Exhortations in Piotr Kochanowski’s Translation of the Gerusalemme liberata (Polish Gofred abo Jeruzalem wyzwolona [The Goffredo, or Jerusalem Delivered]) by Torquato Tasso ‒ Tradition, Form, and Reception (Leading Issues)
DOI:
https://doi.org/10.31261/SSP.2019.14.06Keywords:
wake-up call, invigorating speech, The Goffredo, or Jerusalem Delivered, Piotr Kochanowski, heroic narrative poetryAbstract
The present study’s main focus is the analysis of three exhortations’ structure along with the topic featured therein, which appear in Piotr Kochanowski’s translation Gofred abo Jeruzalem wyzwolona published in 1618. Those speeches are delivered by Soliman and Emiren, who represent the Saracen side, and the eponymous Goffredo, who represents Christians. The author of the article indicates some arguments (understood as rhetorical devices) referring to the knightly community, which may either be praised (“our” side) or chastised (the opponents), or referencing the leader/warlord, who may deliver a self-praise or berate the enemies’ leader. In addition, a classification of speeches is offered; and so, the following types were distinguished: the call-to-arms type speech to defend a territory, values, and family; the speech calling for outstanding bravery and manly prowess in the face of expected defeat; calling for dedication when faced with an equal opponent; and finally, calling for devotion in the course of attaining a military aim.
References
Buchwald-Pelcowa Paulina, 1998: XVII-wieczne i XVIII-wieczne edy- cje polskiego „Goffreda”. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Cieszyńska Beata, 1998: Okna duszy „Gofred abo Jeruzalem wyzwolona” Tassa–Kochanowskiego w kręgu zmysłów. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Curtius Ernst Robert, 1997: Literatura europejska i łacińskie średnio- wiecze. Przekł. Andrzej Borowski. Kraków: Universitas.
Francisciades Jan, 1618: Pobudka na ekspedycyją wojenną Jaśnie Wiel- możnego Pana, P[ana] Stanisława hrabie na Wiśniczu Lubomirskiego sendomirskiego, spiskiego, dobczyckiego etc. starosty, którą czynił z szlachetnym żołnierstwem swoim przeciw pogranicznym nieprzyjaciołom Turkom, Tatarom etc. z Pilzna. Kraków: w drukarni Macieja Jędrzejowczyka. [Online:] https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=350118 [15.09.2018].
Goliński Janusz K., 1998: Między niebem a piekłem. „Wojna pobożna” bohaterów Tassa–Kochanowskiego. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Graciotti Sante, 1970: Piotr Kochanowski w polskim Oświeceniu oraz przekłady Ariosta i Tassa pióra Krasickiego i Trembeckiego. W: W kręgu „Gofreda” i „Orlanda”. Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4–6 kwietnia 1967 r. Red. Tadeusz Ulewicz. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnic- two.
Grzeszczuk Stanisław, 1968: Piotra Kochanowskiego poemat o „wojnie pobożnej”. W: Piotr Kochanowski, Torquato Tasso: Gofred abo Jeruzalem wyzwolona. Oprac. Stanisław Grzeszczuk. Przypisy Roman Pollak. [Biblioteka Poezji i Prozy]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Grzeszczuk Stanisław, 1981: W stronę Kochanowskiego: studia, charakterystyki, interpretacja. Katowice: „Śląsk”.
Grzeszczuk Stanisław, 1995: Piotr Kochanowski – „Gofred abo Jeruza- lem wyzwolona”. W: Lektury polonistyczne. Średniowiecze, renesans, barok. Red. Andrzej Borowski, Janusz S. Gruchała. T. 1. Kraków: Universitas.
Homer, 1986: Iliada. Przekł. Kazimiera Jeżewska. Wstęp i przypisy Jerzy Łanowski. Wyd. 14 (1. nowe zupełne). [BN II 17]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Jan z Wiślicy, 1985: Z wojny pruskiej. W: Antologia poezji polsko-łacińskiej 1470–1543. Wstęp i oprac. Antonina Jelicz. Szczecin: Wydawnictwo „Glob”.
Jarczykowa Mariola, 1998: Czytanie Tassa–Kochanowskiego w kręgu poetów radziwiłłowskich w XVII wieku. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kalewska Anna, 1998: „Gofred” Tassa–Kochanowskiego – epos o rycerzu pobożnym. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kochanowski Jan, 2018: Jezda do Moskwy i posługi z młodych lat […] Krysztofa Radziwiłła. W: Idem: Poematy okolicznościowe. Oprac. Roman Krzywy. [Biblioteka Dawnej Literatury Popularnej i Okolicznościowej. T. 37]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Kochanowski Piotr, Tasso Torquato, 1968: Gofred abo Jeruzalem wyzwolona. Oprac. Stanisław Grzeszczuk. Przypisy Roman Pollak. [Biblioteka Poezji i Prozy]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Krzywy Roman, 2001: „Sposób zawołanych hetmanów...”. Mowa Chodkie- wicza z IV księgi „Wojny chocimskiej” Wacława Potockiego – konstrukcja, zaplecze inwencyjne, wymowa ideowa. „Roczniki Humanistyczne”, T. 49, z. 1.
