Pod szyldem Od Redakcji zawarte zostało wprowadzenie do numeru „Chowanny”. Autor rozważa kwestię możliwości zmiany niekorzystnych tendencji edukacyjnych i społeczno-politycznych, posiłkuje się przy tym między innymi socjologią podmiotu Alaina Touraine’a, koncepcją sprawstwa Margaret Archer oraz refleksją na temat bezradności Williama Ayersa. Następnie z zamieszczonych w numerze tekstów wydobywa strukturę zmiany, dającej się pomyśleć wedle pięciu aspektów: transformacji, utopii, kryzysu, retrospekcji oraz twórczości.

W tekście metapedagogiczne konteksty transformacyjne w przestrzeniach działań i losów ludzkich omówiono z wykorzystaniem hermeneutyki, refleksji krytycznej, psychoanalizy, antropologii i projektu „humanistyki stosowanej”. Poruszono następujące problemy: 1) przemieszczanie dominanty wśród czynników w procesach i praktykach zawodowych, takich jak: dialog, racjonalność działań, rozumienie tradycji, wolności, zmiany, ideału przestrzeni działania; 2) transwersalność, dwoistość strukturalna i oscylacje wokół dylematów działania i dominant w rozwoju psychospołecznym; 3) pułapki, ograniczenia i luki w tradycyjnych ujęciach relacji między czynnikami w transformacji tożsamościowej człowieka, gubiące nieciągłości i napięcia wewnętrzne; 4) przełom antypozytywistyczny w rozumiejącym wyjaśnianiu procesów oraz troisty „efekt wybuchowy” w transformacjach reprezentacji emocjonalno-poznawczej podmiotów działających, w tym ich autotransformacji i przymierza interakcyjnego w działaniu; 5) inne ujęcia wskazanej konceptualizacji.

It can be assumed that two biblical myths ‒ about Adam and Eve leaving the Garden of Eden and about the builders from Babel ‒ are interesting expressions of the utopian imagination, because these myths narrate about two places where projects of sufficiently perfect social order were implemented in two different ways. At present, the school is one of the places that could be understood as the ambiguous effect of an implemented utopia of the industrial revolution era; the school is an education space designed as an important part of the project of a sufficiently perfect social order. Two original readings of the mentioned biblical myths ‒ by Erich Fromm and George Steiner ‒ shall contribute some new themes and outlooks to the discussion of the condition of the modern school and the discourses of critical pedagogy or the pedagogy of resistance and hermeneutic pedagogy.

W artykule podjęto próbę wskazania symptomów kryzysu więzi międzyludzkich w perspektywie kryzysu kultury emocjonalnej. Trzonem analiz przyczyn i symptomów kryzysu więzi są pojęcia związane ze zwrotem emocjonalnym w kulturze (emotional turn) i dyskursywnym wymiarem życia afektywnego. Kryzys kultury emocjonalnej w tekście opisywany jest w wymiarze ochładzania intymności oraz postępującej indywidualizacji, która wypiera wspólnotowość celów i postaw. Główną tezą tekstu jest, iż inwazyjność dyskursów eksperckich oraz kultury konsumpcyjnej prowadzi do ochładzania wzorów kultury emocjonalnej, racjonalizowania sfery prywatnej i łamania obwarowań aksjonormatywnych, które regulują postawy społeczne, także w wymiarze tworzenia i utrzymywania więzi międzyludzkich. 

Autor artykułu omawia treść książki Zygmunta Mysłakowskiego z 1938 roku zatytułowanej Totalizm czy kultura, wskazuje przy tym na współbrzmienie zawartych w niej diagnoz sytuacji społeczno-politycznej końca lat trzydziestych XX wieku z Timothy’ego Snydera opisem drugiej dekady XXI wieku. Możemy dostrzec analogię między dynamicznym wzrastaniem totalizmów w okresie międzywojnia a mechanizmami, które obserwować można w Europie, Ameryce, Rosji współcześnie. Zygmunt Mysłakowski i Timothy Snyder nie pozostawiają złudzeń w opisach swoich teraźniejszości. Okazuje się jednak, że w książce Mysłakowskiego obok głównej linii wywodu w postaci uznania demokracji współwystępuje – w warstwie merytorycznej niezgodne z tym pierwszym – uznanie dla postaci wodza (marszałka Józefa Piłsudskiego). Autor tekstu omawia to napięcie jako kontekst diagnoz czasów nam współczesnych.

Celem tekstu jest ukazanie orientacji na pozytywne źródła rozwoju i twórczości oraz granic i transgresji w procesie samorealizacji. Przyjęte na potrzeby opracowania spojrzenie uwzględniające zasoby, potencjały i możliwości jednostki – w oglądzie procesu samorealizacyjnego – promuje rozwojową wizję człowieka – jako osoby aktywnej, twórczo przekształcającej zarówno swoje otoczenie, jak i samą siebie. Motywacja człowieka do wprowadzania kreatywnych zmian i dążenia do osiągnięć jest związana z ludzką transgresyjnością. Natura samorealizacji w ujęciu Abrahama Maslowa jest zbliżona do natury transgresji w koncepcji Józefa Kozieleckiego. Zakłada ona, że człowiek jest aktywnym sprawcą, a jego zachowanie stanowi działalność intencjonalną, autonomiczną, zorientowaną na cel i dążącą do wychodzenia poza możliwości. Przedstawiona w opracowaniu propozycja ujmowania samorealizacji ma służyć do optymalizacji rozwoju człowieka, ale też pozwalać na poszerzanie granic Ja: przez proces samorealizacji – do działań transgresyjnych, w kierunku twórczych kompetencji.

W artykule podjęto temat cielesnych aspektów kryzysu emocji i kryzysu więzi. Rozważania opierają się na socjologicznej teorii emocji Thomasa J. Scheffa oraz Suzanne Retzinger, którzy podkreślali znaczenie więzi społecznych w rozwiązywaniu konfliktów i radzeniu sobie z trudnościami. Każda odczuwana emocja ma swój odpowiednik motoryczny w ciele, które pamięta traumatyczne doświadczenie oraz, szeroko rozumiane, konflikty i wynikające z nich obciążenia. Gdy nagromadzone emocje nie znajdują ujścia, ciało może chorować. Aby temu zapobiec, istotne są interwencje psychologiczne z równoległą pracą na poziomie ciała. Studia przypadków, które są ważną częścią opracowania, ukazują, w jaki sposób – poprzez choreoterapię i czynniki leczące – kryzysowość zmienia znaczenie, a napięcia emocjonalne minimalizują się.

W recenzji omówiono książkę Doroty Koczanowicz Pozycja smaku. Jedzenie w granicach sztuki, która zawiera interpretację tekstów zebranych przez jej autorkę w celu odpowiedzi na pytanie: Czy jedzenie jest sztuką?