The Duel between Béla I of Hungary and the Prince of Pomerania, the truth of history or literary fiction? Narratological and comparative analysis of the 79th chapter of Hungarian Chronicon pictum and the 52nd Chapter of Gesta Hungarorum
DOI:
https://doi.org/10.31261/SPiP.2023.19.05Keywords:
Béla I of Hungary, Hungary, duel, PomeraniaAbstract
The paper is a narratological analysis of the 79th chapter of the Hungarian Chronicon pictum and the 52nd Chapter of Gesta Hungarorum, which describe a duel between the Hungarian prince Béla and the Pomeranian prince. The author opts for a symbolic interpretation of both the aforementioned chapters. He casts doubt on the historicity of the duel. He suggests that the figure of Mieszko, mentioned in the chronicles, was not an actual, historical ruler of Poland. According to the author’s interpretation, Mieszko was only an embodiment of the Piast dynasty and all rulers of Poland. Next, the author compares the duel scene with the duel scenes in contemporary narrative sources. He concludes that this scene fits into the literary motif of an exiled prince who, being in exile in a foreign kingdom, saves it by defeating the army of a pagan invader. He stated that this scene fits into the literary motif of an exiled prince who, being in exile in a foreign kingdom, saves it by defeating the army of a pagan invader.
References
Źródła rękopiśmienne
Biblioteka Narodowa w Warszawie: rps BOZ 28.
Országos Széchényi Könyvtár: Cod. Lat. 404.
Źródła drukowane
Annales Altahenses maiores, hrsg. W. Giselbrecht, E.L.B. von Oefele, Hannover 1891 (Monumenta Germaniae Historica SS. rer. Germ., t. 4).
Annales Hildesheimenses, hrsg. G. Waitz, Hannover 1878 (Monumenta Germaniae Historica SS. rer. Germ., t. 8).
Anonima tzw. Galla Kronika czyli Dzieje książąt i władców Polski, red. K. Maleczyński, Kraków 1952.
Anonimowego notariusza króla Béli Gesta Hungarorum, red. R. Grzesik i in., Societas Vistulana, Kraków 2006.
Chronici Hungarici compositio saeculi XIV., szerk. A. Domanovszky, Budapest 1937 (Scriptores Rerum Hungaricarum, t. 1).
Galbertus Notarius Brugienis: De multro, de traditione et occisione glorriosi Caroli comitis Flandriarum, ed. J. Rider, Brepols, Turnhout 1994 (Corpus Christianorum, Continuatio Mediaevalis, t. 131).
Grzegorz z Tours, Libri historiarum X, II, 2, hrsg. B. Krusch, W. Levison, Hannover 1951 (Monumenta Germaniae Historica SS rer. Merov., t. 1.1).
Herimanni Augiensis Chronicon, hrsg. G. Pertz, Hannover 1849 (Monumenta Germaniae Historica S., t. 5).
Herodot, Dzieje, tłum. S. Hammer, Warszawa 1954.
Historia o pięknej a szlachetnej Meluzynie, oprac. R. Krzywy, Sub Lupa, Warszawa 2015 (Biblioteka Dawnej Literatury Popularnej i Okolicznościowej, t. 20).
Historja o cesarzu Otonie: 1569, red. J. Krzyżanowski, Kraków 1928.
Ioannis Dlugossi Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 1/2, red. J. Dąbrowski, Warszawa 1964.
Liutprand z Cremony, Antapodosis, ed. P. Chiesa, Brepols, Turnhout 1998 (Corpus Christianorum, Continuatio Mediaevalis, t. 156).
Ottonis I. constitutiones 13, in: Constitutiones et acta publica imperatorum et regum (Const.), t. 1, ed. L. Weiland, Hannover 1893, s. 8–38.
Paweł Diakon, Pauli historia Langobardorum, ed. L. Bethmann, G. Waitz, Hannover 1878 (Scriptores rerum Langobardicarum et Italicarum SS rer. Lang., t. 1).
Polibiusz, Dzieje, t. 1, oprac. S. Hammer, Ossolineum, Wrocław 2005.
