Языковые рефлексии в "Воспоминаниях" Афанасия Фета

Авторы

DOI:

https://doi.org/10.31261/pr.15750

Ключевые слова:

мемуары, писательский язык, стиль, текстовая реминисценция, языковая рефлексия, языковая личность

Аннотация

Предметом статьи является лингвистический анализ языковых рефлексий в двух томах воспоминаний выдающегося русского поэта Афанасия Афанасьевича Фета (1820-1892), изданных в 1890 г. Под языковой рефлексией понимается фрагмент текста, содержание которого непосредственно относится к элементам языковой системы, языковому поведению или прецедентным текстам как продуктам языковой деятельности. Автор выделяет несколько видов языковых рефлексий: ссылки и текстовые реминисценции, речевые характеристики лиц и событий, лингвистические наблюдения (лексического, прагматического, фонетического и др. характера), описание словесного (поэтического) творчества, а также межъязыковые наблюдения. Характер языковых рефлексий Фета интерпретируется с точки зрения мировоззрения поэта и его личности.

Биография автора

Aleksander Kiklewicz, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Prof. dr hab., pracuje w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Kierownik Zakładu Komunikacji Społecznej i Języka Mediów. Dyrektor Centrum Badań Europy Wschodniej UWM w Olsztynie. Redaktor naczelny czasopisma „Przegląd Wschodnioeuropejski”. Redaktor trzech serii wydawniczych. Autor ponad 450 publikacji, w tym 21 monografii. Publikował w wielu językach i w wielu krajach. Przedmiotem zainteresowań jest teoria i filozofia języka, metodologia badań lingwistycznych, socjologia językoznawstwa, gramatyka funkcjonalna, składnia semantyczna, komunikologia i pragmatyka językowa, psycholingwistyka i semantyka kognitywna, semantyka logiczna, językoznawstwo konfrontatywne: polsko-wschodniosłowiańskie oraz słowiańsko-germańskie. Kierownik bądź wykonawca kilku projektów naukowo-badawczych, w tym realizowanych we współpracy międzynarodowej. Jest członkiem Komisji Stylistycznej oraz Komisji Lingwistyki Dyskursu przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, a także członkiem Socjetas Humboldtiana Polonorum. Jest (powtórnie) członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Językoznawczego.

