Motywacja osób dorosłych do realizowania zachowań zdrowotnych

Abstrakt

Coraz częstsze występowanie chorób cywilizacyjnych sprawia, że istotnym zadaniem staje się konieczność kształtowania zdrowego stylu życia oraz zachęcanie ludzi do podejmowania zachowań zdrowotnych. Badania pokazują, że sama świadomość korzyści wynikających z takiego stylu życia nie gwarantuje odpowiedniego poziomu motywacji do jego realizowania. Według koncepcji planowanego działania Isaaca Ajzena decydują o tym również normy subiektywne, postawa wobec zachowania i spostrzegany przez daną osobę poziom kontroli behawioralnej. Celem podjętych przez nas badań była weryfikacja modelu Ajzena w odniesieniu do zachowań zdrowotnych podejmowanych przez osoby dorosłe oraz odpowiedź na pytanie, czy wiek (m.in. w związku ze spadkiem wydolności organizmu, ale także specyfiką zadań rozwojowych) jest czynnikiem różnicującym poziom motywacji do zachowań zdrowotnych. W badaniu uczestniczyło 60 osób podzielonych na dwie grupy według kryterium wieku – wczesną i późniejszą dorosłość. Zastosowaliśmy standardowe i oryginalne narzędzia badawcze: Inwentarz Zachowań Zdrowotnych, Wielowymiarową Skalę Umiejscowienia Kontroli, Kwestionariusz Postaw wobec Zachowań Zdrowotnych i Test Norm Subiektywnych Zachowań Zdrowotnych – dwa ostatnie narzędzia w opracowaniu własnym. Wśród najistotniejszych wyników przeprowadzonych badań znajdują się dane wskazujące m.in. na to, że w grupie osób w okresie wczesnej dorosłości istotnym predyktorem podejmowania zachowań zdrowotnych są postawy wobec takich zachowań (wyjaśniają 55% wariancji wyników), natomiast w grupie starszej – postawy i wewnętrzne umiejscowienia kontroli, które wyjaśniają 35% zmienności wyników. Posiadanie takich informacji może okazać się pomocne przy tworzeniu programów zmiany nawyków zdrowotnych dla różnych grup wiekowych.