Pamięć z gipsu. O kruchości tradycji i modelowaniu przeszłości-przyszłości w późnej twórczości Wiktora Pielewina

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/pr.7894

Słowa kluczowe:

Pielewin, czasoprzestrzeń, pamięć, podróże w czasie, tradycja

Abstrakt

Pamięć z gipsu. O kruchości tradycji i modelowaniu przeszłości-przyszłości w późnej twórczości Wiktora Pielewina

Celem niniejszego artykułu jest próba interpretacji dwóch późnych powieści Wiktora Pielewina – Lampy Mafusaila i iPhuck 10– w kontekście czasoprzestrzeni, pamięci i zapomnienia. Przeprowadzona analiza wyjawiła niezwykłe zainteresowanie rosyjskiego pisarza fizycznymi i filozoficznymi teoriami, aspirującymi do zrozumienia prawdziwej natury Wszechświata. Czas i przestrzeń w analizowanych utworach stanowią nierozerwalną całość, tworząc skomplikowaną sieć równoległych światów. Co więcej, te światy nie funkcjonują w linearny sposób, do jakiego przywykło ludzkie poznanie. W Lampie Mafusaila podróże w czasie są możliwe, ale wprowadzenie zmian/ulepszeń w strukturę przeszłości sprawia, że przyszłość ulega całkowitemu zniszczeniu (w rzeczywistości zmiana przeszłości prowadzi do zupełnie innej czasoprzestrzeni). Z drugiej strony podróże w czasie w iPhuck 10 przybierają oryginalną formę aktu Demiurga (w tym wypadku stworzony świat jest pełen tęsknoty i walki o zanikłe wartości duchowe), jako że pamięć w danej powieści równoznaczna jest tworzeniu nowej materialnej rzeczywistości. W tym świetle podróże w czasie są niezwykle utrudnione i pozbawione sensu – wszystkie możliwe światy istnieją przecież równolegle.

Biogram autora

Mateusz Jaworski - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Adiunkt w Zakładzie Literatury Rosyjskiej (Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej, Uniwersystet im. A. Mickiewicza w Poznaniu), sekretarz czasopisma „Kultury Wschodniosłowiańskie — Oblicza i Dialog“, autor rozprawy doktorskiej dotyczącej twórczości Wiktora Pielewina. Zainteresowania badawcze: najnowsza literatura rosyjska, teoria literatury, filozofia postmodernistyczna.

Pobrania

Opublikowane

2020-05-26

Jak cytować

Jaworski, M. (2020). Pamięć z gipsu. O kruchości tradycji i modelowaniu przeszłości-przyszłości w późnej twórczości Wiktora Pielewina. Przegląd Rusycystyczny, (3 (171). https://doi.org/10.31261/pr.7894