Библиографические ссылки

Cheremisinova, Larisa I. «Iż tvorcheskoy istorii memuarov A. A. Feta». Vestnik Leningradskogo gosudarstven-nogo universiteta imeni A. S. Pushkina 2008, no. 1(4–1): 42–47 [Черемисинова, Лариса И. «Из творче-ской истории мемуаров А. А. Фета». Вестник Ленинградского государственного университета им. А. С. Пушкина 2008, № 1(4–1): 42–47].
Chomsky, Noam. Aspects of the theory of syntax, Cambridge. Massachusetts: MIT Press, 1965.
Dutton, Kevin. Zaklinanie umysłu. Perswazja w mgnieniu oka. Warszawa: MUZA, 2018.
Fet, Afanasiy A. Moi vospominaniya. Moskva: Pravda, 1983 (1. izdaniye – 1890). [Фет, Афанасий А. Мои воспоминания. Москва: Правда, 1983 (1-е издание – 1890].
Gasparov, Boris M. Yazyk, pamyat’, obraz. Lingvistika yazykovogo sushchestvovaniya. Moskva: Yazyki slavy¬anskoy kul’tury, 1996 [Гаспаров, Борис М. Язык, память, образ. Лингвистика языкового существо¬вания. Москва: Языки славянской культуры, 1996].
Generalova, Natal’ya P. «Zabytyyeslova v «Vospominaniyakh» Feta». Stikhi imeyut pravo... Generalova Na-tal’ya P. (ed.). Sankt-Peterburg: IRLI RAN, 2020: 35–40 [Генералова, Наталья П. «Забытые слова в «Воспоминаниях» Фета». Стихи имеют право... Генералова Наталья П. (ред.). Санкт-Петербург: ИРЛИ РАН, 2020: 35–40].
Kapyrina, Tat’yana A. Poetika prozy A. A. Feta: syuzhet ipovestvovaniye. Kolomna, 2006 (dissertatsiya) [Капы¬рина, Татьяна А. Поэтика прозы А. А. Фета: сюжет и повествование. Коломна, 2006 (диссерта¬ция)].
Karaulov, Yuriy N. Russkiy yazyk i yazykovaya lichnost’. Moskva: Izdatel’stvo LKI, 2010 [Караулов, Юрий Н. Русский язык и языковая личность. Москва: Издательство ЛКИ, 2010.].
Kositsyna, Natal’ya O. & Kretova, Natal’ya S. «Inoyazychnyye vkrapleniya v vospominaniyakh A. A. Feta». INCIPIO 2014, no. 9: 9–14 [Косицына, Наталья О. & Кретова, Наталья С. «Иноязычные вкрапления в воспоминаниях А. А. Фета». INCIPIO 2014, № 9: 9–14].
Manelis Klein, Harriet E. “Anthropological linguistics”. Encyclopedia of Language and Linguistics. Brown Keith (ed.). Amsterdam, Boston, Heidelberg etc.: Elsevier, 2006: 296-304.
Markowski, Andrzej. Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: PWN, 2005.
Mechkovskaya, Nina B. «Modal’nost’ i metayazykovoy plan vyskazyvaniya». Russian Linguistics 1993, no. 17: 279–297 [Мечковская, Нина Б. «Модальность и метаязыковой план высказывания». Russian Lin¬guistics 1993, no. 17(3): 279–297].
Norman, Boris Yu. Yazykovyye kategorii v soznanii i tvorchestve russkogo poeta. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2020 [Норман, Борис Ю. Языковые категории в сознании и творчестве русского поэта. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2020].
Rudkovich, Yana S. «Naimenovaniya suprugov v «Vospominaniyakh» A. A. Feta». INCIPIO 2015, no. 10: 13–19 [Рудкович, Яна С. «Наименования супругов в «Воспоминаниях» А. А. Фета». INCIPIO 2015, № 10: 13–19].
Sakharnyy, Leonid V. K taynam mysli i slova. Moskva: Prosveshcheniye, 1983 [Сахарный, Леонид В. К тай-нам мысли и слова. Москва: Просвещение, 1983].
Stroganov, Mikhail V. «K istorii sozdaniya Fetom knigi «Moi vospominaniya». Afanasiy Fet i russkaya litera-tura: XX Fetovskiye chteniya. Kokovina Nina Z. & Stroganova Mikhail V. (eds.). Kursk: Izdatel’stvo KGU, 2006: 104–113 [Строганов, Михаил В. «К истории создания Фетом книги «Мои воспомина-ния». Афанасий Фет и русская литература: XX Фетовские чтения. Коковина Нина З. & Строга¬нов Михаил В. (ред.). Курск: Издательство КГУ, 2006: 104-113].
Suprun, Adam Ye. «Tekstovyye reministsentsii kak yazykovoye yavleniye». Voprosy yazykoznaniya 1995, no. 6: 17–29 [Супрун, Адам Е. «Текстовые реминисценции как языковое явление». Вопросы языкознания 1995, № 6: 17–29].
Zherdeva, Oksana N. «Markerynemetskoy kul'tury v «Vospominaniyakh» A. A. Feta». Yazyki i literatura v polikul’turnom prostranstve 2022, no. 8: 62–65 [Жердева, Оксана Н. «Маркеры немецкой культуры в «Воспоминаниях» А. А. Фета». Языки и литература в поликультурном пространстве 2022, № 8: 62–65].
Zhivov, Viktor & Timberlake, Alan. „Rasstavayas’ so strukturalizmom (tezisy dlya diskussii)”. Voprosy yazy-koznaniya 1997, no. 3: 3–14 [Живов, Виктор & Тимберлейк, Алан. «Расставаясь со структурализмом (тезисы для дискуссии)». Вопросы языкознания 1997, № 3: 3–14.].

Загрузки

Опубликован

2024-02-12

Как цитировать

Kiklewicz, A. (2024). Языковые рефлексии в "Воспоминаниях" Афанасия Фета. Przegląd Rusycystyczny [Русское обозрение], (1 (185), 173–194. https://doi.org/10.31261/pr.15750

Выпуск

№ 1 (185) (2024): Przegląd Rusycystyczny 2024 nr 1

Раздел

Artykuły

Лицензия

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).