguistics)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31261/PS_P.2024.33.16

Keywords:

glottoeducational discourse, historical linguistics, English-speaking education of Poles, inter-discursive relations

Abstract

The article stems from the belief in the usefulness of the discourse category used to present the transformations of communication activities in old texts, and the need to supplement linguistic descriptions of the glottodidactic process with a diachronic perspective. The text constitutes a part of the Polish studies on a diachronic discourse, and its aim is to expand the network of concepts used to describe the communication process of individuals in terms of developing competences in a foreign language and the knowledge about this language and its users being transmitted. Proposing a term other than glottodidactic to describe communication practices in the area of teaching/learning foreign languages results from the adopted diachronic perspective. Observation of old texts documenting foreign language education indicates a greater share of informal education at that time as compared to the present. Professionalization and institutionalization, which are key to the glottodidactic discourse, begin to dominate in the 20th century. This makes the term less appropriate in relation to older statements describing the discursive space of foreign language education. The understanding of the expression a glottoeducational discourse is presented against the background of taxonomies of discourse functioning in Polish literature and the conceptual scopes of the terms didactics, glottodidactics and education. This allowed us to establish that a glottoeducational discourse fits into the space of educational discourse and is a term that is broader in scope than a glottodidactic discourse. The definitional considerations are exemplified by the description of non-discursive elements in the texts of the glottoeducational discourse based on the sources illustrating the English-speaking education of Poles. The text sources in question indicate a high absorbency of the glottoeducational discourse – it is formed in close connection with an institutional and a specialist discourse,
and is subject to ideological influences as well as serves identity functions.

Author Biographies

Joanna Przyklenk, University of Silesia in Katowice

JOANNA PRZYKLENK – PhD, Institute of Linguistics, University of Silesia in Katowice, Katowice, Poland. A linguist; her research interests involve history of the Polish language with particular emphasis on the methods of textology, linguistic genology and stylistics, and glottodidactics. In her research, she focuses on the following cognitive areas: identity discourses considered in the context of glottodidactics, multilingualism and the attitude of Poles towards foreigners of other languages, social archives from a linguistic perspective, artistic language. Selected publications: Staropolska kronika jako gatunek mowy [Old Polish chronicle as a speech genre] (Katowice 2009), Distance toward Foreigners in the Polish Public Discourse of the Polish-Lithuanian Commonwealth („East European & Balkan Studies” 2018), „Cyberprzestrzeń” w polskim dyskursie parlamentarnym [“Cyberspace” in Polish parliamentary discourse] („Forum Lingwistyczne” 2020). J

Irmina Kotlarska, University of Zielona Góra

IRMINA KOTLARSKA – PhD, Institute of Polish Philology, University of Zielona Góra, Zielona Góra, Poland. A linguist; her research interests include history of the Polish language, linguistic pragmatics, discourse analysis, glottodidactics. Recently, she has been focusing on textological, genological and discourseological analyzes of old English language learning materials created by Poles. Selected publications: Intencjonalność
wypowiedzi w „Dzienniku nauczyciela domowego” (1814–1823) Juliana Antonowicza w świetle analizy pragmatycznej i leksykalnej [Intentionality of statements in Julian Antonowicz’s “Diary of a Home Teacher” (1814–1823) in the light of pragmatic and lexical analysis] (Zielona Góra 2016), Materiały do nauki języka angielskiego wydawane od końca XVIII do połowy XX wieku jako źródła badań polsko-angielskich kontaktów
językowych. Prolegomena badawcze [Materials for learning English published from the end of the 18th century to the mid-20th century as sources for research on Polish-English language contacts. Research prolegomena] („Socjolingwistyka” 2019), Sociocultural, political and educational aspects of teaching English in Polish schools in the interwar period (1918–1939) (in: Policies and Practice in Language Learning and
Teaching, Amsterdam 2022).

References

Literatura

Barkowski H., Krumm H., 2010, Fachlexikon Deutsch als Fremd- und Zweitsprache, Francke, Tübingen–Basel.

Bernstein B., 1990, Odtwarzanie kultury, przeł. Z. Bokszański, A. Piotrowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Atut, Wrocław.

Dąbrowska A., 2010, Plagiaty w dawnych tekstach, w: Intertekstualność we współczesnej komunikacji językowej, red. J. Mazur, A. Małyska, K. Sobstyl, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 289–301.

Dąbrowska A., 2018a, Nauczanie polszczyzny jako języka obcego w historii języka polskiego, „Język Polski”, nr 2, s. 22–41.

Dąbrowska A., 2018b, Byli przed nami, uczyli przed nami. Nauczanie języka polskiego jako obcego (jpjo) – spojrzenie diachroniczne, w: Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, red. J. Tambor, t. 5, W kręgu glottodydaktyki, red. A. Achtelik, K. Graboń, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 15–43.

Dakowska M., 2014, O rozwoju dydaktyki języków obcych jako dyscypliny naukowej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Gajda S., 1999, Współczesny polski dyskurs naukowy, w: Dyskurs naukowy – tradycja i zmiana, red. S. Gajda, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 9–17.

Gębal P., 2019, Dydaktyka języków obcych. Wprowadzenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Gębal P., Miodunka W., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Grabias S., 1994, Język w zachowaniach społecznych, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.

Grzegorczykowa R., 1998, Głos w dyskusji o pojęciu tekstu i dyskursu, w: Tekst. Problemy teoretyczne, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 37–43.

