Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939—1945)
DOI:
https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.40Słowa kluczowe:
Polska pod okupacją niemiecką (1939 – 1945) - Generalne Gubernatorstwo (1939 – 1945) – Hans Frank – prawo niemieckie – funkcje prawa – funkcje prawa w Generalnym GubernatorstwieAbstrakt
Pojęcie funkcji prawa oznacza skutki powstałe w wyniku stosowania prawa w różnych dziedzinach życia społecznego, gospodarczego, politycznego czy kultury. Są to w szczególności funkcje: porządkowa (regulacyjna, stabilizacyjna); pacyfikacyjna (pokojotwórcza), czy wartościotwórcza zwana też kulturotwórczą. Tematem artykułu jest pokazanie funkcji, jakie realizowało prawo niemieckie, które obowiązywało w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Było to podporządkowane III Rzeszy Niemieckiej quasi-państwo, utworzone z resztek ziem polskich, jaka pozostała po podziale terytorium Rzeczypospolitej między Niemcy i Rosję Sowiecką, a następnie anektowaniu przez III Rzeszą ziem Wielkopolski, Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego i Pomorza. Państwo to powstało na mocy dekretu Führera i Kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera z 12 października 1939 r. Było ono poddane całkowicie suwerenności III Rzeszy i administrowane przez władze cywilne ustanawiane przez rząd w Berlinie. Stolicą Generalnego Gubernatorstwa było miasto Kraków. Generalnym gubernatorem z woli Hitlera został Hans Frank, prezes niemieckiej Akademii Prawa. Podlegał on bezpośrednio Führerowi Rzeszy. Zakres jego władzy obejmował „wszystkie dziedziny administracji”, w tym także stanowienie prawa w drodze rozporządzeń i zarządzeń.
Funkcje prawa Generalnego Gubernatorstwa były wynikiem celów politycznych, jakie władze III Rzeszy wiązały z obszarem okupowanym oraz zamieszkującą na nim ludnością. Były to funkcje: publicznego terroru (megarepresyjna), segregacji ludności na drodze aplikacji ustaw rasistowskich, legitymizacji władzy wyłącznie w oparciu o przemoc i wolę Adolfa Hitlera. Szczególnie doniosłą była funkcja eliminacyjna licznych kategorii ludzi, uznawanych za gorszych rasowo (Untermenschen) z jednoczesnym uprzywilejowaniem narodowości niemieckiej, jako „panów”. Najbardziej dyskryminowaną kategorię ludzi stanowili Żydzi. Szereg aktów prawnych spełniało funkcje eksploatacyjną, ekspropriacyjną i eksterminacyjną przez zbiorowe morderstwa wykonywane na zarządzenie władz w ramach szeregu akcji, jak Generalplan Ost, czy „Ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”. W konkluzji podniesiono, że prawo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie było prawem haniebnym, a jego funkcje było rażąco perwersyjne.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
