Kwestia odpowiedzialności zbiorowej w nauczaniu Kościoła katolickiego
Słowa kluczowe:
odpowiedzialność zbiorowa, odpowiedzialność indywidualna, kwestia odpowiedzialności, nauka KościołaAbstrakt
W Starym Testamencie znajdujemy liczne przejawy odpowiedzialności zbiorowej, która była podstawą sprawiedliwego funkcjonowania Izraela. Wyznaczała ramy ówczesnych uwarunkowań społeczno-kulturowych, określała zasady moralności starotestamentowej zgodnych z pedagogią Bożą. Dopiero prorok Ezechiel wystąpił przeciwko powiedzeniu: „Ojcowie jedli zielone winogrona, a zęby ścierpły synom” (18,2), kładąc nacisk na odpowiedzialność indywidualną w słowach: „każdego z was, domu Izraela, osądzą według jego postępowania” (18,30). Ezechiel zapisał się nie tylko jako propagator odpowiedzialności zbiorowej, ale także wskazał współzależność odpowiedzialności zbiorowej i indywidualnej. Rozpoczęta indywidualizacja odpowiedzialności w Starym Testamencie była też przedmiotem oceny w nauczaniu Kościoła katolickiego. Podkreślono, że odpowiedzialność zbiorową należy rozumieć nie jako dziedziczenie win i klątwy za grzechy przodków, ale dziedziczenie zobowiązań w ramach solidarności.Bibliografia
Chomątkowska M.: Nauka społeczna Kościoła a gospodarka społeczna. „Ekonomia społeczna” 2013 nr 3 s. 67-79.
Chrostowski W.: Znaczenie Szoah dla chrześcijańskiego rozumienia Biblii. „Znak” 1991 nr 43 s. 61-72.
Frankowski J.: Ezechiel – prorok bezlitosnej kary. „Znak” 1980 nr 32 s. 476-492.
Gądecki S.: Żal i skrucha. <https://www.niedziela.pl/artykul/66915/nd/Zal-i-skrucha> [dostęp: 10.08.2024].
Georges M., Cottier M.: Nauka społeczna Kościoła jako nie-ideologia. „Communio” 1981 nr 1 s. 112-126.
Jan Paweł II: Adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła (2.12.1984).
Jan Paweł II: Encyklika Sollicitudo rei socialis (30.12.1987).
Jan Paweł II: O problemach Europy. „Tygodnik Powszechny” 1990 nr 10 s. 2 n.
Jedlicki J.: Dziedzictwo i odpowiedzialność zbiorowa. „Res Publica” 1987 nr 5 s. 71-74.
Jelonek T.: Problem odpowiedzialności w ujęciu biblijnym. „Studia Socialia Cracoviensia” 2012 nr 4 s. 87-98.
Kudasiewicz J.: Biblia. Historia. Nauka. Kraków 1978.
Lacey N.: Responsibility without Consciousness. „Legal Studies” 2016 nr 36 s. 219-241.
Leon-Dufour X.: Słownik teologii biblijnej. Poznań 1994.
Majka J.: Społeczna natura człowieka a istota społeczeństwa. „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1972 nr 6 s. 279-296.
Oraison M.: Współczesność a etyka katolicka. Warszawa 1967.
Pius XI: Encyklika Mit brennender Sorge o położeniu Kościoła katolickiego w Rzeszy Niemieckiej (14.03.1937).
Rad G. von: Teologia Starego Testamentu. Warszawa 1986.
Sobór Watykański II: Deklaracja o stosunku Kościołów do religii niechrześcijańskich Nostra aetate (28.10.1965).
Sobór Watykański II: Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae (7.12.1965).
Sobór Watykański II: Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem (18.11.1965).
Sobór Watykański II: Dekret o misyjnej działalności Kościoła Ad gentes divinitus (7.12.1965).
Sobór Watykański II: Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes (7.12.1965).
Strzeszewski Cz.: Ewolucja katolickiej nauki społecznej. Warszawa 1985.
Vacura M.: Three Concepts of Natural Law. „Philosophy and Society” 2022 nr 33 s. 601-620.
Wurzburger W.S.: Law as the basis of moral Society. „A Journal of Orthodox Jewish Thought” 1981 nr 1 s. 42-54.
