Losy zesłańca 1863 Olgierda Wilczyńskiego i jego prośby do władz Syberii

Autor

  • Eugeniusz Niebelski Katolicki Uniwersytet Lubelski

DOI:

https://doi.org/10.31261/pr.17436

Słowa kluczowe:

powstanie styczniowe, losy zesłańców, Irkuck, Petersburg, Lwów, Wilno, Olgierd Wilczyński, syberyjskie listy, historyczna Ruś

Abstrakt

Tekst prezentuje losy i dokonania powstańca z 1863 r. i zesłańca na Syberię, Olgierda Wilczyńskiego z Litwy, który po powrocie ze zsyłki starał się robić karierę naukową i znaleźć się w kręgu polskich badaczy historyków. W Petersburgu i Wilnie na przełomie XIX-XX w. wydawał broszury oraz teksty m.in. z tematyki historii i archeologii – o starożytnościach Rusi, Rosji i Europy. W związku z pracami z zakresu genealogii w 1911 r. siedział też w Wilnie w więzieniu i miał proces sądowy o fałszowanie dokumentów archiwalnych. W Petersburgu żył jeszcze w 1916; dalsze losy nieznane. Jego prace, zwłaszcza o początkach Rusi, współcześnie są powielane w Rosji, jakkolwiek życiorys jego nie jest znany.

Biogram autora

Eugeniusz Niebelski - Katolicki Uniwersytet Lubelski

Eugeniusz Niebelski – prof. dr hab. nauk humanistycznych, dyscyplina: historia. Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Nauk Humanistycznych, Katedra Historii XIX w. (prof. em.), zainteresowania naukowe: polskie powstania narodowe XIX w., losy zesłańców 1863 r., Kościół katolicki w  Imperium Rosyjskim, biografistyka. Ostatnie publikacje, wybór: Antoni Rozmanith – zesłaniec 1863 roku. Wspomnienia nadbajkalskie i syberyjski album, oprac. nauk. E. Niebelski, Lublin 2021; Polskie powstanie nad Bajkałem 1866 roku. Nowe odsłony, red. E. Niebelski, Lublin 2022; Miszycha 1866. Tragedia polskiego powstania nad Bajkałem, w: ibidem, s. 111–187.

Bibliografia

Aleksakhina, Irina. "Vil'chinskiy Yevgeniy (Vil'gel'm) Ol'gerdovich)." Sotrudniki RNB – deyateli nauki i kul'tury. Biograficheskiy slovar'. t. 1-4 (elektronnaya versiya). Rossiyskaya natsional'naya biblioteka https://nlr.ru/nlr_history/persons/info.php?id=324 [Алексахина, Ирина. "Вильчинский Евгений (Вильгельм) Ольгердович)." Сотрудники РНБ – деятели науки и культуры. Биографический словарь. t. 1-4 (электронная версия). Российская национальная библиотека https://nlr.ru/nlr_history/persons/info.php?id=324]
Basanowicz, Jan. "Litwini i 'polacy'." Litwa. Miesięcznik ilustrowany 1909. nr 6 (12):86-89.
Boniecki, Adam. Herbarz polski, cz. 1. t. 16. Warszawa: Gebethner i Wolff; G. Gebethner i Sp., 1913.
Chołodecki Białynia, Józef. Pamiętnik Powstania Styczniowego w pięćdziesiątą rocznice wypadków. Lwów: M. Mniewska, 1913.
Garkavi, Abraam. Skazaniya musul'manskikh pisateley o slavyanakh i russkikh (s poloviny VII veka do kontsa X veka po R. KH.). Sankt Peterburg: Tipografiya Imperatorskoy Akademii nauk, 1870. [Гаркави, Абраам. Сказания мусульманских писателей о славянах и русских (с половины VII века до конца X века по Р. Х.). Санкт Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1870].
Gasiūnas, Vladas. "J.K. Vilčinskis – knygų leidėjas. " Lietuvos dailės muzjejaus metraštis 2002 no. 5: 77-89.
Hadaczek, Karol. Kultura dorzecza Dniestru w epoce cesarstwa rzymskiego. Kraków: Akademia Umiejętności, 1912.
Khvol'son, Danil. Izvestiya o Khazarakh, Burtasakh, Bolgarakh, Mad'yarakh, Slavyanakh i Russakh. Abu-Ali Akhmeda Ibn Dast. Sankt Peterburg: Tipografiya Imperatorskoy Akademii nauk, 1869. [Хвольсон, Данил. Известия о Хазарах, Буртасах, Болгарах, Мадьярах, Славянах и Руссах. Абу-Али Ахмеда Ибн Даст. Санкт Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869].
Łowmiański, Henryk. "Przyczynki do kwestii najstarszych kształtów wsi litewskiej." Ateneum Wileńskie 1929, t. 6. z. 3/4: 293-336.
Masanov, Ivan. Slovar' psevdonimov russkikh pisateley, uchenykh i obshchestvennykh deyateley. T. 4. Moskva: Izdatel'stvo Vsesoyuznoy knizhnoy palaty, 1960. [Масанов, Иван. Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей. Т. 4. Москва: Издательство Всесоюзной книжной палаты, 1960].
Niebelski, Eugeniusz (opr.). "«Sekretno/Ściśle poufne» – rządowy rejestr politycznych zesłańców uwolnionych od nadzoru policyjnego carską amnestią z 13/17 maja 1871 roku." Rok 1863 w kilku odsłonach. (Red.) Niebelski, Eugeniusz. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2017.
Niebelski, Eugeniusz (red.). Listy z Sybiru 1863. Lublin: Wydawnictwo Polihymnia 2020.
Polski Kalendarz Piotrogrodzki na rok przestępny 1916. Rocznik ilustrowany informacyjno-historyczno-literacki 1916.
Rozprawy i sprawozdania z posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności 1889. t. 24.
Ruch. Dwutygodnik poświęcony sprawom wychowania fizycznego i w ogóle normalnego rozwoju ciała 1910. nr 1.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. t. 3. Warszawa: wyd. Wierzbicki i s-ka, 1882.
Vil'chinskiy, Ol'gerd. Istoriya Rusi po skazaniyam sovremennikov, dokumentam i pamyatnikam (839-1078). Vil'na: tip. I. Zavadskogo, 1908. Вильчинский, Ольгерд. История Руси по сказаниям современников. документам и памятникам (839-1078), Вильна: тип. И. Завадского, 1908.
Zieliński, Stanisław (red.). Bitwy i potyczki 1863-1864, Rapperswil: Fundusz Wydawniczy Muzeum Narodowego, 1913.

Źródła archiwalne:
Gosudarstvennyy arkhiv Irkutskoy oblasti v Irkutske. [Государственный архив Иркутской области в Иркутске].
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie.
Biblioteka Narodowa w Warszawie. Dział Rękopisów.
Lietuvos Valstybės Istorijos Archyvas w Wilnie.

Pobrania

Opublikowane

2024-08-13

Jak cytować

Niebelski, E. (2024). Losy zesłańca 1863 Olgierda Wilczyńskiego i jego prośby do władz Syberii. Przegląd Rusycystyczny, (3 (187), 30–48. https://doi.org/10.31261/pr.17436