O przeszkodach do zawarcia małżeństwa w międzywojennej Polsce na przykładzie prawa węgierskiego obowiązującego na Spiszu i Orawie
DOI:
https://doi.org/10.31261/ZDP.2020.20.18Słowa kluczowe:
przeszkody małżeńskie, unieważnienie małżeństwa, węgierska ustawa o małżeństwie z 1894 r., Spisz, Orawa, prawo małżeńskieAbstrakt
Ścieranie się koncepcji dotyczących charakteru małżeństwa miało szczególny wymiar na ziemiach polskich podczas zaborów i po odzyskaniu niepodległości (1918). Różnorodność obowiązujących ówcześnie praw (niemiecki BGB z 1896, węgierski Akt nr XXXI o małżeństwie z 1894, rosyjski ukaz o małżeństwie z 1863, I część tomu X i częściowo I część t. XI Zwodu Praw Cesarstwa Rosyjskiego z 1832 r., austriacki ABGB z 1811) stanowiła wyzwanie dla międzywojennych kodyfikatorów i prawników praktyków. Przesłanki ważności małżeństwa w prawie cywilnym w XIX w. i w pierwszej połowie XX w. miały jeszcze często mieszany charakter – częściowo wywodziły się z zasad religijnych (np. przeszkoda różności wiary, święceń kapłańskich), a częściowo ze świeckich zasad prawa rzymskiego (przeszkoda wieku, pokrewieństwa, powinowactwa, przysposobienia, bigamii oraz wad oświadczenia woli). Na tym tle węgierską ustawę o małżeństwie należy ocenić jako nowoczesną.
Bibliografia
Allerhand M.: Prawo małżeńskie obowiązujące na Spiszu i Orawie. Lwów 1926. Banasik K.: Bigamia w polskim prawie karnym. „Prokuratura i Prawo” 2010, nr 9. Ciągwa J.: Dzieje i współczesność Jurgowa 1546—1996. Dejiny a súčasnost Jurgova. Kraków 1996.
Ciągwa J.: Recepcja prawa węgierskiego na Spiszu i Orawie po roku 1920. „Studia Historyczne” 1996, nr 39.
Ciągwa J.: Stan prawny na Spiszu i Orawie w latach międzywojennych. W: „Studia Iuridica Silesiana”. T. 11. Red. A. Lityński. Katowice 1986.
Ciągwa J.: Uherskie prawo sądowe na Spiszu i Orawie w XX w. W: Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie — idee — prawo. Red. A. Lityński, P. Fiedorczyk. Białystok 2008.
Domański M.: Względne zakazy małżeńskie. Wolters Kluwer, Warszawa, 2013. Fastyn A.: Problem powstania i charakteru prawa małżeńskiego z 1863 roku. „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2012, T. 64, z. 2.
Fastyn A.: Przeszkoda katolicyzmu („impedimentum catholicismi”) w prawie woje-
wództw południowych II Rzeczypospolitej. „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2014, T. 66, z. 2.
Fiedorczyk P.: Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego w Polsce (1945—1964). Białystok 2014.
Giżowska-Szarek S.: Przestępstwo bigamii. „Prokuratura i Prawo” 2005, nr 12. Gościmski A.: Przestępstwo bigamii w Kodeksie prawa kanonicznego (Kanon 2356). „Prawo Kanoniczne” 1973, nr 3—4.
Insadowski H.: Rzymskie prawo małżeńskie a chrześcijaństwo. Lublin 1935. Kolańczyk K.: Prawo rzymskie. Warszawa 1978.
Koredczuk J.: Małżeństwa węgierskie. W: Państwo, prawo, społeczeństwo w dziejach Europy Środkowej. Red. A. Lityński, M. Mikołajczyk, T. Adamczyk,
A. Drogoń, W. Organiściak. Katowice—Kraków 2009.
Kosek M.: Przeszkody małżeńskie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. „Prawo Kanoniczne: Kwartalnik Prawno-Historyczny” 2012, T. 55, nr 3.
Kotliński J.J.: Wprowadzenie austriackiej procedury cywilnej z 1895 r. na tle pol- skiej prasy galicyjskiej. „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2010, T. 13 [red. J. Malec, J. Matuszewski, W. Witkowski].
Lanczová I.: The Divorce Law in the Kingdom of Hungary. „Z Dziejów Prawa” 2017, T. 10 (18).
Memoriał Wydziału Prawa i Umiejętności Politycznych Uniwersytetu, Towarzystwa Prawniczego i Związku Adwokatów Polskich we Lwowie w prawie techniki usta- wodawczej. „Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego” 1919, R. 2.
Niczyporuk P.: Zawarcie małżeństwa „Liberorum procreandorum causa” w prawie rzymskim. „Zeszyty Prawnicze” 2014, nr 14.3.
Nowicka U.: Aplikacja zasady „favor matrimonii” w rozstrzyganiu spraw o nieważ- ność małżeństwa. „Ius Matrimoniale” 2011, nr 16.
Ordyński J.: O separacji, rozwodach i nieważności małżeństw. Warszawa—Kraków 1925.
Pasek A.: Dwużeństwo (bigamia) w kodeksach karnych obowiązujących w Dru- giej Rzeczypospolitej. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2009, no. 3180, Prawo CCCX.
Piegzik A.: Przeszkody małżeńskie w ustawodawstwie dzielnicowym II RP. „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2016, vol. 5.
Projekt prawa małżeńskiego uchwalony przez Komisję Kodyfikacyjną w dniu 28 maja 1929. Komisja Kodyfikacyjna, Sekcja prawa cywilnego. T. 1, z. 1. Warszawa 1931.
R o j o w s k a E.: Prawo małżeńskie osobowe na ziemiach polskich. System mieszany (Austriacki kodeks cywilny) i wyznaniowy (Zwód praw Cesarstwa Rosyjskiego). „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy”, T. 17.
Sójka-Zielińska K.: Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność. Warszawa 2009.
S u c h o c k i C.: Możliwości i skutki zawarcia małżeństwa mimo istnienia przeszkód w prawie kanoniczym i polskim. „Roczniki Nauk Prawnych” 1998, T. 8. Wołodkiewicz W., Zabłocka M.: Prawo rzymskie. Instytucje. Wyd. 6. rozszerzone. Warszawa 2014.
Zasady projektu prawa małżeńskiego uchwalonego przez Komisję Kodyfikacyjną w dniu 28 maja 1929. Oprac. K. Lutostański. Komisja Kodyfikacyjna, Sekcja prawa cywilnego. T. 1, z. 3. Warszawa 1931.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
