Współczesny sołtys w świetle typologii przywództwa. Kontekst teoretyczny i empiryczny
Abstract
Abstrakt: Współczesny sołtys w świetle typologii przywództwa. Kontekst teoretyczny i empiryczny
Na progu XXI wieku sołtysi mogą stawać się swoistymi liderami wiejskich społeczności. Polska wieś ulega stałym zmianom, a we właściwym dostosowywaniu się do zmieniającej się rzeczywistości może być pomocna osoba sołtysa jako lokalnego lidera. Osoby wybrane na to stanowisko odznaczają się określonymi cechami osobowościowymi, posiadają pewne predyspozycje lub też nabywają pewne umiejętności, wykształcenie itp. W dynamicznie zmieniającym się środowisku osoba lidera będzie stawiana przed nowymi wyzwaniami. W artykule scharakteryzowano osobę sołtysa jako lidera: podjęto próbę stworzenia zbioru najbardziej odpowiednich cech, predyspozycji i umiejętności przydatnych w wypełnianiu roli sołtysa-lidera. Ponadto określono najważniejsze czynniki kształtujące aktualnie i w najbliższej przyszłości sytuację na polskiej wsi.
Słowa kluczowe: sołtys, lider, przywództwo, wieś, globalizacja, społeczność lokalna
Abstract: Contemporary village head in the light of the typology of leadership. Theoretical and empirical context
On the threshold of the 21st century, the village heads can become leaders of the rural community. The Polish village is constantly changing, and in the proper adaptation to the changing reality can be helpful to the village head as a local leader. Persons selected for this post are characterized by specific personality traits, have certain predispositions or acquire certain skills, education, etc. In a dynamically changing environment, a leader will face new challenges. The article characterizes the village head as the leader: an attempt was made to create the collection of the most appropriate qualities, predispositions and skills useful in fulfilling the role of village leader. In addition, the most important factors shaping the current and in the near future situation in the Polish countryside were identified.
Key words: village leader, leader, leadership, village, globalization, local communityReferences
Ansell C.: The Networked Polity: Regional Development In Western Europe. “Governance: An International Journal of Policy and Administration” 2000, No 13 (2).
Antoszewski A., Herbut R.: Leksykon politologii. Wrocław 1995.
Baer-Nawrocka A., Poczta W.: Przemiany w rolnictwie. W: Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Red. I. Nurzyńska, W. Poczta. Warszawa 2014.
Bański J.: Perspektywy rozwoju polskiej wsi — wybrane zagadnienia. „Wieś i Rolnictwo” 2014, nr 4 (165).
Bieńkuńska A., Łysoń P., Sobestjański K.: Wartości i zaufanie społeczne w Polsce w 2015 r. Warszawa 2015 — https://stat.gov.pl/.../gfx/.../wartosci_i_zaufanie_spoleczne_w_polsce_w_2015r_.pdf (dostęp: 25.03.2017).
Bukraba-Rylska I.: Socjologia wsi polskiej. Warszawa 2008.
Chodubski A.: Cywilizacyjne formy przywództwa. W: Przywództwo polityczne. Red. L. Rubisz, K. Zuba. Toruń 2004.
Drzonek M.: Reelekcje prezydentów miast w wyborach bezpośrednich w Polsce. Kraków 2013.
Fedyszak-Radziejowska B.: Społeczności wiejskie dziesięć lat po akcesji. Postawy, wartości i uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. W: Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Red. I. Nurzyńska, W. Poczta. Warszawa 2014.
Frenkel I.: Ludność wiejska. W: Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Red. I. Nurzyńska, W. Poczta. Warszawa 2014.
Gałęski B.: Chłopi i zawód rolnika: studia z socjologii wsi. Warszawa 1963.
Gałęski B.: Socjologia wsi: pojęcia podstawowe. Warszawa 1966.
Gałęski B.: Społeczna struktura wsi: problematyka i metoda badań. Warszawa 1962.
Głuszyński J.: Polityczny portret własny mieszkańców wsi. W: Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Red. I. Nurzyńska, W. Poczta. Warszawa 2014.
Goleman D.: Inteligencja społeczna. Przeł. A. Jankowski. Poznań 2007.
Gorlach K.: Chłopi, rolnicy, przedsiębiorcy: „kłopotliwa klasa” w Polsce postkomunistycznej. Kraków 1995.
Gorlach K.: Socjologia obszarów wiejskich: problemy i perspektywy. Warszawa 2004.
Halamska M.: Wiejskie organizacje pozarządowe. Warszawa 2008.
Halamska M.: Zróżnicowanie polskich gospodarstw rolnych i sposobów ich funkcjonowania. W: Chłop, rolnik, farmer? Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej — nadzieje i obawy polskiej wsi. Red. M. Halamska et al. Warszawa 2000.
Hausner J.: Zarządzanie publiczne. Warszawa 2008.
Hermann M.G.: Elementy przywództwa. W: Władza i społeczeństwo 2. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki. Red. J. Szczupaczyński. Warszawa 1998.
Karaś D.: Jak sołtysowi wybiła [odbiła?] palma — http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,21265935,soltys‑jego‑palma‑i‑slub.html (dostęp: 25.03.2017).
Kempny M.: Globalizacja. W: Encyklopedia socjologii. Red. Z. Bokszański, A. Kojder. Warszawa 1998.
Kozyra J., Siebielec G.: Stan środowiska przyrodniczego na obszarach wiejskich. W: Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Red. I. Nurzyńska, W. Poczta. Warszawa 2014.
