Zwischen Hamlet, Hanswurst und dem Andrucktermin um 22.30 Uhr – Der Alltag der Theaterkritik

Autor/innen

DOI:

https://doi.org/10.31261/WSS.2020.04.04

Schlagworte:

Theaterkritik, Karikatur, Aktualität, Ludwig Börne, Theodor Fontane, Alfred Kerr, Friedrich Luft

Abstract

Kritiker werden häufig karikiert: auf der Bühne, im Film und natürlich in gezeichneter Form. Ein frühes Beispiel bilden Shakespeares Zuschauer-Kommentare im Sommernachtstraum. In Arsen und Spitzenhäubchen oder dem Animationsfilm Ratatouille findet man ebenfalls Karikaturen. Die Behauptung, die Theaterkritik existiere erst seit Lessings Hamburgischer Dramaturgie, muss zurückgewiesen werden. Ohne Kritik sind weder die antiken Dramatiker-Wettbewerbe noch die Poetik des Aristoteles denkbar. Rein stilistisch betrachtet sind Theaterkritiken von einem starken mündlichen Duktus geprägt, speziell bei Ludwig Börne, Theodor Fontane, Alfred Kerr und Friedrich Luft. Kerrs Behauptung, die Kritik stünde als vierte Gattung neben der Lyrik, Dramatik und Epik diente der Selbststilisierung, andere Kritiker teilen diese Auffassung nicht. Im medialen Kontext stellen sich für heutige Theaterkritiker ständig
neue Herausforderungen dar: Zum einen ist der Aktualitätsdruck durch die Online-Konkurrenz stark gestiegen, zum anderen verlangt die formale Vielfalt (postdramatisches Theater, postmigrantisches Theater, Site Specific Theatre, Rechercheprojekte, Dekonstruktion überlieferter Stoffe etc.) ständig neue Positionsbestimmungen.

Literaturhinweise

Brecht Bertolt (1997): Gedichte I. Bd. 3 der Ausgewählten Werke in sechs Bänden. Frankfurt am Main: Suhrkamp.

Dürrenmatt Friedrich (1986): Kritik. Bd. 25 der Werkausgabe. Zürich: Diogenes.

Fontane Theodor (1979): Theaterkritiken (in vier Bänden). Hg. v. Siegmar Gendt, neu eingerichtet v. Andreas Catsch u. Helmuth Nürnberger. München: Ullstein.

Kohse Petra (1998): Gleiche Stelle – Gleiche Welle – Friedrich Luft und seine Zeit. Berlin: Aufbau.

Kerr Alfred (1972): Theaterkritiken. Stuttgart: Reclam.

Kerr Alfred (1985): Mit Schleuder und Harfe – Theaterkritiken aus drei Jahrzehnten. Hg. v. Hugo Fetting. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.

Kerr Alfred (1998): „Ich sage, was zu sagen ist“ – Theaterkritiken 1893–1919. Werke in Einzelbänden, Bd. VII, 1. Hg. von Günther Rühle. Frankfurt am Main: S. Fischer.

Luft Friedrich (2018): Über die Berliner Luft. Feuilletons. Versammelt und mit einem Nachwort versehen von Wilfried F. Schoeller. Berlin: Die Andere Bibliothek.

Oellers Norbert (1979): Ludwig Börne. In: Benno von Wiese (Hg.): Deutsche Dichter des 19. Jahrhunderts. Berlin: Erich Schmidt Verlag.

Rost Wolfgang E. (2013): Örtlichkeit und Schauplatz in Fontanes Werken. Berlin: de Gruyter.

Vietor-Engländer Deborah (2016): Alfred Kerr – Die Biographie. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.

Downloads

Veröffentlicht

2020-12-23

Zitationsvorschlag

Oesterreich, V. (2020). Zwischen Hamlet, Hanswurst und dem Andrucktermin um 22.30 Uhr – Der Alltag der Theaterkritik. Wortfolge. Szyk Słów, (4), 1–18. https://doi.org/10.31261/WSS.2020.04.04

Ausgabe

Nr. 4 (2020)

Rubrik

Aufsätze

Lizenz

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).