Krzywy Roman, 2008: Sztuka wyborów i dar inwencji. Studium o strukturze gatunkowej poematów Jana Kochanowskiego. [Studia Staropolskie Series Nova. T. 17 (73)]. Warszawa: Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”–Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
Kuran Michał, 2005: Z problematyki ceremoniału rycerskiego w epice historycznej i heroicznej XVII w. Zachęta do ofiarnej walki oraz hołd kapitulacyjny. W: Rytuał. Język – religia. Red. Rafał Zarębski. Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Kuran Michał, 2007: Świat sarmackich wartości w pobudce Jana Karola Chodkiewicza z „Wojny chocimskiej” Wacława Potockiego. W: Problem wartości i wartościowania dzieła literackiego w szkole. Etyka, estetyka, język aksjologii. Red. Teresa Świętosławska. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Litwornia Andrzej, 1998: Na murach Segedu, w okopach Chocimia, na wałach Częstochowy. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Lukan Marek Aureliusz, 1994: Wojna domowa. Przeł. i oprac. Mieczysław Brożek. Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności–Secesja.
Milewska-Waźbińska Barbara, 1998: W kręgu bohaterów spod Wiednia. Rzecz o dwóch łacińskich eposach staropolskich. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Okoń Jan, 2019: Korespondencja rodzinna Jana Karola Chodkiewicza jako obraz codziennego życia obywatela, męża stanu i wodza Rzeczypospolitej. W: Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej. T. 8: Literatura, historia, język. Red. Piotr Borek, Marceli Olma, Marcin Piątek. Kraków: Collegium Columbinum.
Orzechowski Stanisław, 1543: Książki o ruszeniu Ziemie Polskiej prze- ciwko Turkowi. Kraków: w drukarni Heleny Florianowej wdowy. [Online:] https://polona.pl/item/kxiaszki-stanislawa-orzechowskie- go-o-ruszeniu-ziemie-polskiej-przeciw-thurkowi-z,NTU1 NzA0/4/#index [15.09.2018].
Orzechowski Stanisław, 1590: Oksza na Turka. Przekł. Jan Januszow- ski. Kraków: w drukarni Łazarzowej. [Online:] https://polona.pl/item/oksza-stanislawa-orzechowskiego-na-turka-przekladania-iana-ianvszowskiego,NDE3OTI5NjM/0/#index [15.09.2018].
Picchio Riccardo, 1970: Struktura stylistyczna „Gofreda” na tle tradycji polskich. W: W kręgu „Gofreda” i „Orlanda”. Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4–6 kwietnia 1967 r.). Red. Tadeusz Ulewicz. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo.
Pollak Roman, 1910: „Wojna chocimska” Potockiego a „Goffred” Tassa w przekładzie Kochanowskiego. „Biblioteka Warszawska”, T. 3.
Pollak Roman, 1970: Rex interpretum Polonorum. W: W kręgu „Gofreda” i „Orlanda”. Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4–6 kwietnia 1967 r.). Red. Tadeusz Ulewicz. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo.
Pollak Roman, 1973: „Gofred” Tassa–Kochanowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo.
Ryba Renata, 1998: Epika rycerska Samuela Twardowskiego wobec przemyśleń i praktyki literackiej Torquata Tassa. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Sitkowa Anna, 1998: Śląskie wydania „Goffreda” Tassa–Kochanow- skiego. W: Z ducha Tassa. Red. Renarda Ocieczek, przy współudziale Bożeny Mazurkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Skorupa Dariusz, 2004: Stosunki polsko-tatarskie 1595–1623. Warszawa: Wydawnictwo Neriton–Instytut Historii PAN.
Szczerbicka-Ślęk Ludwika, 1973: W kręgu Klio i Kaliope. Staropolska epika historyczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Szmydtowa Zofia, 1964: Żółkiewski jako Lucjusz Emiliusz we „Włady- sławie IV” Samuela Twardowskiego. W: Eadem: Poeci i poetyka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Tasso Torquato, 1628: La Gerusalemme liberata di Torquato Tasso. Con la vita di lui, con gli Argomenti a cascun Canto di Bartolomeo Barbato, con le annotationi di Scipio Gentile, di Giulio Guastauino, et con le notitie historiche di Lorenzo Pignoria. Padova: Pietro Pablo Tozzi.
Weintraub Wiktor, 1970: Recepcja „Jerozolimy wyzwolonej” w Polsce i na Zachodzie. W: W kręgu „Gofreda” i „Orlanda”. Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4–6 kwietnia 1967 r.). Red. Tadeusz Ulewicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Os- solińskich – Wydawnictwo.
Wergiliusz Publiusz Maro, 1981: Eneida. Przekł. Tadeusz Karyłowski. Oprac. Stanisław Stabryła. Wyd. 3. zm. [BN II 29]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Ziomek Jerzy, 1990: Retoryka opisowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
