System opodatkowania nieruchomości jako element polityki rozwoju regionalnego w Polsce na tle pozostałych krajów europejskich
DOI:
https://doi.org/10.31261/spus.15699Słowa kluczowe:
podatek od nieruchomości, system podatkowy, rozwój lokalny, polityka regionalna, obszary peryferyjneAbstrakt
Istniejący w Polsce system opodatkowania nieruchomości w ograniczonym stopniu wspomaga samorządy terytorialne w realizacji procesów rozwojowych w wymiarze lokalnym. Potencjalnym źródłem dodatkowych znacznych dochodów gmin byłby zreformowany podatek od wartości nieruchomości (tzw. podatek ad valorem), pozwalającym gminom na większą autonomię w kształtowaniu konstrukcji podatków od nieruchomości. Mogłoby to się przełożyć na intensyfikację działań inwestycyjnych i lepsze ukierunkowanie procesów społeczno-gospodarczych sprzyjających rozwojowi mniejszych ośrodków. Nadrzędnym celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o zasadność zamiany dotychczasowych „płaskich” stawek podatku od nieruchomości na jego kalkulację opartą na lokalizacji i związanej z nią wartości budynku czy gruntu. Poza dokonaniem przeglądu literatury przedmiotu przeanalizowano dane statystyczne dotyczące systemów podatkowych krajów europejskich opublikowane przez OECD. Zwrócono szczególną uwagę na stosunek obciążeń fiskalnych z tytułu opodatkowania nieruchomości do poziomu PKB oraz stosunek danin z tego tytułu do wszystkich wpływów podatkowych. Wskazano, że w większości krajów tzw. bloku wschodniego niski udział owych danin w całości obciążeń determinowany jest głównie oparciem tych podatków na systemie, który odnosi się do fizycznego wymiaru powierzchni i uwzględnia jedynie sposób wykorzystywania nieruchomości bez analizy jej lokalizacji i związanej z tym wartości. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz badań własnych autora nad rozwojem regionalnym sformułowano wnioski o dodatnim wpływie potencjalnej reformy podatków od nieruchomości na przeobrażenia środowisk lokalnych.
Bibliografia
Brol, M. (2006). Polityka dochodowa gminy jako narzędzie interwencjonizmu samorządowego. W: D. Kopycińska (red.), Zachowania decyzyjne podmiotów gospodarczych (s. 179–183). Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego.
Bryndziak, S. (2011). Czy podatek od wartości nieruchomości jest szansą na zwiększenie dochodów samorządu terytorialnego? Studia Prawno-Ekonomiczne, 84, 39–52.
Etel, L. (1997). Reforma systemu opodatkowania nieruchomości. Raport nr 155. W: E. Ruśkowski (red.), Finanse komunalne w wybranych krajach europejskich (s. 121–156). Temida 2.
Felis, P. (2013). Konsekwencje reformy systemu podatków od nieruchomości w Polsce. W: J. Głuchowski, K. Piotrowska-Marczak i J. Fila (red.), Konsekwencje zmiany obciążeń podatkowych w Polsce (s. 150–171). Difin.
Felis, P. (2014). Możliwości oddziaływania władz samorządowych na wydajność wybranych kategorii źródeł dochodów własnych na przykładzie gmin w Polsce.
Finanse i Prawo Finansowe, 1, 37–51.
Głuchowski, J. (1996). Polskie prawo podatkowe. Wydawnictwa Prawnicze PWN.
Gnat, S. (2021). Powierzchniowy a katastralny system opodatkowania nieruchomości w Polsce. Studia BAS, 1, 127–146.
Guziejewska, B. (2016). W poszukiwaniu efektywnego systemu podatków samorządowych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H – Oeconomia, 50(1). https://doi.org/10.17951/h.2016.50.1.275
Jędrzejewski, L. (2004). Polityka finansowa jednostek samorządu terytorialnego. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr.
Mączyńska, E. (2010). Nieruchomości jako wyznacznik trendów rozwoju regionalnego i globalnego. MAZOWSZE – Studia Regionalne, 4, 35–51.
Piekut, J. (2014). Wady i zalety wprowadzenia podatku katastralnego. Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, 3, 82–90.
Pindyk, E. (2014). Podatek od nieruchomości jako źródło dochodów a rozwój gminy.
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Finanse publiczne, 346, 181–191. https://doi.org/10.15611/pn.2014.346.17
Rudke, M. (2022). Nowy podatek od nieruchomości. Co powinieneś wiedzieć o pomyśle rządu i jakie standardy panują w innych krajach. Business Insider. https://businessinsider.com.pl/finanse/nowy-podatek-od-nieruchomosci-co-powinienes-wiedziec-o-pomysle-rzadu-i-jakie/2x3gmce
Swianiewicz, P. (2004). Finanse lokalne – teoria i praktyka. Municipium.
Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. T.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1176.
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. T.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 70.
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym. T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 888 ze zm.
Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. T.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 356.
Wołowiec, T. (2003). Reforma systemu opodatkowania nieruchomości w Polsce szansą pobudzenia rozwoju lokalnego i regionalnego samorządów terytorialnych. Studia Regionalne i Lokalne, 4, 125–137.
Wójtowicz, K. (2006). Analiza potencjalnych skutków reformy systemu opodatkowania nieruchomości w Polsce. W: A. Pomorska (red.), Finanse publiczne (s. 260–267). Wydawnictwo UMCS.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
