Przejrzystość wynagrodzeń – uwagi na tle propozycji dyrektywy UE z 2021 r.
DOI:
https://doi.org/10.31261/zpppips.2022.20.10Słowa kluczowe:
przejrzystość wynagrodzeń, jawność wynagrodzeń, dyskryminacja płacowa, luka płacowaAbstrakt
W marcu 2021 r. Komisja UE przedstawiła projekt dyrektywy dotyczącej przejrzystości wynagrodzeń. Jego celem jest wzmocnienie zasady równego wynagradzania kobiet i mężczyzn, gdyż pomimo uznania jej za podstawową zasadę Unii Europejskiej we wszystkich krajach członkowskich różnica w wynagrodzeniach pracowników obydwu płci utrzymuje się na poziomie około 14%.
Projekt dyrektywy z 2021 r. przewiduje wzmocnienie przejrzystości wynagrodzeń, m.in. poprzez wprowadzenie transparentnych systemów wynagradzania, określenie kryteriów porównywania pracy porównywalnej wartości, podawania wysokości wynagrodzenia w ogłoszeniach o pracę oraz obowiązków sprawozdawczych dla pracodawców zatrudniających powyżej 250 pracowników. Projekt wprowadza także ułatwienia związane z dochodzeniem roszczeń z tytułu dyskryminacji płacowej. Przejrzystość wynagrodzeń nie może być jednak utożsamiana z jawnością wynagrodzeń.
Obecnie w Polsce nie obowiązują żadne przepisy dotyczące przejrzystości wynagrodzeń. Pracodawcy nie mają obowiązku badania wynagrodzeń pod kątem potencjalnej dyskryminacji oraz przeciwdziałania nieuzasadnionym różnicom w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Nie wykształciła się również taka praktyka w podejściu partnerów społecznych. Z tego względu, niezależnie od postępu prac nad projektem dyrektywy, konieczne jest stopniowe zwiększanie przejrzystości wynagrodzeń. Chroni ona bowiem pracowników przed narzucaniem dyskryminujących warunków zatrudnienia przez pracodawcę.
Bibliografia
Bentyn B., Sobótka-Bentyn E.: Czy jawność wynagrodzeń zmniejszy lukę płacową? „Monitor Prawa Pracy” 2021, nr 3, s. 28–32.
DelPo Kulow M.: Beyond the Paycheck Fairness Act: Mandatory Wage Disclosure Laws – a Necessary Tool for Closing the Residual Gender Wage Gap. “Harvard Journal on Legislation” 2012, Vol. 50, no. 2, s. 385–435.
Equal Pay Handbook. 1998. https://humanrights.gov.au/sites/default/files/content/pdf/sex_discrim/equal_pay.pdf [dostęp: 30.11.2021].
Frey V.: Can Pay Transparency Policies Close the Gender Wage Gap? In: Pay Transparency Tools to Close the Gender Wage Gap. 11.2021, s. 9–26. https://www.oecd.org/publications/pay-transparency-tools-to-close-the-gender-wagegap-eba5b91d-en.htm [dostęp: 12.05.2022].
Global Gender Gap Report. 30.03.2021. https://www.weforum.org/reports/global-gender-gap-report-2021/ [dostęp: 12.05.2022].
Global Wage Report 2020–21: Wages and Minimum Wages in the Time of COVID-19. International Labour Office, Geneva 2020.
Leyen U. von der: Unia, która mierzy wyżej. Mój program dla Europy. Wytyczne polityczne na następną kadencję Komisji Europejskiej (2019–2024). https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/political-guidelines-next-commission_pl.pdf [dostęp: 03.07.2020].
Magda I., Tyrowicz J., Velde L. van der: Nierówności płacowe kobiet i mężczyzn. Instytut Badań Strukturalnych, PARP, Warszawa 2015.
Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Red. A. Skowrońska, A. Tarnawa. PARP, Warszawa 2021. https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/PARP-26_Raport-2021-07-22_WCAG_210726.pdf [dostęp: 30.11.2021].
Różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w Polsce. GUS, Warszawa 2016. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5474/12/1/1/roznice_w_wynagrodzeniach_i_kobiet_i_mezczyzn_w_2014.pdf [dostęp: 12.05.2022].
Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2020 r. 22.11.2021. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/struktura-wynagrodzen-wedlug-zawodow-wpazdzierniku-2020-roku,5,7.html, [dostęp: 12.05.2022].
Szewczyk H.: Jawność wynagrodzeń za pracę a unijna zasada „przejrzystości wynagrodzeń” (uwagi de lege lata i de lege ferenda). „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021, nr 11, s. 3–12.
Szewczyk H.: Równość płci w zatrudnieniu. Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
The Gender Pay Gap and Social Partnership in Europe. Eds. H. Conley, D. Gottardi, G. Healy, B. Mikołajczyk, M. Peruzzi. Routledge, London–New York 2019.
Torbus U.: Absencje chorobowe i premie a zasada równego wynagradzania kobiet i mężczyzn. „Studia Iuridica” 2018, T. 78, s. 455–473.
Veldman A.: Pay Transparency in the EU. A Legal Analysis of the Situation in the EU Member States, Iceland, Liechtenstein and Norway. Publications Office of the European Union, Luxembourg 2017.
Walczak K.: Regulamin wynagrodzeń a zasada tajności indywidualnego wynagrodzenia za pracę. „Monitor Prawa Pracy” 2009, nr 3. Legalis/el.
Walczak K.: Wartościowanie stanowisk pracy ustawowym obowiązkiem pracodawcy? „Monitor Prawa Pracy” 2004, nr 9. Legalis/el.
Zielińska E.: Poland. In: The Gender Pay Gap in Europe from a Legal Perspective (Including 33 Country Reports). Eds. P. Foubert, S. Burri, A. Numhauser-Henning. European Commission, 2010, s. 197–206.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
