Klimat – konflikty – migracje. Scenariusze przyszłości

Autor

Słowa kluczowe:

migration, climate refugees, reportage, climate change, engaged humanities, Polish language and culture education

Abstrakt

The paper addresses the issue of refugees in the broad sense of the term, i.e. people forced to leave their homes and seek conditions for a normal life due to climate change and to the excessive environment footprint left by humans. The numerous reasons for this type of displacement include drought, the growing scarcity of natural resources in seas and oceans, and the unfair distribution of water. These three climate plagues are analysed on the basis of non-fiction literature – Wykluczeni [The Excluded], which is a book of reportage by Artur Domosławski, Ben Rawlence’s City of Thorns. Nine Lives in the World’s Largest Refugee Camp, and Stefano Liberti’s South of Lampedusa. In the public consciousness, migrations motivated by climate change and human interference in the ecosystem have been functioning since recently, but they will actually become the greatest challenge of our day and age. This is why the important role played by humanities is to speak about them, to comment on their performative power, to debate on potential solutions, and to trigger warning discourses leading to the development of a habit of imagining “scenarios for the future”. Acts of imagination provide the possibility to shape the world in an unlimited way and to play out in a virtual manner some key social, cultural and political situations, in order to live well on an overcrowded planet, where water, land and food may be lacking a few decades from now.

Bibliografia

Aleksijewicz S., 2012, Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości, przeł. Czech J., Wołowiec.

Bates D.C., 2002, Environmental Refugees? Classifying Human Migrations Caused by Environmental Change, „Population and Environment”, vol. 23, no. 5.

Boni K., 2016, Ganbare! Warsztaty umierania, Warszawa.

Brown K., 2016, Plutopia. Atomowe miasta i nieznane katastrofy nuklearne, przeł. Bieroń T., Wołowiec.

Derra A., 2013, Kobiety (w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej, Warszawa.

Domańska E., 2017, Sprawiedliwość epistemiczna w humanistyce zaangażowanej, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 1.

Domańska E., 2014, Historia ratownicza, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 5.

Domańska E., 2013, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr. 1–2.

Domańska E., 2008, Badania postkolonialne, w: Gandhi L., Teoria postkolonialna: wprowadzenie krytyczne, przeł. Serwański J., Poznań.

Domosławski A., 2016, Wykluczeni, Warszawa.

Drembkowski P., 2011, Wojna o niebieskie złoto, „Zeszyty Naukowe WSOWL”, nr 3 (161).

El­-Hinnawi E., 1985, Environmental Refugees, Nairobi.

Fiedorczuk J., 2015, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk.

Ghosh A., 2016, The Great Derangement: Climate Change and the Unthinkable, Londyn.

Koc K., 2018, Lekcje myślenia (obywatelskiego). Edukacja polonistyczna wobec współczesnego świata, Poznań.

Kościerzyńska J., Chmiel M., Szulc M., Gorzałczyńska­Mróz A., 2017, Nowe słowa na start!. Podręcznik do języka polskiego dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa.

Koziołek R., 2017, Humanistyka literaturoznawcza w dobie nowych konfliktów plemiennych. Próba wykonania ruchu, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 1.

Koziołek R., 2016, Dobrze się myśli literaturą, Katowice.

Leggewie C., Welzer H., 2012, Koniec świata, jaki znaliśmy. Klimat, przyszłość i szanse demokracji, przeł. Buras P., Warszawa.

Liberti S., 2013, Na południe od Lampedusy. Podróże rozpaczy, przeł. Wyrembelski M., Wołowiec.

Massumi B., 2015, Ontopower. War, Powers, and the State of Perception, Durham–London.

Ojciec Święty Franciszek, 2015, Encyklika Laudatio si. W trosce o wspólnym dom, Kraków.

Nycz R., 2017, Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa.

Rawlence B., 2017, Miasto cierni. Największy obóz dla uchodźców, przeł. Kowalski S., Wołowiec.

Smoleński P., 2016, Wieje szarkijja. Beduini z pustyni Negew, Wołowiec.

Tabaszewska J., 2017, Przeszłe przyszłości. Afektywne fakty i historie alternatywne, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 5.

Welzer H., 2010, Wojny klimatyczne: za co będziemy zabijać w XXI wieku?, przeł. Sutowski M., Warszawa.

Ząbek M., 2018, Uchodźcy w Afryce. Etnografia przemocy i cierpienia, Warszawa.

Netografia

Adhortacja apostolska Evangelii Gaudium Ojca Świętego Franciszka do biskupów, prezbiterów i diakonów do osób konsekrowanych do wiernych świeckich o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie, https://w2.vatican.va/content/dam/francesco/pdf/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione­ap_20131124_evangelii­gaudium_pl.pdf [dostęp: 23.02.2019].

Ficek E., Ochwat M., Sujkowska­Sobisz K., Wójcik­Dudek M., red., 2018, Społeczeństwo obywatelskie: edukacja, wartości, style komunikacyjne, Katowice, http://www.spoleczenstwoobywatelskie.edu.pl/#p=13 [dostęp: 23.02.2019].

Ghosh A., 2016, Where is the fiction about climate change?, „The Guardian”, 28.10.2016 r., https://www.theguardian.com/books/2016/oct/28/amitav­ghosh­where­is­the­fiction-about­climate­change- [dostęp: 31.03.2019].

http://www.greenpeace.org/poland/pl/press­centre/dokumenty­i-raporty/Raport­Statki-molochy­plaga­oceanow/ [dostęp: 29.03.2019].

http://www.interakcja­integracja-2018.us.edu.pl/humanista­sygnalista/ [dostęp: 23.02.2019].

Pobrania

Opublikowane

2020-07-14

Jak cytować

Ochwat, M. (2020). Klimat – konflikty – migracje. Scenariusze przyszłości. Postscriptum Polonistyczne, 24(2), 51–71. Pobrano z https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/PPol/article/view/9418

Numer

Dział

Spotkania – rozpoznania – dialog