Powieść podróżnicza Guzel Jachiny „Eszelon do Samarkandy: od przezwyciężenia traumy historycznej do personalnej mitologii
DOI:
https://doi.org/10.31261/pr.13850Słowa kluczowe:
Gusel Yakhina, novel-travelogue, trip, historical trauma, personal mythology, «new historicism», Guzel Jachina, powieść podróżnicza, podróż, trauma historyczna, mitologia osobista, „nowy historyzm”Abstrakt
Artykuł dotyczy powieści Guzel Jachiny Eszelon do Samarkandy poświęconej sowieckiej przeszłości i tematowi „wielkiego głodu” na początku lat 20., który interpretuje się jako zbiorową traumę. W analizie utworu uwzględniono chronotop drogi, semantykę nominacji rozdziałów, strukturyzację rozwoju fabuły, architekturę powieści. Przedstawiono też cel stworzenia tekstu, w którym elementy mitu, baśni, przypowieści przyczyniają się do stworzenia osobistej mitologii autora. Określono także metagatunkową specyfikę powieści podróżniczej. Z analizy tekstu wynika, że powieści Jachiny ukazują osobiste postrzeganie historycznej przeszłości nieistniejącego już kraju, „nowy historyzm” w objaśnieniu cywilizacji sowieckiej.
Bibliografia
Guminskiy, Viktor. “Stranniki i puteshestvenniki” Nash sovremennik 1 1996: 181–191 [Гуминский, Виктор. “Странники и путешественники” Наш современник 1 1996: 181–191].
Guzel' Yakhina o novoy knige «Eshelon na Samarkand», teme goloda i kritike, besed. s Olesey Rozhentsovoy, [Гузель Яхина о новой книге «Эшелон на Самарканд», теме голода и критике, бесед. с Олесей Роженцовой, 02.04.2021] 23 Jan. 2022 <https://www.5-tv.ru/news/337418/guzel-ahina-onovoj-knige-eselon-nasamarkand-teme-goloda-ikritike-01/>.
Khustk, Svetlana. «Ya boyalas', chto chitatel' ne zakhochet vzyat' knigu v ruki»: interv'yu s Guzel' Yakhinoy. 20.05.2021 [Хустк, Светлана. «Я боялась, что читатель не захочет взять книгу в руки»: интервью с Гузель Яхиной. 20.05.2021] 23 Jan. 2022 <https://takiedela.ru/2021/05/chitatel-ne-zakhochet-vzyat-knigu-v-ru ki/ >.
«Kibitochnoye sostoyaniye»: Guzel' Yakhina o sovet•skom cheloveke, media-skandalakh i tyazhelykh kompromissakh, besed. s M. Lashchevoy 24.03.2021 [«Кибиточное состояние»: Гузель Яхина о советском человеке, медиа-скандалах и тяжелых компромиссах, бесед. с М. Лащевой, 24.03.2021] 25 Jan. 2022 <https://www.forbes.ru/forbes-woman/424303-kibitochnoe-sostoyanie-guzel-yahina-o-sovetskom-cheloveke-media-skandalah-i>
Kirillov, Viktor. Tokareva, Yelena. Shafranskaya, Eleonora. “K obsuzhdeniyu temy repressiy 30-kh gg. ХХ v. v sovremennom obrazovatel'nom protsesse” Vestnik moskovskogo gorodskogo pedagogicheskogo universiteta. Seriya: Filologiya. Teoriya yazyka. Yazykovoye obrazovaniye 4 2017: 124–132 [Кириллов, Виктор. Токарева, Елена. Шафранская, Элеонора. “К обсуждению темы репрессий 30-х гг. ХХ в. в современном образовательном процессе” Вестник московского городского педагогического университета. Серия: Филология. Теория языка. Языковое образование 4 2017: 124–132].
Kissel', Vol'fgang Stefan, ed. Beglyye vzglyady: Novoye prochteniye russkikh travelogov pervoy treti XX veka, Sbornik statey. Perev. Time, Galina. Novoye literaturnoye obozreniye, Moskva 2010. [Киссель, Вольфганг Стефан. Беглые взгляды: Новое прочтение русских травелогов первой трети XX века, Сборник статей. Перев. Тиме, Галина. Новое литературное обозрение, Москва 2010].
Kozlov, Aleksey. “Travelog kak forma vremeni zhurnalistiki XIX veka (na materiale zhurnala «Russkiy Vestnik»).” Zverev, Vladimir. Tikhomirova, Yelena. Ed. «Kul'tura – eto lyubov' k miru»: Sibir', Rossiya, mir v issledovatel'skom i obrazovatel'nom prostranstve, Novosibirskiy gos. ped. un-t, 2017: 56–60 [Козлов, Алексей. “Травелог как форма времени журналистики XIX века (на материале журнала «Русский Вестник»).” Зверев, Владимир. Тихомирова, Елена. Ed. «Культура – это любовь к миру»: Сибирь, Россия, мир в исследовательском и образовательном пространстве, Новосибирск: Новосибирский гос. пед. ун-т, 2017: 56–60].
