Śmierć muchy. Jedna scena z „Odejścia Głodomora" Tadeusza Różewicza

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2019.05.18

Słowa kluczowe:

śmierć, mucha, tanatologia, Kafka, żałoba

Abstrakt

W wyobraźni Zachodu mucha jest pomiotem (abiektem). Budzi wstręt i jako taka przynależy do świata „zwymiotowanego, odrzuconego, upadłego”, który definiuje – na zasadzie różnicy – ramy ludzkiego istnienia. Zupełnie inne wartościowanie nadaje musze Tadeusz Różewicz w dramacie Odejście Głodomora z 1976 roku. W scenie czwartej tytułowy bohater opłakuje muchę, którą zgniótł w dłoni, a następnie dokonuje nad jej ciałem rachunku sumienia. Szkic jest próbą odczytania dramatu w kontekście tanatologii (śmierć muchy jako fantazmat śmierci własnej Głodomora). Zwraca także uwagę na żałobne aspekty utworu, który, razem z Pułapką i poematem przerwana rozmowa, stanowi osobiste pożegnanie Różewicza z Franzem Kafką.

Biogram autora

Jakub Orzeszek - Uniwersytet Gdański

Jakub Orzeszek – mgr, doktorant na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Sekretarz redakcji czasopisma „Schulz/Forum”. Współpracuje z Fundacją Terytoria Książki. Interesuje się tanatologią, antropologią literatury i kulturą popularną. Pisze pracę doktorską o nekroprzemocy w kulturze polskiej.

Bibliografia

Bataille Georges. 2015. Erotyzm. Przeł. Maryna Ochab. Gdańsk: wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Baudelaire Charles. 1990. Kwiaty zła. Wybór Maria Leśniewska, Jerzy Brzozowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Brod Max. 1982. Franz Kafka. Opowieść biograficzna. Przeł. Tadeusz Zabłudowski. Warszawa: Czytelnik.

Collin de Plancy Jacques. 1863. Dictionnaire infernal. Paris: Pierre-Louis.

de Sade Donatien-Alphonse-François. 2003. Powiedzieć wszystko. Antologia. Wybór Bogdan Banasiak, Marek Bratuń, Krzysztof Miklaszewski, Paweł Pieniążek. Kraków: Mireki.

Dziedzic Maja. 2015. Musca domestica. Epifanie Tadeusza Różewicza. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Golding William. 2012. Władca much. Przeł. Wacław Niepokólczycki. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Gombrowicz Witold. 2013. Dziennik 1953–1969. Posł. Wojciech Karpiński. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Janion Maria. 1989. Wobec zła. Chotomów: Verba.

Janion Maria. 2001. Żyjąc tracimy życie. Warszawa: W.A.B.

Kafka Franz. 2012. Listy do rodziny, przyjaciół, wydawców. Przeł. Robert Urbański. Warszawa: W.A.B.

Kafka Franz. 2016. Opowieści i przypowieści. Posł. Karol Sauerland. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kafka Franz. 2016. Letters to Friends, Family, and Editors. Transl. Richard Winston, Clara Winston. New York: Schocken Books.

Kalinowski Daniel. 2006. Światy Franza Kafki. Sekwencja polska. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.

Kopaliński Władysław. 2015. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.

Kristeva Julia. 2007. Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie. Przeł. Maciej Falski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nalewajk Żaneta. 2004. Egzystencja jako spektakl. O Głodomorze. W Poetyka egzystencji: Franz Kafka na progu XXI wieku. Red. Edward Kasperski, Tomasz Mackiewicz, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Pascual Chenel Álvaro, Serrano Simarro Alfonso. 2008. Słownik symboli. Przeł. Marta Boberska. Warszawa: Świat Książki – Bertelsmann Media.

Pastoureau Michael. 2006. Średniowieczna gra symboli. Przeł. Hanna Igalson-Tygielska. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Różewicz Tadeusz. 1988. Odejście Głodomora. W Idem. Teatr. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Różewicz Tadeusz. 1991. Płaskorzeźba. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Schulz Bruno. 1989. Opowiadania, wybór esejów i listów. Oprac. Jerzy Jarzębski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Słownik schulzowski. 2004. Oprac. Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek. Gdańsk: wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Tresidder Jack. 2005. Słownik symboli. Przeł. Bożenna Stokłosa. Warszawa: RM.

Pobrania

Opublikowane

2019-12-25

Jak cytować

Orzeszek, J. (2019). Śmierć muchy. Jedna scena z „Odejścia Głodomora" Tadeusza Różewicza. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (5), 227–236. https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2019.05.18

Numer

Nr 5 (2019): Zoophilologica - T.5 (2019) - Tanatos

Dział

Artykuły

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).