Свет как объект интерсемиотического перевода (о аудиодескрипции к фильмам Солярис и Сталкер Андрея Тарковского)

Авторы

DOI:

https://doi.org/10.31261/pr.15354

Ключевые слова:

аудиодескрипция, перевод, свет, освещение, Андрей Тарковский

Аннотация

В настоящей статье предпринята попытка проанализировать вербальные показатели света в аудиодескрипции – социальной услуге для слепых и слабовидящих – к двум фильмам Андрея Тарковского: „Солярис” и „Сталкер”. Было доказано, что следующие объекты, замечаемые на экране, имеют свои вербальные репрезентации в АД: источник освещения, естественное освещение как сигнал времени, сияние как отражение световых лучей, отверстие в комнате как место прохождения света, светопроизводящая материя, техника представления изображения в кадре. Языковыми средствами являются отдельные лексемы с семантикой света, глаголы, словосочетания. Среди стилистических фигур были выделены: синестезия, контрастные выражения, метафоры и сравнения. Исследование показало кумулятивный характер описания света в коротких отрезках времени.

Биография автора

Maria Beata Mocarz-Kleindienst, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Dr hab., profesor uczelni, kierownik Katedry Translatoryki i Języków Słowiańskich w Instytucie Językoznawstwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, redaktorka naczelna czasopisma „Roczniki Humanistyczne” z. Glottodydaktyka, redaktorka działu „Przekładoznawstwo” Półrocznika Językowego „Tertium”. Zainteresowania naukowe: translatoryka audiowizualna, interkulturowość w przekładzie tekstów użytkowych,
leksykografia dwujęzyczna, przekład a gatunek filmowy, audiodeskrypcja w filmie.

Библиографические ссылки

Brown, Blain. Światło w filmie. Przeł. K. Kosińska. Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec, 2011.
Chmiel, Agnieszka, Iwona Mazur. Audiodeskrypcja, Poznań: Wydział Anglistyki UAM, 2014.
Chosiński, Sebastian. Wyprawa do jądra jasności [Andriej Tarkowski „Stalker” - recenzja] < https://esensja.pl/film/dvd/tekst.html?id=9336> (05.02.2023).
Eco, Umberto. Sztuka i piękno w średniowieczu. Przeł. M. Kimula, M. Olszewski, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2016.
Eichenbaum, Borys. Problemy stylistyki filmowej. Przeł. B. Grabowska. Helman Alicja (Ed.) Estetyka i film, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1972: 36–66.
Fryer, Louise. An Introduction to Audio Description. A Practical Guide. London and New York: Routledge, 2016.
Jarosińska-Burak, Katarzyna. „Twórczość i transcendencja. O kilku wątkach koncepcji estetycznej Andrieja Tarkowskiego.” Ndiaye, Iwona, Sokołowski, Marek. (Eds.) Strefa filmu. Kino Andrieja Tarkowskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013: 271–292.
Konrad, Kazimierz. Światło w filmie. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1976.
Kuśmierczyk, Seweryn. Księga filmów Andrieja Tarkowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Skorpion, 2012.
Maszerowska, Anna. „Language Without Words: Light and Contrast in Audio Description”. The Journal of Specialised Translation, 2013, no 20: 165–180.
Obiukh, Pavel, Korneyev, Mikhail. Posobiye po tiflokommentirovaniyu. Moskva: FGBOU VO „Rossiyskiy gosudarstvennyy sotsial'nyy universitet”, 2017. [Обиух, Павел, Михаил Корнеев. Пособие по тифлокомментированию. Москва: ФГБОУ ВО „Российский государственный социальный университет”, 2017].
Syska, Rafał. (Ed.) Słownik filmu, Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2012.
Szymańska, Barbara. Audiodeskrypcja – „obraz słowem malowany” <http:/www.audiodeskrypcja.pl/obrazSlowem Malowany.html> (12.02.2023).
Szymańska, Barbara, Strzymiński, Tomasz. Standardy tworzenia audiodeskrypcji. http://www.audiodeskrypcja.org.pl/standardy-tworzenia-audiodeskrypcji.html (18.02.2023)
Tarkovskiy, Andrey. Stalker mirovogo kino. Sost.Yaroslav Yaropolov. Moskva: Algoritm, 2016. [Тарковский, Андрей. Сталкер мирового кино. Сост. Ярослав Ярополов. Москва: Алгоритм, 2016].
Van'shin Sergey N., Van'shina Ol'ga P. Tiflokommentirovaniye, ili slovesnoye opisaniye dlya slepykh: Instruktivno-metodicheskoye posobiye. <http://web.archive.org/web/20170429184250/rehacomp.ru/services/ indevelop/tiflocomment> (15.02.2023) [Ваньшин Сергей Н., Ваньшина Ольга П. Тифлокомментирование, или словесное описание для слепых: Инструктивно-методическое пособие].
Ziółkowski, Wojciech. „Słowo wstępne”. Ziółkowski, Wojciech (Ed.). Białą laską po kinowym ekranie: wprowadzenie do sztuki filmowej i audiodeskrypcji dla osób słabowidzących i niewidomych, Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Związku Niewidomych, 2010: 4–5.

Загрузки

Опубликован

2023-09-12

Как цитировать

Mocarz-Kleindienst, M. B. (2023). Свет как объект интерсемиотического перевода (о аудиодескрипции к фильмам Солярис и Сталкер Андрея Тарковского). Przegląd Rusycystyczny [Русское обозрение], (3 (183), 59–71. https://doi.org/10.31261/pr.15354

Выпуск

№ 3 (183) (2023): Przegląd Rusycystyczny 2023 nr 3

Раздел

Artykuły

Лицензия

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).