Moc tkwiąca w słowach na przykładzie przemówień Ignacego Jana Paderewskiego (studium przypadku)
Słowa kluczowe:
Paderewski, świadomość narodowa, przemówienie, patriotyzmAbstrakt
Paderewski – wybitny kompozytor, pianista oraz polityk – obdarzony był także talentem oratorskim. Dał temu wyraz w licznych mowach, świadomie operując całym bogactwem środków artystycznego wyrazu. Istotą artykułu jest zwrócenie uwagi na siłę przekazu słownego, na jego moc sprawczą w określonej sytuacji. Analiza treści i formy pozwoliła na wskazanie wykorzystanych przez Paderewskiego środków budujących przekaz i wpływających na emocje odbiorców. Rozbudowane porównania, plastyczne opisy, wyszukane epitety pobudzały wyobraźnie i zwiększały ekspresję tekstu. Mówca operował symbolami, odwoływał się do świadomości narodowej. Nie tylko muzyką, ale też słowem budował więź ze słuchaczami. Dzięki temu zapisał się w pamięci Polaków, kształtując świadomość narodową, budząc słowem patriotyzm i duchową więź z odradzającą się ojczyzną.Bibliografia
Brückner A. (1946), Dzieje kultury polskiej, t. IV. Dzieje Polski rozbiorowej 1795 (1772)–1914, Wydawnictwo F. Pieczątkowski, Kraków–Warszawa.
Drozdowski M.M. (2019), Paderewski – Anatomia geniuszu, „Dzieje Najnowsze”, nr 1.
Gajda S. (1996), Styl osobniczy uczonych, (w:) Gajda S. (red.), Styl a tekst, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Gąsiorowski W. (1939), Historia Armii Polskiej we Francji 1915–1916, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, Bydgoszcz.
Konopka J. (2013), Sprawa polska w wystąpieniach Ignacego Jana Paderewskiego (lata 1910–1941), (w:) Janicka A., Kowalski G., Zabielski Ł. (red.), Wiktor Choriew in memoriam, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok.
Korolk M. (1990), Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Krochmal A. (2020), „Czarodziej klawiatury” w świecie dyplomacji. Rola Ignacego Jana Paderewskiego w walce o polskie granice (1919–1920), „Teka Komisji Historycznej OL PAN–TN KUL”, nr 2(17).
Kulawik A. (1990), Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Majkowski G. (2018), O sposobach komunikowania wartości w dyskursie politycznym (na przykładzie przemówień Ignacego Jana Paderewskiego), „Niepodległość i Pamięć”, nr 4(64).
Opieński H. (1928), Ignacy Jan Paderewski, Gebethner i Wolf, Warszawa.
Paderewski I.J. (1917), Mowa mistrza Ignacego J. Paderewskiego wygłoszona na wieczornicy żałobnej urządzonej przez Polski Centralny Komitet Ratunkowy w AM., z powodu śmierci Śp. Henryka Sienkiewicza w Chicago w dniu 27 listopada 1916 roku, Dziennik Związkowy i Zgody, Chicago.
Paderewski I.J. (1972), Pamiętniki, t. 2,Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków.
Paderewski I.J. (1992a), Myśli o Polsce i Polonii, Edition Dembinski, Paryż.
Paderewski I.J. (1992b), Pamiętniki 1912–1932, spisała Mary Lawton, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków.
Syski A. (1936), Paderewski w dziejach Polski. W 75 rocznicę życia Paderewskiego, Drukiem Przewodnika Katolickiego, New Britain.
Szymczak D. (2015), Najważniejszy gość Bazaru. Paderewski, Bazar i powstanie wielkopolskie, „Kronika Miasta Poznania”, nr 4.
Wapiński R. (1999), Ignacy Paderewski, Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków.
