Literary figures of the home in Danuta Mostwin’s prose

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31261/PS_P.2020.26.10

Keywords:

Danuta Mostwin, emigration, home, symbolism

Abstract

The paper attempts to describe the literary figures of the home in Danuta Mostwin’s seven­ volume “Polish saga” (Dom starej lady, London 1958, Ameryko! Ameryko!, Warszawa 1981, Cień księdza Piotra, Warszawa 1985, Szmaragdowa zjawa, Warszawa 1988, Tajemnica zwyciężonych, London 1992, Nie ma domu, Lublin 1996, Słyszę, jak śpiewa Ameryka, London 1998). The biography of the author of Dom starej lady matches the biographies of multigenerational Polish families that had endured the partitions of Poland, wars, communism, and exile. This autobiographical feature become the substrate for most of Mostwin’s novels. The deliberations, set in the context of philosophical and axiological as well as literary theory findings show the transformations in the creation of the figure of the home in these prose writings. The evolution of the imagery of the home ranges from an Arcadian home to an “anti­ home”, “home as an ark”, and “home regained”. This corresponds to Danuta Mostwin’s philosophical position, as she considered this combination of values brought from her native country and the values acquired in the country where she settled as most optimal form of defending Polish identity in exile.

Author Biography

Jolanta Pasterska, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, Polska

Jolanta Pasterska – prof. dr hab., Instytut Polonistyki i Dziennikarstwa, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, Polska.

Literaturoznawca zatrudniona w Zakładzie Teorii i Antropologii Literatury Uniwersytetu Rzeszowskiego, kierownik Pracowni Badań i Dokumentacji Kultury Literackiej, zastępczyni redaktora naczelnego pisma „Tematy i Konteksty”. Autorka książek: Świat według Tyrmanda. Przewodnik po prozie fabularnej Leopolda Tyrmanda (Rzeszów 1999); „Lepszy Polak”? Obrazy emigrantów w prozie polskiej po 1945 roku (Rzeszów 2008). Emigrantki, nomadki, wagabundki. Kobiece narracje (e)migracyjne (Rzeszów 2015); Wygnanie i mit. Szkice o pisarzach (e)migracyjnych (Rzeszów 2019). Pod jej redakcją ukazuje się seria Z Archiwum Pisarza. Redaktorka i współredaktorka numerów tematycznych pisma „Tematy i Konteksty”: Wielka Emigracja – Druga Emigracja Niepodległościowa – (E)migracja końca XX wieku (2011, nr 2); Proza nowa i najnowsza (2015, nr 5); Literatura polska 1918–2018. Narracje, dyskursy, dzieła (2018, nr 8) oraz 33 innych monografii wieloautorskich. Przedmiotem zainteresowań badawczych są: polska literatura współczesna – zwłaszcza polska proza emigracyjna i migracyjna, polska proza najnowsza, problemy tożsamości w literaturze i kulturze przełomu XX i XXI wieku.

References

Bachelard G.,1975, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism., przeł. Chudak H. i in., przed. Błoński J., Warszawa.

Buczyńska­‑Garewicz H., 2006, Szczęście domu, w: tejże, Miejsca, strony, okolice: przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Kraków.

Dutka E., 2008, Okolice nie tylko geograficzne. O twórczości Andrzeja Kuśniewicza, Katowice.

Eliade M., 1970, Sacrum, mit, historia, przeł. Tatarkiewicz A., Warszawa.

Eliade M., 1992, Świat, miasto, dom, w: tegoż, Okultyzm, czary, mody kulturalne. Eseje, przeł. Kania I., Kraków.

Gołaszewska M., 1997, Estetyka pięciu zmysłów, Warszawa.

Handke K., 1997, Rozważania i analizy językoznawcze, Warszawa.

Heidegger M., 1974, Budować, mieszkać, myśleć, „Teksty”, nr 6.

Holmgrem B., 2005, W domu Sienkiewicza, w: Filipowicz H., Karcz A., Trojanowska T., red., Polonistyka po amerykańsku. Badania nad literaturą polską w Ameryce Północnej (1990–2005), Warszawa.

Karwowska B.,2013, Druga płeć na wygnaniu. Doświadczenie migracyjne w opowieści powojennych pisarek polskich, Kraków.

Kisiel M., 2019, Dom. O wierszu Adama Czerniawskiego, w: Pasterska J., Ożóg Z., red., Dyskursy pogranicza. Wektory literatury. Prace ofiarowane profesorowi Stanisławowi Uliaszowi, Rzeszów.

Kochańczyk A., 1992, Słowo o Danucie Mostwin, „Tydzień Polski”, nr 45.

Kopaliński W., 1990, Słownik symboli, Warszawa.

Legeżyńska A., 1996, Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej, Warszawa.

Levine M.G, 2005, Bezdomność w literaturze wojennej. Typy obrazowania, w: Filipowicz H., Karcz A., Trojanowska T., red., Polonistyka po amerykańsku. Badania nad literaturą polską w Ameryce Północnej (1990–2005), Warszawa.

Mostwin D., 1958, Dom starej lady, Londyn.

Mostwin D., 1981, Ameryko! Ameryko!, Warszawa.

Mostwin D., 1985, Cień księdza Piotra, Warszawa.

Mostwin D., 1988, Szmaragdowa zjawa, Warszawa.

Mostwin D., 1995, Trzecia wartość. Wykorzenienie i tożsamość, Lublin.

Mostwin D., 1996, Nie ma domu, Lublin.

Mostwin D., 1998, Słyszę, jak śpiewa Ameryka, Londyn.

Nora P., 2009, Między pamięcią a historią: Les Lieux de memoire, przeł. Mościcki P., „Tytuł Roboczy: Archiwum”, nr 2.

Sawicka J., 1997, W kręgu światła lampy. Dom według Michaiła Bułhakowa, w: Dąbek­‑Wirgowa T., Makowiecki A.Z., red., Obraz domu w kulturach słowiańskich, Kraków.

Sławek T., 2013, Mapa domu, w: Sławek T., Kunce A., Kadłubek Z., red., Oikologia. Nauka o domu, Katowice.

Stasiuk A., 2019, Polacy to histerycy. Wywiad Jarka Szubrychta z Andrzejem Stasiukiem, „Gazeta Wyborcza”, http://wiez.com.pl/2019/06/11/andrzej­‑stasiuk­‑polacy­‑to­‑histerycy [dostęp: 24.06.2019].

Stępień M., 2000, Trzecia wartość. O twórczości Danuty Mostwin, Kraków.

Trojanowska U., 2008, Archetyp domu w dwudziestowiecznej literaturze rosyjskiej, Kraków.

Tuan Yi­‑Fu, 1987, Przestrzeń i miejsce, przeł. Morawińska A., Warszawa.

Zalewski M., 1996, Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej literaturze współczesnej, Warszawa.

Published

2020-12-28

How to Cite

Pasterska, J. (2020). Literary figures of the home in Danuta Mostwin’s prose. Postscriptum Polonistyczne, 26(2), 131–141. https://doi.org/10.31261/PS_P.2020.26.10

Issue

Section

Deliberations in the field of literature studies