Harbig A., 2010, O konieczności badań nad historią nauczania języków obcych, „Neofilolog”, nr 34, s. 67–78.

Jaroszewska A., 2014, O glottodydaktyce słowami glottodydaktyków, „Języki Obce w Szkole”, nr 4, s. 52–66.

Kawka M., 1999, Dyskurs szkolny. Zagadnienia języka, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków.

Labocha J., 1996, Tekst, wypowiedź, dyskurs, w: Styl a tekst, red. S. Gajda, M. Balowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 49–53.

Miodunka W., 2006, Wprowadzenie. Metodyka, dydaktyka i pedagogika a nauczanie języka polskiego jako obcego, w: Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. E. Lipińska, A. Seretny, Universitas, Kraków 2006, s. 7–9.

Miodunka W., 2016, Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie – stan obecny – perspektywy, Księgarnia Akademicka, Kraków.

Nocoń J., 2009, Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.

Nocoń J., 2013a, Dyskurs edukacyjny i jego społeczny zasięg, w: Język a Edukacja, t. 2, Tekst edukacyjny, red. J. Nocoń, A. Tabisz, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 13–26.

Nocoń J., 2013b, Styl dydaktyczny – styl dyskursu dydaktycznego, w: Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Universitas, Kraków, s. 111–139.

Rittel T., 2017, Lingwistyka edukacyjna i dyskurs edukacyjny. Ujęcie lingwoedukacyjne, Księgarnia Akademicka, Kraków.

Rittel T., Rittel S., 2015, Dyskurs edukacyjny. Zagadnienia – znaczenia – terminy. Wybór i opracowanie, Collegium Columbinum Wacław Walecki, Kraków.

Rypel A., 2012, Ideologiczny wymiar dyskursu edukacyjnego na przykładzie podręczników języka polskiego z lat 1918–2010, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.

Skowronek B., 1999, O dialogu na lekcjach w szkole średniej. Analiza pragmatyczno-językowa, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.

Skudrzyk A., Warchala J., 2002, Dyskurs edukacyjny a kompetencja interakcyjna, „Studia Pragmalingwistyczne”, t. 3, Czynności tworzenia i rozumienia wypowiedzi, s. 277–284.

Smith R., 2016, Building ‘Applied Linguistic Historiography’: Rationale, Scope, and Methods, „Applied Linguistics”, vol. 1, s. 71–87.

Wilczyńska W., Michońska-Stadnik A., 2010, Metodologia badań w glottodydaktyce. Wprowadzenie, Avalon, Kraków.

Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Witosz B., 2012a, Badania nad dyskursem we współczesnym językoznawstwie polonistycznym, „Oblicza Komunikacji”, nr 5, s. 61–76.

Witosz B., 2012b, Od kategorii stylu funkcjonalnego do wieloaspektowych badań dyskursu, w: Strukturalizm w Europie Środkowej i Wschodniej. Wizje i rewizje, red. D. Ulicka, W. Bolecki, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, s. 323–339.

Witosz B., 2016, Kategoria dyskursu w polonistycznej edukacji akademickiej, w: Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, red. W. Czachur, A. Kulczyńska, Ł. Kumięga, Universitas, Kraków, s. 19–39.

Wojtak M., 2011, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs / Text und Diskurs”, nr 4, s. 69–78.

Zarębski R., 2022, Kilka uwag o wybranych niegdysiejszych pomocach do nauczania polszczyzny w środowisku frankofońskim, „Roczniki Humanistyczne”, nr 6, s. 233–252.

Zarzycka G., 2018, Dyskurs – dyskursologia – glottodydaktyka polonistyczna, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 25, s. 27–42.

Cytowane źródła

Antonowicz J., 1814–1823, Dziennik nauczyciela domowego, rękopis.

Bastgen Z., 1951, Here and there. Podręcznik do nauki języka angielskiego dla klasy IX, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.

Grzebieniowski T., Jastroch K., 1936, Great and greater Britain (scenes and stories). Podręcznik języka angielskiego dla 3. klasy gimnazjalnej, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów.

Jastroch K., 1934, Uwagi wstępne dla nauczyciela do podręcznika „The first year of English”, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów.

Kwiatkowski S., 1932, Dydaktyka i metodyka nauczania języków nowożytnych, Książnica–Atlas, Lwów–Warszawa.

Maryański M., 1905, Przewodnik Polsko-Angielski i Słownik Polsko-Angielski z wymową fonetyczną z dodaniem przestróg, uwag i wskazówek. Dla wychodźców polskich i przybyszów do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Kanady, nakładem autora, Chicago.

Program nauki w gimnazjach państwowych z polskim językiem nauczania (tymczasowy), 1934, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Lwów.

Siwicka Z., 1933, Wychowanie obywatelsko-państwowe na tle języka angielskiego w szkole średniej, „Neofilolog”, z. 4, s. 31–39.

Downloads

Published

2024-07-02

How to Cite

Przyklenk, J., & Kotlarska, I. (2024). A Glottoeducational Versus a Glottodidactic Discourse. In Search of the genus proximum and differentia specifica of the Discourse Regarding Foreign Language Didactics (the Perspective of Historical Linguistics). Postscriptum Polonistyczne, 33(1), 1–17. https://doi.org/10.31261/PS_P.2024.33.16

Issue

Vol. 33 No. 1 (2024): Non-fiction in Polish Literature

Section

Varia

License

The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.

1. License

The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.

2. Author’s Warranties

The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.

If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".

ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).

3. User Rights

Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.

4. Co-Authorship

If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.

I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.