How best to protect life? Anti-vaccine conspiracy narratives during the COVID-19 pandemic

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31261/SEIA.2021.21.01.02

Keywords:

pandemic, COVID-19, magical thinking, conspiracy narratives, vaccines

Abstract

The aim of this article is to report on the social attitudes adopted by representatives of the anti-vaccine movement in response to the threat caused by the SARS-CoV-2 virus pandemic. Thanks to the critical discourse analysis applied to texts reproduced in the virtual space, the characteristic features of the anti-vaccine narrative were identified, which were shaped in response to the information about the need to develop and deliver a vaccine against the coronavirus. The analysis covered mainly texts from the alternative news portal "Wolne media", where the author found the most popular conspiracy theories, directly referring to the world view of vaccine opponents.

References

Badają, jak przekonać ludzi do szczepień na COVID-19. Wolne Media, 4.08.2020. https://wolnemedia.net/badaja-jak-przekonac-ludzi-do-szczepien-na-covid-19/ [data dostępu: 17.08.2020].

Baudrillard J.: Wojny w Zatoce nie było. Przeł. A. Królak. Warszawa 2006.

Berger P.L., Luckmann T.: Społeczne tworzenie rzeczywistości. Przeł. J. Niżnik. Warszawa 2010.

Bill Gates i dr Anthony Fauci inżynierami projektu depopulacji. Wolne Media, 16.04.2020. https://wolnemedia.net/bill-gates-i-dr-anthony-fauci-inzynierami-projektu-depopulacji/ [data dostępu: 29.05.2020].

Chabasiński R.: Koronawirus najwyraźniej niczego nie nauczył antyszczepionkowców. Wystarczyła wzmianka ministra zdrowia o szczepionce, by znów się uaktywnili. Bezprawnik, 19.04.2020. https://bezprawnik.pl/antyszczepionkowcy-koronawirus/ [data dostępu: 17.06.2020].

Czech F.: Spiskowe narracje i metanarracje. Kraków 2015.

Czy istnieją jakieś bezpieczne szczepionki? Wolne Media, 6.01.2020. https://wolnemedia.net/czy-istnieja-jakies-bezpieczne-szczepionki/ [data dostępu: 15.05.2020].

Demczuk A.: Fenomen ruchu antyszczepionkowego w cyberprzestrzeni…, czyli fake news i postprawda na usługach hipotezy Andrew Wakefielda, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura” 2018, [t.] 10 (4), s. 92–113.

Dołowy K.: Wbrew bogom, czyli od magii i religii do metody naukowej… i z powrotem. Warszawa 2020.

Fairclough N.L.: Language and power. London 1989.

Fairclough N.L., Wodak R.: Critical discourse analysis. W: Discourse studies. A multidisciplinary introduction. Vol. 2: Discourse as social interaction. Ed. T.A. van Dijk. 1997, s. 258–284.

Fenster M.: Conspiracy theories. Secrecy and power in American culture. Minnesota 2008.

Frazer J.G.: Złota gałąź. Przeł. H. Krzeczkowski. Warszawa 1996.

Giddens A.: Konsekwencje nowoczesności. Przeł. E. Klekot. Kraków 2000.

Grzesiak-Feldman M.: Psychologia myślenia spiskowego. Warszawa 2016.

Hobbes T.: Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego. Przeł. C. Znamierowski. Warszawa 2005.

Kajfosz J.: Dyskurs analityczny i syntetyczny, czyli myślenie magiczne w perspektywie antropologii kognitywnej. „Artes Humanae” 2016, vol. 1, s. 27–40.

Kajfosz J.: Neoliberalism, the rise of new media folklore and the emergence of new nationalisms. „Berlin Journal of Critical Theory” 2019, vol. 3, no. 2, s. 27–47.

Kowalski, P.: Theatrum świata wszystkiego i poćciwy gospodarz. O wizji świata pewnego siedemnastowiecznego pisarza ziemiańskiego. Kraków 2000.

Lesman U.: Bill Gates stworzył koronawirusa. Wywiad ma być dowodem. Cyfrowa.rp.pl, 18.04.2020. https://cyfrowa.rp.pl/biznes/46130-bill-gates-stworzylkoronawirusa-wywiad-ma-byc-dowodem [data dostępu: 20.05.2020].