Krasińska-Metryka A.: Proces kreacji przywódców politycznych. Od ujęcia tradycyjnego do współczesnego. Kielce 2012.
Lider społeczny w XXI wieku. Red. A.K. Piasecki. Kraków 2013.
Matysiak I.: Kobiety rządzą polską wsią? Władza lokalna i płeć. „Wieś i Rolnictwo” 2015, nr 1.2 (166.2).
Matysiak I.: Sołtysi i sołtyski o pełnionych rolach i motywach sprawowania funkcji w wybranych środowiskach wiejskich. „Wieś i Rolnictwo” 2013, nr 3 (160).
Menkes J.: Inteligencja przywódcza. Przeł. E. Czerwińska. Warszawa 2007.
Michalska S.: Tradycyjne i nowe role kobiet wiejskich. „Wieś i Rolnictwo” 2013, nr 2 (159).
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Polska wieś i rolnictwo 2015 — https://bip.minrol.gov.pl/Opracowania‑ekspertyzy‑publikacje/RAPORTY‑z‑badania‑pn.-POLSKA‑WIES‑I‑ROLNICTWO‑za‑lata‑2012‑2015 (dostęp: 12.02.2017).
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji: Zadania Ochotniczych Straży Pożarnych — https://www.mswia.gov.pl/pl/bezpieczenstwo/ochrona‑ludnosci/8758,Ochotnicze‑Straze‑Pozarne.html (dostęp: 27.03.2017).
Nocoń J., Laska A.: Teoria polityki. Wprowadzenie. Warszawa 2005.
O postępującej alienacji partii politycznych. Oprac. A. Cybulska, K. Pankowski. Komunikat z badań CBOS nr 26. Warszawa 2013 — https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_026_13.PDF (dostęp: 27.03.2017).
Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Red. I. Nurzyńska, W. Poczta. Warszawa 2014.
OUTy 100: Ranking 100 najbardziej wpływowych Polek i Polaków LGBT+ — http://www.outy.pl/2016/12/29/znani‑polscy‑geje‑2016/ (dostęp: 25.03.2017).
Pawełczyk P.: Przywódca w państwie autorytarnym — w ujęciu socjotechnicznym. W: Przywództwo polityczne. Teoria i rzeczywistość. Red. L. Rubisz, K. Zuba. Toruń 2005.
Pawłowska A.: Prawno-instytucjonalny wymiar przywództwa lokalnego (na przykładzie wybranych państw). W: Model przywództwa: wymiar lokalny, krajowy, międzynarodowy. Red. K.A. Piasecki. Kraków 2006.
Podolny J.M., Page K.L.: Network Form of Organization. “Annual Review of Sociology” 1998, No 24 (1).
Prestiż zawodów. Oprac. A. Cybulska. Komunikat z badań CBOS nr 164. Warszawa 2013 — https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_164_13.PDF (dostęp: 27.03.2017).
Rajca L.: Koncepcja New Public Management a reformy samorządu terytorialnego wybranych państw Europy Zachodniej. „Studia Regionalne i Lokalne” 2009, nr 2 (36).
Robertson R.: Globalization. Social Theory and Global Culture. London 1992.
Sielski J.: Przywódcy i liderzy samorządowi (lokalni). „Res Politicae” 2012, nr 4.
Supernat J.: Administracja publiczna w świetle koncepcji New Public Management. W: Jednostka, państwo, administracja — nowy wymiar. Red. E. Ura. Rzeszów 2004.
Święchowicz M.: Sołtys i jego mąż, czyli jak wieś niedaleko Słupska przyjęła gejowski ślub — http://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/historia‑soltysa‑i‑jego‑meza‑polska‑wies‑itolerancja,artykuly,401993,1.html (dostęp: 25.03.2017).
Waligórska M., Witkowski J.: Przyszłość demograficzna Polski do roku 2050 (w świetle najnowszej prognozy demograficznej). W: Przemiany ludności w Polsce. Przyszłość demograficzna. Red. Z. Strzelecki, E. Kowalczyk. Warszawa 2014.
Weber M.: Polityka jako zawód i powołanie. Przeł. A. Kopacki, P. Dybel. Kraków 1998.
Weryński P.: Typologia uczestnictwa obywatelskiego polskich liderów lokalnych. W: Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju wsi w Polsce. Partycypacja lokalna i kapitał społeczny. Red. H. Podedworna, R. Ruszkowski. Warszawa 2008.
Wiatr J.J.: Przywództwo polityczne. Studium politologiczne. Łódź 2008.
Wilkin J.: Bilans 10 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej dla rolnictwa i obszarów wiejskich. W: Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Red. I. Nurzyńska, W. Poczta. Warszawa 2014.
Zaufanie społeczne. Oprac. M. Omyła-Rudzka. Komunikat z badań CBOS nr 18. Warszawa 2016 — https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_018_16.PDF (dostęp: 25.03.2017).
Zawadzka K.: Związki partnerskie mniejszości seksualnych w programach polskich partii politycznych. „Acta Politica Polonica” 2016, nr 1 (35).
Zuchowicz K.: Sołtys zrobił wesele i teraz ma męża. Na polskiej wsi, niedaleko Słupska. „Nie mamy nic do ukrycia. Ludzie o nas wiedzą” — http://natemat.pl/195903,soltys‑zrobil‑wesele‑i‑teraz‑ma‑meza‑na‑polskiej‑wsi‑niedaleko‑slupska‑nie‑mamy‑nic‑do‑ukrycia‑ludzie‑o‑nas‑wiedza (dostęp: 25.03.2017).
Żukiewicz P.: Przywództwo polityczne. Warszawa 2011.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
