Blokada Leningradu i postpamięć w powieści Jeleny Czyżowej "Город, написанный по памяти"

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/pr.7895

Słowa kluczowe:

Jelena Czyżowa, Oblężenie Leningradu, postpamięć, pamięć kolektywna, pamięć indywidualna, kształtowanie postpamięci

Abstrakt

 

W opublikowanej w 2019 roku powieści Jeleny Czyżowej Miasto napisane z pamięci blokada Leningradu wpisana jest w kilka różnych linii tematycznych. Determinuje losy rodziny, staje się punktem odniesienia dla wielu sytuacji, wydarzeń i faktów. Artykuł poświęcony jest procesowi konstytuowania się, powolnego formowania się w świadomości podmiotu autorskiego jednostkowej, indywidualnej postpamięci o blokadzie. Z analizy tekstu powieści wynika, że proces ten nigdy nie miał jednolitego charakteru, lecz składał się z kilku faz, których zróżnicowanie wynikało z takich, między innymi, czynników jak: wiek postpamiętającego podmiotu, okoliczności zewnętrzne (kulturowe, społeczno-polityczne), relacje rodzinne, gotowość nosicieli pamięci do dzielenia się swym doświadczeniem, umiejętność wyrażenia w słowach otrzymanego od nich dziedzictwa. W artykule uwaga skupiona jest przede wszystkim na kwestiach, dotyczących cech dystynktywnych poszczególnych faz postpamięci, a także jej wpływu na osobowość podmiotu, będącego jej właścicielem.

Biogram autora

Ewa Grażyna Komisaruk - Uniwersytet Wrocławski

Dr hab., rusycystka, germanistka, profesor nadzwyczajny w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, redaktor naczelna czasopisma „Slavica Wratislaviensia”. Prace zwarte: Od milczenia do zamilknięcia. Rosyjska proza kobieca na początku XX wieku. Wybrane aspekty, Wrocław 2009, ss. 311; Proza Michaiła Kuzmina, Wrocław 2002, ss. 135.

Bibliografia

Chizhova, Elena. “Das doppelt verriegelte Gedächtnis — die Wahrheit über die Blockade Leningrads war in Russland lange ein strikt gehütetes Tabu.” Neue Zürcher Zeitung 6.05.2019. 13.05.2019 <https://www.nzz.ch/meinung/tabuisierte-blockade-leningrads-das-gedaechtnis-meiner-familie-doppelt-verriegelt-war-von-innen-und-von-aussen-ld.1466171>.

Chizhova, Yelena. Gorod, napisannyy po pamyati. Moskva: AST, 2019 [Чижова, Елена. Город, написанный по памяти. Москва: АСТ, 2019].

Etkind, Aleksandr. Krivoye gore. Pamyat’ o nepogrebennykh, Transl. Makarov, Vladimir. Moskva: Novoye Literaturnoye Obozreniye, 2016 [Эткинд, Александр. Кривое горе. Память о непогребенных, перевод Владимир Макаров, Москва: Новое Литературное Обозрение, 2016].

Hirsch, Marianne. “Żałoba i postpamięć.” Transl. Bojarska, Katarzyna. Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Ed. Domańska, Ewa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010, 247–280.

Irwin-Zarecka, Iwona. “Konflikty pamięci.” Transl. Dobrosielski, Paweł. Antropologia pamięci. Zagadnienia i wybór tekstów. Ed. Majewski, Paweł. Napiórkowski, Marcin. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2018, 433–447.

Lomagin, Nikita. Neizvestnaya blokada (v dvukh knigakh). Moskva–Sankt-Peterburg: Neva, 2002 [Ломагин, Никита. Неизвестная блокада (в двух книгах). Москва–Санкт-Петербург: Нева, 2002].

Lomagin, Nikita. V tiskakh goloda. Blokada Leningrada v dokumentakh germanskikh spetssluzhb, NKVD i pis’makh leningradtsev. Sankt-Peterburg: Avrora-dizayn, 2014 [Ломагин, Никита. В тисках голода. Блокада Ленинграда в до­кументах германских спецслужб, НКВД и письмах ленинградцев. Санкт-Петербург: Аврора-дизайн, 2014].

Pomian, Krzysztof. “Historia kultury, historia semioforów.” Antropologia pamięci. Zagadnienia i wybór tekstów. Ed. Majewski, Paweł. Napiórkowski, Marcin. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2018, 108–113.

Pyankevich, Vladimir. Lyudi zhili slukhami. Neformal’noye kommunikativnoye prostranstvo blokadnogo Leningrada.Sankt-Peterburg: Vladimir Dal’, 2014 [Пянкевич, Владимир. Люди жили слухами. Неформальное коммуникативное пространство блокадного Ленинграда. Санкт-Петербург: Владимир Даль, 2014].

Voronina, Tat’yana. Pomnit’ po-nashemu. Sotsrealisticheskiy istorizm i blokada Leningrada, Moskva: Novoye Literaturnoye Obozreniye, 2018 [Воронина, Татьяна. Помнить по-нашему. Соцреалистический историзм и блокада Ленинграда, Москва: Новое Литературное Обозрение, 2018].

Yarov, Sergey. Blokadnaya etika. Predstavleniya o morali v Leningrade v 1941–1942 gg. Moskva: Tsentrpoligaf, 2013 [Яров, Сергей. Блокадная этика. Представления о морали в Ленинграде в 1941–1942 гг. Москва: Центрполиграф, 2013].

Yarov, Sergey. Povsednevnaya zhizn’ blokadnogo Leningrada. Moskva: Мolodaya gvardiya, 2013 [Яров, Сергей. Повседневная жизнь блокадного Ленинграда, Москва: Молодая гвардия, 2013].

Pobrania

Opublikowane

2020-05-26

Jak cytować

Komisaruk, E. G. (2020). Blokada Leningradu i postpamięć w powieści Jeleny Czyżowej "Город, написанный по памяти". Przegląd Rusycystyczny, (3 (171). https://doi.org/10.31261/pr.7895

Numer

Nr 3 (171) (2020): Przegląd Rusycystyczny 2020, nr 3

Dział

Artykuły

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).