Lévy-Bruhl L.: Czynności umysłowe w społecznościach pierwotnych. [Przeł. B. Szwarcman-Czarnota]. Warszawa 1992.

Malewska-Szałygin A.: Tradycja stosowania pojęcia dyskurs i jego przydatność w antropologii współczesności. „Etnografia Polska” 2004, t. 48, z. 1–2, s. 81–97.

Marchewka A.K., Majewska A., Młynarczyk G.: Działalność ruchu antyszczepionkowego, rola środków masowego komunikowania oraz wpływ poglądów religijnych na postawę wobec szczepień ochronnych. „Postępy Mikrobiologii” 2015, t. 54, z. 2, s. 95–103.

Mauss M.: Socjologia i antropologia. Przeł. M. Król, K. Pomian, J. Szacki. Warszawa 1973.

Mazur M.: Historia naturalna polskiego naukowca. Warszawa 1979.

Naukowcy ONZ przyznali, że szczepionki zabijają ludzi. Wolne Media, 12.01.2020. https://wolnemedia.net/naukowcy-onz-przyznali-ze-szczepionki-zabijajaludzi/ [data dostępu: 29.08.2020].

O nas. Wolne Media. https://wolnemedia.net/o-nas/ [data dostępu: 30.04.2020].

O planach stworzenia rządu światowego. Wolne Media, 10.08.2020. https://wolnemedia.net/o-planach-stworzenia-rzadu-swiatowego/ [data dostępu: 17.08.2020].

Państwo namawia na szczepionki przeciw grypie. Wolne Media, 26.09.2018. https://wolnemedia.net/panstwo-namawia-na-szczepionki-przeciw-grypie/ [data dostępu: 17.08.2020].

Plessner H.: Granice wspólnoty. Krytyka radykalizmu społecznego. Przeł. J. Merecki. Warszawa 2008.

Przeludnienie to mit. Wolne Media, 14.08.2020. https://wolnemedia.net/przeludnienie-to-mit/ [data dostępu: 6.06.2020].

Przymusowe szczepionki od Billa Gatesa [materiał wideo]. Wolne Media, 25.05.2020. https://wolnemedia.net/przymusowe-szczepionki-od-billa-gatesa/ [data dostępu: 17.08.2020].

Przystanek Alaska [serial telewizyjny]. Reż. M. Katleman. 1990–1995. Seria 3, odcinek 9.

Robotycki C.: Społeczność a współczesny regionalizm i tożsamość lokalna. „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej” 2012, [nr] 2 (17), s. 19–41.

Szczepionki albo życie. Wolne Media, 18.08.2020. https://wolnemedia.net/szczepionki-albo-zycie/ [data dostępu: 28.08.2020].

Tokarska-Bakir J.: Obraz osobliwy. Hermeneutyczna analiza źródeł etnograficznych. Kraków 2000.

Trwa medialna nagonka, aby wstrzykiwać szczepionki przeciwko MMR. Wolne Media, 6.11.2020. https://wolnemedia.net/trwa-medialna-nagonka-abywstrzykiwac-szczepionki-mmr/ [data dostępu: 17.08.2020].

Waszak M.: Postprawda i fake news czy weryfikacja treści i źródeł informacji? „Refleksje” 2017, nr 2 (16), s. 173–188.

Wiara w szczepionki to absurd. Chlorochina rokuje nadzieje. Wolne Media, 15.05.2020. https://wolnemedia.net/wiara-w-szczepionki-to-absurdchlorochina-rokuje-nadzieje/ [data dostępu: 28.08.2020].

Wolne Media. https://wolnemedia.net/ [data dostępu: 30.04.2020, 15.05.2020].

wRealu24. https://www.wrealu24.pl [data dostępu: 15.05.2020].

Published

2021-06-29

How to Cite

Kozik, E. (2021). How best to protect life? Anti-vaccine conspiracy narratives during the COVID-19 pandemic. Studia Etnologiczne I Antropologiczne, 21(1), 1–19. https://doi.org/10.31261/SEIA.2021.21.01.02