„Człowiek jest stworzony na podobieństwo Boga, zwierzęta na podobieństwo rzeczy” – dyskurs wegetarianki w powieści Elizabeth Costello Johna Maxwella Coetzee

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2024.13.09

Słowa kluczowe:

wegetarianizm, mięso, dyskurs, Holokaust, zwierzęta

Abstrakt

W powieści Elizabeth Costello autorstwa J.M.Coetzee tytułowa bohaterka, mimo iż jest cenioną pisarką, wydaje się być kompletnie niezrozumiana i nieakceptowana w związku ze swoimi stanowczymi poglądami na temat traktowania zwierząt i spożywania mięsa. Kontrowersyjne opinie poparte wyjątkowo sugestywnymi argumentami i intelektualnymi rozważaniami zawstydzają nie tylko słuchaczy wystąpień publicznych Elizabeth Costello, ale także jej syna, który jest pracownikiem uniwersytetu, na którym kobieta ma wykład. Argumenty i porównania, których używa Costello zawsze wywołują zainteresowanie. Szeroki kalejdoskop dziedzin, jakie Elizabeth Costello stosuje do wyjaśnienia swoich poglądów, daje czytelnikowi możliwość wielopłaszczyznowego spojrzenia na zagadnienie spożywania mięsa, a nade wszystko traktowania zwierząt przez człowieka. Celem artykułu jest omówienie poglądów i dyskursu, jakim posługuje się bohaterka powieści w celu wpłynięcia na odbiorców jej wykładów.

 

Biogram autora

Agnieszka Stanecka - Akademia Piotrkowska

Agnieszka Stanecka – ukończyła filologię angielską na Uniwersytecie Śląskim, gdzie również obroniła pracę doktorską. Jej pierwsza książka zatytułowana Uprootedness: Hanif Kureishi’s Works and Postcolonial (Dis)Order ukazała się w Niemczech. Obszar zainteresowań akademickich to zagadnienia tożsamości kobiet, pozycji i ról społecznych przypisywanych kobietom we współczesnym społeczeństwie brytyjskim, ze szczególnym uwzględnieniem relacji pomiędzy nimi. Od siedmiu lat związana z e-learningiem akademickim poprzez współpracę jako e-nauczyciel z Polskim Uniwersytetem Wirtualnym. E-mail: agnieszka.stanecka@apt.edu.pl.

Bibliografia

Altman, Tessa. “This is Life. Everyone Else Comes to Terms with It. Why Can’t You?”. 5.03.2020. https://tessaaltman.com/2020/03/05/review-elizabeth-costello-by-j-m-coetzee/ (dostęp: 23.02.2023).

Coetzee, John Maxwell. Elizabeth Costello. Przeł. Zbigniew Batko. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2006.

Donaldson, Sue, Will Kymlicka. Zoopolis. Przeł. Maria Wańkowicz, Michał Stefański. Warszawa: Oficyna 21, 2018.

Erdal, Baturay. “Shattering Dietary Taboos in Post-Pandemic Era: Human-Animal Inter­action in J.M. Coetzee’s Elizabeth Costello”. Selcuk University Journal of Faculty of Letters, iss. 47 (2022): 135–148. https://doi.org/10.21497/sefad.1128564.

Foer, Jonathan Safran. Zjadanie zwierząt. Przeł. Dominika Dymińska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2019.

Gzyra, Dariusz. Dziękuję za świńskie oczy. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018.

Kapela, Jan. Polskie mięso. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018.

Kowalski, Orestes. Go vegan!. Gliwice: Wydawnictwo Sensus, 2022.

Leenaert, Tobias. Jak stworzyć wegański świat. Przeł. Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2019.

Mętrak-Ruda, Natalia. Warzywa zjedz, mięso zostaw. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2022.

Mosca, Valeria. “Ideas and Embodied Souls: Platonic and Christian Intertexts in J.M. Coetzee’s Elizabeth Costello and The Childhood of Jesus”. European Journal of English Studies, 20 (2) (2016): 127–138. https://www.academia.edu/8674023/Ideas_and_Embodied_Souls_J_M_Coetzees_Platonic_and_Christian_Intertexts (dostęp: 23.02.2023).

Piero, Mike. “Dialogical Numbers: Counting Humanimal Pain in J.M. Coetzee’s Elizabeth Costello”. Transnational Literature, vol. 11, no. 1 (2018): 1–19.

Pietrzykowski, Tomasz. Spór o prawa zwierząt. Katowice: Wydawnictwo Sonia Draga, 2007.

Singer, Peter. “Reconsidering Man’s Dominion”. Project Syndicate. 14.07.2015. https://www.project-syndicate.org/commentary/pope-francis-encyclical-animal-welfare-by-peter-singer-2015-07 (dostęp: 23.02.2023).

Singer, Peter. Wyzwolenie zwierząt. Przeł. Anna Alichniewicz i Anna Szczęsna. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2018.

Zaraska, Marta. Mięsoholicy. Przeł. Sławomir Paruszewski. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2017.

Pobrania

Opublikowane

2024-04-10

Jak cytować

Stanecka, A. (2024). „Człowiek jest stworzony na podobieństwo Boga, zwierzęta na podobieństwo rzeczy” – dyskurs wegetarianki w powieści Elizabeth Costello Johna Maxwella Coetzee. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (1 (13), 1–15. https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2024.13.09

Numer

Nr 1 (13) (2024): Transfiguracje weganizmu

Dział

Artykuły

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).