Krivtsov, Nikolay.“Tr•evel-zhurnalistika: spetsifika napravleniya i yego problemy.” Voprosy teorii i praktiki zhurnalistiki 3 6 2017:347–365 [Кривцов, Николай. “Трэвел-журналистика: специфика направления и его проблемы.” Вопросы теории и практики журналистики 3 6 2017: 347–365].
Lazarev, Aleksandr. “Palomnicheskiy travelog: zhanrovo-vidovaya identifikatsiya.” Izvestiya VGPU 5 (138) 2 [Лазарев, Александр. “Паломнический травелог: жанрово-видовая идентификация.” Известия ВГПУ 5 (138) 2019: 215–219].
Mayga, Abubakar. “Literaturnyy travelog: spetsifika zhanra.” Filologiya i kul'tura 23(37) 2014: 254 – 259 [Майга, Абубакар. “Литературный травелог: специфика жанра.” Филология и культура 23 (37) 2014: 254 – 259].
Pecherskaya, Tat'yana. Konstantinova, Natal'ya. Ed. Russkiy Travelog XVIII–XX vekov: marshruty, toposy, zhanry i narrativy: kollektivnaya monografiya. Novosibirsk: Izdatel'vo NGPU, 2016 [Печерская, Татьяна. Константинова Наталья. Ed. Русский травелог XVIII–XX веков: маршруты, топосы, жанры и нарративы: коллективная монография. Новосибирск: Издательво НГПУ, 2016].
Ponomarev, Yevgeniy. Tipologiya sovetskogo puteshestviya: «Puteshestviye na Zapad» v russkoy literature 1920–1930-kh godov: Avtoreferat dissertatsii na soiskaniye uchenoy stepeni doktora filologicheskikh nauk, Sankt-Peterburg 2014 [Пономарев, Евгений. Типология советского путешествия: «Путешествие на Запад» в русской литературе 1920–1930-х годов: Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора филологических наук, Санкт-Петербург 2014].
Shafranskaya, Eleonora. Ed. Travelogi: retseptsiya i interpretatsiya. Sbornik statey. Sankt-Peterburg: Svoye izdatel'stvo, 2016 [Шафранская, Элеонора. Ed. Травелоги: рецепция и интерпретация. Сборник статей. Санкт-Петербург: Свое издательство, 2016].
Smirnova, Al'fiya. “Motivputeshestviya i metafizika stranstviya v proze Gayto Gazdanova.” Shafranskaya, Eleonora. Ed. Travelogi: retseptsiya i interpretatsiya. Sbornik statey. Sankt-Peterburg: Svoye izdatel'stvo, 2016: 144–156 [Смирнова, Альфия. “Мотив путешествия и метафизика странствия в прозе Гайто Газданова.” Шафранская, Элеонора. Ed. Травелоги: рецепция и интерпретация. Сборник статей. Санкт-Петербург: Свое издательство, 2016: 144–156].
Time, Galina. “Izgnaniye kak puteshestviye: russkiy vzglyad Drugogo (1920-ye gody).” Kissel', Vol'fgang Stefan. Ed. Beglyye vzglyady: novoye prochteniye russkikh travelogov pervoy treti XX veka: sbornik statey. Perev. Time, Galina. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2010: 235–246 [Тиме, Галина. “Изгнание как путешествие: русский взгляд Другого (1920-е годы).” Киссель, Вольфганг Стефан. Ed. Беглые взгляды: новое прочтение русских травелогов первой трети ХХ века: сборник статей. Перев. Тиме, Галина. Москва: Новое литературное обозрение, 2010: 235–246].
Yakhina, Guzel'. Eshelon na Samarkand: roman. Moskva: AST, Redaktsiya Yeleny Shubinoy,2021 [Яхина, Гузель. Эшелон на Самарканд: роман. Москва: АСТ, Редакция Елены Шубиной, 2021].
Yakhina, Guzel'. Kogda nam bol'no, my krichim, besed. s Sergeyem Nikolayevichem. 10.03.2021 [Яхина, Гузель. Когда нам больно, мы кричим, бесед. с Сергеем Николаевичем. 10.03.2021] 23 Jan. 2022 <https://snob.ru/entry/204721/>.
O autorze:
Alfiya Islamovna Smirnova – doctor habilitowany, professor, literaturoznawca. Autor ponad 300 publikacji. Krąg zainteresowań naukowych: literatura rosyjskiej emigracji w kontekście kultury światowej; filozofia przyrody i mitopoetyka w literaturze rosyjskiej; koncepcja transkultury i najnowsza literatura rosyjska.
Ważniejsze publikacje: Русская натурфилософская проза второй половины ХХ века. Издательство Флинта: Наука, Москва 2012; Поэтика русской прозы ХХ века: монография, Издательство МГПУ, Москва 2019.
E-mail: alfia-smirnova@yandex.ru
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
