Grenzen der Explizitation und Implizitation beim Übersetzen von Rechtstexten

Autor/innen

DOI:

https://doi.org/10.31261/WSS.2022.06.07

Schlagworte:

Rechtstexte, Translation, textnormative Äquivalenz, Explizitation, Implizitation

Abstract

Die Übersetzungstreue ist ein übergeordnetes Qualitätskriterium beim Übersetzen von Rechtstexten. Zu deren strikter Einhaltung verpflichten die polnischen Richtlinien für die Erstellung beurkundeter Übersetzungen. Aus der Perspektive der präskriptiven Normen der Zielsprache und der Anforderungen der textnormativen Äquivalenz kann sich die Hinzufügung (Explizitation) oder Tilgung (Simplizitation) bestimmter textueller Elemente als eine obligatorische Übersetzungsprozedur erweisen. Im Artikel werden die Kontexte behandelt, in denen die genannten Übersetzungstechniken ihre begründete Anwendung finden.

Autor/innen-Biografie

Jan Iluk, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Prof. Dr. hab. Jan Iluk arbeitet im Linguistischen Institut der Schlesischen Universität Katowice. Seine Forschungsinteressen gelten u.a. der Übersetzung von Rechtstexten. In den Jahren 2004–2012 war er Vorsitzender des Prüfungsausschusses für beeidigte Übersetzer am Justizministerium.

Literaturhinweise

Auswärtiges Amt: Deutsche Behörden und Einrichtungen. Bezeichnungen, Abkürzungen, Akronyme zusammengestellt vom Sprachendienst des Auswärtigen Amts. Stand: 11.06.2015. https://www.auswaertiges-amt.de/blob/215260/5798469dce8a0fc93de4886097e5e72a/behoerdeneinrichtungen-data.pdf (data dostępu: 22.12.2021).

Creifelds C.: Rechtswörterbuch. München: Beck 1990.

Czeszejko-Sochacki Z.: Konstytucja Szwajcarii. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2002.

Delisle J., Lee-Jahnke H., Cormier M.: Terminologia tłumaczenia. Przekł. i adaptacja T. Tomaszkiewicz. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu A. Mickiewicza 2004.

Gumul E.: Eksplicytacja a komunikatywność tekstu przekładu. W: Przekład jako komunikat. Red. P. Fast, W.M. Osadnik. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk 2006, s. 19–37.

Gumul E.: Eksplicytacja w tłumaczeniu symultanicznym. W: Z zagadnień dydaktyki tłumaczenia ustnego. Red. P. Janikowski. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej 2011, s. 11–31.

Iluk J.: Aspekte interlingualer Analysen der Rechtsterminologie für translatorische Zwecke. In: Beiträge zur Linguistik. Grammatik, Pragmatik, Lexikologie, Rechtssprache. Hrsg. J. Iluk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, s. 111–127.

Iluk J.: Problemy tłumaczenia nazw instytucji publicznych z języka polskiego na język niemiecki i odwrotnie. W: Problemy komunikacji międzykulturowej. Lingwistyka, translatoryka, glottodydaktyka. Red. B. Kielar, T.P. Krzeszowski, J. Lukszyn, T. Namowicz. Warszawa: Graf-Punkt 2000, s. 193–213.

Iluk Ł., Iluk J.: Przekład formuł słownych w tekstach prawodawczych, traktatowych i praktyki prawniczej. „Studia Translatorica” 2021, z. 12, s. 143–159.

Iluk Ł., Iluk J.: Przekład niemieckojęzycznych feminatywów w regulacjach prawnych na język polski. „Studia Translatorica” 2021, z. 12, s. 125–142.

Jopek-Bosiacka A.: Przekład prawny i sądowy. Warszawa: Wydawnictwo PWN 2006.

Kielar B.: TS w układzie międzynarodowej komunikacji zawodowej (na przykładzie tłumaczenia tekstów prawnych). W: Lingwistyczna identyfikacja tekstów specjalistycznych. [Red. B. Kielar, S. Grucza]. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego 2003, s. 121–133.

Kielar B.: Zarys translatoryki. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Katedra Języków Specjalistycznych 2003.

Kierzkowska D.: Tłumaczenia prawnicze. Warszawa: Wydawnictwo Translegis 2007.

Kodeks cywilny. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93.

Kodeks zawodowy tłumacza przysięgłego. Warszawa: Polskie Towarzystwo Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS 2019. https://tepis.org.pl/wp-content/uploads/Kodeks-zawodowy-t%C5%82umacza-przysie%CC%A8g%C5%82ego.pdf (data dostępu: 25.03.2021).

Koller W.: Einführung in die Übersetzungswissenschaft. Wiebelsheim: Quelle & Meyer 2001.

Morawiecki L.: Zasady wykładni prawa. Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa 2010.

Pommer S.: Rechtsübersetzung und Rechtsvergleichung. Translatorische Fragen zur Interdisziplinarität. Frankfurt am Main: Peter Lang-Verlag 2006.

Płomińska M.: Nomen/Verb-Kollokationen der deutschen und polnischen Rechtssprache als Übersetzungsproblem. In: Beiträge zur Linguistik. Grammatik, Pragmatik, Lexikologie, Rechtssprache. Hrsg. J. Iluk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, s. 143–161.

Vademecum tłumacza. Wskazówki redakcyjne dla tłumaczy. Luxemburg 2021. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/styleguide_polish_dgt_pl_0.pdf (data dostępu: 26.03.2021).

Downloads

Veröffentlicht

2022-07-15

Zitationsvorschlag

Iluk, J. (2022). Grenzen der Explizitation und Implizitation beim Übersetzen von Rechtstexten. Wortfolge. Szyk Słów, (6), 1–16. https://doi.org/10.31261/WSS.2022.06.07

Ausgabe

Nr. 6 (2022): Be-, Ein-, Abgrenzungen: literatur- und sprachwissenschaftliche Perspektiven

Rubrik

Aufsätze

Lizenz

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).