Rocznik Krasińskich, red. A. Bielowski, X. Liske, W. Kętrzyński, A. Małecki, Lwów 1878 (Monumenta Poloniae Historica, t. 3).
Simonis de Kéza Gesta Hungarorum = Simon of Kéza The Deeds of the Hungarians, ed. and transl. by L. Veszprémy, F. Schaer, with a study by J. Szűcs, CEUPress, Budapest 1999.
Vita Mathildis reginae antiquior, hrsg. B. Schütte, Hahnsche Buchhandlung, Hannover 1994 (Monumenta Germaniae Historica SS rer. Germ., t. 66).
Wipon, Gesta Chuonradi II Imperatoris, hrsg. H. Bresslau, Leipzig 1915 (Monumenta Germaniae Historica SS rer. Germ., t. 61).
Żywot św. Stefana króla Węgier, czyli kronika węgiersko-polska, red. i tłum. R. Grzesik, DIG, Warszawa 2003.
Opracowania
Almási T., Kézai Simon, în: Korai Magyar Történeti Lexikon (9–14. század), szerk. Gy. Kristó, Akadémiai Kiadó, Budapest 1994, s. 348.
Auerbach E., Mimesis: rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, t. 1, tłum. Z. Żabicki, Warszawa 1968.
Bagi D., Problematik der ältesten Schichten der ungarischen Chronikkomposition des 14. Jahrhunderts im Lichte der ungarischen Geschichtsforschung der letzten Jahrzehnte – einige ausgewählte Problemstellen, „Quaestiones Medii Aevi Novae” 2007, 12, s. 105–127.
Bagi D., „…Quamvis sim nobilior quam paganus ille, tamen pugnabo pro regni vestri commodo et honore domini ducis” Zur Kritik eines Kapitels der Ungarischen Chronikkomposition, w: Historia Narrat. Studia mediewistyczne ofiarowane profesorowi Jackowi Banaszkiewiczowi, red. A. Pleszczyński i in., Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, s. 97–110.
Bagi D., The Dynastic Conflicts of the Eleventh Century, in: Studies on the Iluminated Chronicle, eds. J. Bak, L. Veszprémy, CEUPress, Budapest 2018, s. 139–158.
Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895.
Bartlett R., Trial by Fire and Water: The Medieval Judicial Ordeal, Echo Point Books & Media, Brattleboro 2014.
Bieniak J., Państwo Miecława, Warszawa 1963.
Borawska D., Kryzys monarchii wczesnopiastowskiej w latach trzydziestych XI w.: studia, Warszawa 1964.
Domanovszky S., Kézai Simon Mester Krónikája. Forrástanulmány, Budapest 1906.
Dowiat J., Bela I węgierski w Polsce (1031/32–1048), „Przegląd Historyczny” 1965, 1, 56, s. 1–23.
Dróżdż K., Kazimierz Odnowiciel: Polska w okresie upadku i odbudowy, Wydawnictwo Templum, Wodzisław Śląski 2009.
Font M., I. András és Bölcs Jaroszlav, „Világtörténet” 2015, 4, 5 (37), s. 607–624.
Grabowski A., The „Duel” between Henry I and Arnulf of Bavaria According to Liutprand of Cremona, w: Konfliktbewältigung und Friedensstiftung im Mittelalter, red. R. Czaja i in., Wydawnictwo UMK, Toruń 2012, s. 387–400.
Grzesik R., Kronika węgiersko-polska, PTPN, Poznań 1999.
Grzesik R., Polska Piastów i Węgry Arpadów we wzajemnej opinii (do 1320 roku), Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy przy IS PAN, Warszawa 2003.
Hóman B., Geschichte des ungarischen Mittelalters, Bd. 1, Berlin 1940.
Horváth J., Árpád-kori latinnyelvű irodalmunk stílusproblémái, Budapest 1954.
Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, PTPN, Wrocław 1993.
Karsay O., The Codex of the Iluminated Chronicle, in: Studies on the Iluminated Chronicle, eds. J. Bak, L. Veszprémy, CEUPress, Budapest 2018, s. 1–4.
