Über die deutsche Quelle des Werkes Gościniec pewny von Józef Wereszczyński
DOI:
https://doi.org/10.31261/WSS.2017.01.05Schlagworte:
Józef Wereszczyński, Andreas Melsius (N?elsius), Gościniec pewny, Ravensburg, AnekdoteAbstract
Im Artikel wird auf eine bisher den polnischen Forschern unbekannte Quelle für Gościniec pewny (1585) von Józef Wereszczyński hingewiesen. Der polnische Autor paraphrasierte in Prosa das als Unikat erhaltene Werk Von einer erschrecklichen Geschicht, welche sich zugetragen hat den 9. Februarij am tage Esto mihi dieses 1578 Jahr zu Ravenspurg, von 8 Bürgern und Bürger-Söhnen, wie sie sich mit einander verbunden Faßnacht zu halten, und also des Morgens früe erstlich zum gebrandten Wein gegangen seind, und haben darüber unbilliger Weise die Predigt versaumt. Endtlich von dem Sathan auch ihren Lohn schrecklicher weise nommen und umb ihr Leben kommen seint, etc. Allen frommen Christen zu Warnung gestellet. Durch M. Andream N(?)elsium. Es ist anzunehmen, dass in der polnischen Version die richtige Form des Autorennamens, Andreas Melsius, erhalten geblieben ist. Diese Form war den deutschen Forschern nicht bekannt.
Literaturhinweise
Beck Paul (1912): Eine Ravensburger Schreck- und Schauergeschichte in einem Flugblatt aus dem 16. Jahrhundert. In: Württembergische Vierteljahrshefte für Landesgeschichte H. 21: 138–145.
Beck Paul (1985): Ausgewählte Aufsätze zur Geschichte Oberschwabens. Bad Buchau: Federsee-Verlag.
Buchwald-Pelcowa Paulina (2004): Europejska „republica literraria” o polskim Babinie. W: Baczewski Sławomir/Chemperek Dariusz (red.): Literatura i pamięć kultury. Studia ofiarowane Profesorowi Stefanowi Nieznanowskiemu w pięćdziesięciolecie pracy naukowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 69–88.
Chmielowski Piotr (1880): [rec.] Mikołaj Rej z Nagłowic i ks. Józef Wereszczyński. Ustęp z większej całości. Wilno 1879. W: Ateneum. T. 1: 169–171.
Hernas Czesław (2008): Barok. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Krzyżanowski Julian (1958): W wieku Reja i Stańczyka. Szkice z dziejów Odrodzenia w Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Krzyżanowski Julian/Żukowska-Billip Kazimiera (1960) (oprac.): Dawna facecja polska (XVI–XVIII w.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Küble Monika (2004): Eine Ravensburger Schreck- und Schauergeschichte (1578). In: von Gaier Ulrich/Schürle Wolfgang/von Praber Sabine (Hg.): Schwabenspiegel. Literatur vom Neckar bis zum Bodensee 1000–1800. Lesebuch 2. Ulm: Ebner et Spiegel: 205–211.
Michałowska Teresa (1990): Oryginalność. W: Michałowska Teresa/Otwinowska Barbara/Sarnowska-Temeriusz Elżbieta (red.): Słownik literatury staropolskiej. (Średniowiecze. Renesans. Barok). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo: 535–541.
Milerski Bogusław (2003): Nabożeństwo ewangelickie. W: Gadacz Tadeusz/Milerski Bogusław (red.): Religia. Encyklopedia PWN. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 207–209.
Pistorius Johannes (1582): Polonicae historiae corpus. T. 2. Basileae: Henricopetri, Sebastian.
Pollak Roman (1954): Wstęp. W: Górnicki Łukasz: Dworzanin polski. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich – Wydawnictwo: III–CXXXIII.
Ptaszycki Stanisław (1880): Mikołaj Rej z Nagłowic i ks. Józef Wereszczyński. Ustęp z większej całości. Wilno: Józef Zawadzki.
Schultze Brigitte (2006): „Z chłopa król”. Cztery wieki tradycji tematu literackiego w Polsce. Tłum. Jacek Dąbrowski. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Sitkowa Anna (2006): O pisarstwie Józefa Wereszczyńskiego. Wybrane problemy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Sitkowa Anna (2014): Wprowadzenie. W: Wereszczyński Józef: Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania. Z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 7–41.
Sitkowa Anna (2015): Kaznodziejski „pojedynek” Józefa Wereszczyńskiego z Jakubem Wujkiem (na przykładzie marginaliów). In: Śląskie Studia Polonistyczne nr 1 (6): 7–22.
Sokolski Jacek (1990): Nowiny. W: Michałowska Teresa/Otwinowska Barbara/Sarnowska-Temeriusz Elżbieta (red.): Słownik literatury staropolskiej. (Średniowiecze. Renesans. Barok). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo: 512–514.
Stankiewicz-Kapełuś Elżbieta (1991): Z zagadnień polskiej facecjonistyki wieku XVI („Figliki” M. Reja – „Facecje polskie”). W: Z badań nad dawną książką. Studia ofiarowane Profesor Alodii Kaweckiej-Gryczowej w 85-lecie urodzin. T. 1. Warszawa: Biblioteka Narodowa: 117–145.
Szyrocki Marian (1977): Z dziejów powiązań literackich polsko-niemieckich w okresie od średniowiecza do baroku. W: Michałowska Teresa/Ślaski Jan (red.): Literatura staropolska w kontekście europejskim. (Związki i analogie). Materiały konferencji naukowej poświęconej zagadnieniom komparatystyki (27–29 X 1975). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo: 201–208.
Szyrocki Marian (1990): Niemiecko-polskie związki literackie. W: Michałowska Teresa/Otwinowska Barbara/Sarnowska-Temeriusz Elżbieta (red.): Słownik literatury staropolskiej. (Średniowiecze. Renesans. Barok). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo: 504–507.
Śnieżko Dariusz (2004): „Kronika wszytkiego świata” Marcina Bielskiego. Pogranicze dyskursów. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Tazbir Janusz (1978): Piotr Skarga. Szermierz kontrreformacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
Walecki Wacław (1991): Wstęp od Wydawcy. Proza renesansowego stulecia. W: Walecki Wacław (red.): „Z duchem w rozmawianiu”. Szesnastowieczna proza polska. Nowy Wiśnicz: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”: 7–20.
Wereszczyński Józef (1860): Gościniec pewny. W: Tegoż: Pisma treści moralnej. Wyd. Kazimierz Józef Turowski. Kraków: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej: 1–40.
Wereszczyński Józef (2014): Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania. Z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany. Oprac. Anna Sitkowa. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej.
Winter Wolfgang (1994): Diabeł. W: Grabner-Haider Anton (red.): Praktyczny słownik biblijny. Tłum. Tadeusz Mieszkowski, Paweł Pachciarek. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, Wydawnictwo Księży Pallotynów: 243.
Ziomek Jerzy (1980): Renesans. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
