‘Ogród zoologiczny’ rosyjskich wyobrażeń mentalnych. Wariacje i dynamika reproduktywnego obrazu (2)

Autor

Słowa kluczowe:

świadomość, mentalność, mentalny obraz, zwierzę, człowiek, semantyka

Abstrakt

Na przykładzie istniejących wyobrażeń o ogrodzie zoologicznym omawiany jest charakter relacji pomiędzy językowymi i nie ściśle językowymi elementami świadomości. Przytaczany jest materiał słownikowy odzwierciedlający zarówno historyczne, jaki i współczesne interpretacje z uwzględnieniem etymologii słów. Ich analiza ma na celu wychwycenie zmieniających się w czasie motywów, cech i analogii znaczeniowych, które to następnie utrwalają się w wyobrażeniach danej kultury mentalnej i językowej. Ustalany jest charakter relacji (poprzez umieszczenie w sztucznie zorganizowanej przestrzeni) między stanem zwierzęcia i człowieka. Człowieka, upodabniającego się do zwierzęcia, zwierzęcia, jako reprezentanta pewnej zamkniętej w niewoli i zgromadzonej w jednym miejscu zbiorowości, i znowuż człowieka, ale jako obserwatora tych istot bądź podmiotu znajdującego się w analogicznej sytuacji zbiorowego pokazu. Zebrane informacje i interpretacje, które porównujemy z danymi słownika marzeń sennych przez pryzmat ich cech znaczeniowych i mentalnych, pozwalają na postawienie pytania dotyczącego semantyki reproduktywnych, istniejących percepcyjnie i mentalnie, obrazowych doznań. Biorą one bowiem udział w kształtowaniu u przedstawicieli określonej kultury mentalnej regulacyjno -orientacyjnych, do tego nie zawsze uświadamianych, wyobrażeń. Wspomniane doznania, zwłaszcza te, które warunkują organizację świata w językowej i nie tylko językowej świadomości, wpływają, jako skutek, na semantyczną ewolucję języka, jak również na mentalność jego użytkowników. 

Biogram autora

Piotr Czerwiński - Uniwersytet Śląski

Prof. zw. dr hab., kierownik Zakładu Języka Rosyjskiego w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego; specjalista w dziedzinie semazjologii, etnosemantyki, etymologii, onomastyki, języka semantycznego tradycji folklorystycznej; autor podręczników, słowników, monografii, kursów komputerowych. Jego zainteresowania naukowe obejmują szeroko rozumiany obszar powiązań języka i świadomości, w tym również w aspekcie etnologicznym, lingwokulturowym, lingwopsychologicznym, konfrontatywnym. Dotyczy to problematyki leksykologicznej, słowotwórczej, onomazjologicznej, języka polityki, ideologii, środków masowego przekazu, poezji, literatury pięknej, współczesnego uzusu językowego, mówienia, myślenia, metodyki nauczania. W publikacjach poruszających tematy zwierzęce przedmiotem rozważań są – oprócz opisów encyklopedycznych (dydaktyko-ekologicznych), etymologicznych, mitologicznych, historyczno-kulturowych, folklorystycznych – przede wszystkim: 1) sposób „zwierzęcej” egzystencjonalności w człowieku, 2) wyobrażenie i wyrażenie konceptualnego i emocjonalnego ego człowieka przez obrazowość, mentalność i kod, który może cechować i nierzadko cechuje zwierzęta, 3) animalistyczna (lecz nie bestiarna) stała, rozumiana czasem jako μεταμόρφωσις i transcendencja, z reguły będąca sposobem swoistej percepcji, bytowania i orientacji w rzeczywistości.

Bibliografia

Coupal M.: Sennik. 2200 haseł. Mitologiczna, psychologiczna i psychoanalityczna symbolika snów. Z francuskiego przełożyła H. Pawlikowska‑Gannon. Tytuł oryginału: Le rêve et ses symboles. Warszawa 2002. https://w.bibliotece.pl/169988/Sennik 2200 haseł.Mitologiczna psychologiczna i psychoanalityczna symbolika snów

Valgina N.S.: Aktualʹnye processy v sovremennom russkom âzyke. Moskva 2003.

Elistratov V.S.: Argo i kulʹtura [v:] V.S. Elistratov: Slovarʹ russkogo argo (materialy 1980–1990 h gg.). Moskva 2000.

Czerwiński Piotr: Prostranstva v snah. Semantika orientacionnyh motivov. Ternopolʹ: Krok, 2015.

Kozlovskij V.: Argo russkoj gomoseksualʹnoj subkulʹtury: Materialy k izučeniû. New York 1986.

Nikitina T.G.: Molodežnyj sleng: Tolkovyj slovarʹ. Moskva 2003.

Sadošenko B.: Compu¬ter Slang Dictionary. Version 1451. Dniepropietrovsk 1996.

Slovarʹ sovremennogo russkogo goroda. Pod red. B.I. Osipova. Moskva 2003.

Timošenko T.R.: Teleskopiâ v slovoob¬razovatelʹnoj sisteme sovremennogo anglijskogo âzyka. Kiev 1975.

Uluhanov I.S.: Edinicy slovoobrazovatelʹnoj sistemy russkogo âzyka i ih leksičeskaâ realizaciâ. Moskva 1996.

Himik V.V.: Bolʹšoj slovarʹ russkoj razgovornoj èkspressivnoj reči. Sankt‑Pe-terburg 2004.

Opublikowane

2017-12-24

Jak cytować

Czerwiński, P. (2017). ‘Ogród zoologiczny’ rosyjskich wyobrażeń mentalnych. Wariacje i dynamika reproduktywnego obrazu (2). Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (3), 23–56. Pobrano z https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/ZOOPHILOLOGICA/article/view/7115