Kętrzyński S., Kazimierz Odnowiciel 1034–1058, Avalon, Kraków 2010.
Klaniczay G., Szent László „csodás” tettei krónikainkban, „Magyar könyvszemle” 2001, 4, 117, s. 393–410.
Kovács Sz., A kunok története a mongol hódításig, [b.n.w.], Szeged 2012.
Kristó Gy., András I, în: Korai magyar történeti lexikon: (9–14. század), szerk. Gy. Kristó, Akadémiai Kiadó, Budapest 1994, s. 42–43.
Krzemieńska B., Konala se roku 1060 polská výprava na Hradec u Opavy? (Z politických počátků Vratislava II.), „Folia Historica Bohemica” 1980, 2, s. 77–128.
Kürbis B., Pisarze i czytelnicy w Polsce XII i XIII wieku, w: Polska dzielnicowa i zjednoczona. Państwo, społeczeństwo, kultura, red. A. Gieysztor, Warszawa 1972, s. 159–201.
Kurcz Á., Lovagi kultúra Magyarországon a 13–14. században, Budapest 1988.
Labuda G., Mieszko II król Polski (1025–1034): czasy przełomu w dziejach państwa polskiego, Secesja, Kraków 1992.
Labuda G., Udział książąt węgierskich w walkach polsko-pomorskich za Mieszka II czy za Kazimierza Odnowiciela?, w: Opuscula minora in memoriam Iosepho Spors, red. J. Hauziński, Stolpensi: APS, Słupsk 1993, s. 65–76.
Lewicki A., Mieszko II, Kraków 1876.
Madeja K., Kim był książę „Pomorza”, którego pokonał węgierski książę Béla?, „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2019, 11 (15), s. 67–84.
Makk F., Béla I, în: Korai magyar történeti lexikon: (9–14. század), szerk. Gy. Kristó, Akadémiai Kiadó, Budapest 1994, s. 90.
Osiński J., Z dziejów Polski wczesnopiastowskiej. Genealogia, ustrój, podbój, Avalon, Kraków 2018.
Pospieszyńska A., Mieszko II a Niemcy, „Roczniki Historyczne” 1938, 2, 14, s. 239–295.
Roepell R., Geschichte Polens, t. 1, Hamburg 1840.
Rymar E., Rodowód książąt pomorskich, Książnica Pomorska, Szczecin 2005.
Strzelczyk J., Longobardowie. Ostatni z wielkiej wędrówki ludów, PWN, Warszawa 2014.
Tęgowski J., W sprawie okoliczności i datacji małżeństwa nieznanej z imienia Piastówny z księciem węgierskim Bélą, w: Res gestae meridionales et orientales. Studia ad Memoriam Professoris Henrici Ruciński, red. E. Bagińska, Instytut Historii Uniwersytetu w Białymstoku: Oddział PTH, Białystok 2009, s. 179–187.
Thoroczkay G., Az első magyarországi szentté avatásokról, în: Hadi és más nevezetés történetek. Tanulmányok Veszprémy László tiszteletére, szerk. M. Kincses, HM Hadtörténeti Intézet és Múzeum, Budapest 2018, s. 559–565.
Tóth S., Levente, în: Korai magyar történeti lexikon: (9–14. század), szerk. Gy. Kristó, Akadémiai Kiadó, Budapest 1994, s. 408.
Udwin V., Between Two Armies. The Place of a Duel in Epic Culture, Brill, Leiden–Boston 1998.
Veszprémy L., King St. Ladislas, Chronicles, Legends and Miracles, „Saeculum Christianum” 2018, 25, s. 140–163.
Weiler B., The Rex renitens and the Medieval Idea of Kingship, ca. 900–ca. 1250, „Viator” 2000, 31, s. 1–42.
Węcowski P., Początki Polski w pamięci historycznej późnego średniowiecza, Societas Vistulana, Kraków 2014.
Zakrzewski S., Mieszko I jako budowniczy państwa polskiego, Warszawa 1921.
Żmudzki P., Władca i wojownicy, narracje o wodzach, drużynie i wojnach w najdawniejszej historiografii Polski i Rusi, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
