The Fides—Sacramentum Matrimonii Relationship in the Post-Synodal Era (2015—). A New Concept of Response to Doctrinal Impulses
DOI:
https://doi.org/10.31261/EaL.2023.11.1.01Słowa kluczowe:
Synod of Bishops, International Theological Commission, Pope Benedict XVI, relationship between faith and sacraments, sacrament of marriage, sacramentality of marriages of “baptized non-believers”, jurisprudenceAbstrakt
W 2020 roku Międzynarodowa Komisja Teologiczna wydała ważny dokument: “La reciprocità tra fede e sacramenti nell’economia sacramentale”.Dokument ten jest prezentacją 6-letnich prac eksperckich nad zgłębieniem relacji między wiarą a sakramentami. Oferowane tu oryginalne teologiczne uzasadnienie szczególnej roli wiary w ważności i owocności każdego sakramentu kulminuje niejako skupieniem uwagi na „obszarze” newralgicznym eklezjalnie (Ecclesia domestica) – co zapowiadają już wstępne deklaracje, zamieszczone pod „krzyczącym” podtytułem: “Fede e sacramenti: una reciprocità in crisi”. Mowa o poważnej naukowej propozycji dalszej reintegracji doktryny de sacramento matrimonii, z węzłowym ujęciem problematyki sakramentalnej godności małżeństwa – studium mocno wyczekiwane, bo wpisane w kontekst dwóch pamiętnych zgromadzeń Synodu Biskupów z lat 2014 i 2015.
Przyjęcie hipotezy o zasadności tytułowej cezury (2015-), wyznaczającej “erę posynodalną”, dyktowało autorowi niniejszego opracowania – konsekwentnie – dogłębne zbadanie: jak Międzynarodowa Komisja Teologiczna zrealizowała in concreto synodalne apele biskupów z 2014 roku – apel pierwszy (z Instrumentum laboris della III Assemblea Generale Straordinaria del Sinodo dei Vescovi): “si indica la necessità di approfondire la questione del rapporto tra fede e sacramento del matrimonio”; i apel późniejszy (z Relatio Synodi della III Assemblea Generale Straordinaria del Sinodo dei Vescovi): “andrebbe considerata la possibilità di dare rilevanza al ruolo della fede dei nubendi in ordine alla validità del sacramento del matrimonio, tenendo fermo che tra battezzati tutti i matrimoni validi sono sacramento”. W uwagach końcowych autor nie uchylił się od próby odpowiedzi na nurtujące kanonistę pytanie: czy można przyjąć, że efektem 6-letnich prac Komisji jest – ważne dla kanonistyki i przede wszystkim pomocne dla jednolitego orzecznictwa – wyjaśnienie questio dubia: “ochrzczonych niewierzących” a sakrament małżeństwa?
Bibliografia
Aymans W.: “Sakramentale Ehe. Ein Plädoyer für eine Neubesinnung auf den religiösen Sinn des kirchlichen Eheverständnisses. Ein Zwischenruf zu den Bischofssynoden 2014/1015.” Archiv für katholisches Kirchenrecht 183 (2014), pp. 123—130.
Benedictus XVI: “Allocutio ad Romanae Rotae Tribunal” [26.01.2013]. Acta Apostolicae Sedis 105 (2013), pp. 168—172.
Benedictus XVI: “Allocutio ad sodales Tribunalis Rotae Romanae” [29.01.2009]. Acta Apostolicae Sedis 101 (2009), pp. 124—128.
Benedictus XVI: “Allocutio ad Tribunal Rotae Romanae in inauguratione Anni Iudicialis” [27.01.2007]. Acta Apostolicae Sedis 99 (2007), pp. 86—91.
Benedict XVI: Apostolic Exhortation “Sacramentum caritatis” [22.02.2007].
Catechismus Catholicae Ecclesiae (Catechism of the Catholic Church, editio typica: August 15, 1997).
Codex Iuris Canonici 1917 (Code of Canon Law, promulgated: May 27, 1917).
Codex Iuris Canonici 1983 (Code of Canon Law, promulgated: January 25, 1983).
Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium (Code of Canons of the Eastern Churches, promulgated: October 18, 1990).
Bonino S.-Th.: “Un parere della Commissione Teologica Internazionale: il matrimonio tra battezzati non credenti.” L’Osservatore Romano, ed. quotidiana, Anno CLX, n. 51, 2—3/03/2020, p. 7.
Dec. z 25 IV 1991 r. coram Stankiewicz. RRDec. 83 (1991), pp. 280—290.
Demel S.: “Mangelnder Glaube und Ehenichtigkeit oder Ehesegen und Trauaufschub? Grundlegende Fragen zum Thema Scheidung und Wiederheirat in der katholischen Kirche.” Anzeiger für die Seelsorge 124 (2015), pp. 5—9;
Demel S.: “Zivile — kirchliche — sakramentale Ehe. Ein Reformvorschlag zur Überwindung rechtlicher Widersprüche in der kirchlichen Ehegesetzgebung.” In: Ius semper reformandum. Reformvorschläge aus der Kirchenrechtswissenschaft. Eds. M. Pulte, Th. Meckel [Kirchen- und Staatskirchenrecht. Vol. 28]. pp. 85—96.
Francis: Apostolic Constitution on the Roman Curia and its Service to the Church in the World “Praedicate Evangelium” (March 19, 2022), https://www.vatican.va/content/francesco/en/apost_constitutions/documents/20220319-costituzione-ap-praedicate-evangelium.html [accessed 30.01.2023].
Franciscus: “Allocutio ad Sodales Tribunalis Romanae Rotae” (23.01.2015). Acta Apostolicae Sedis 107 (2015), pp. 182—185.
Franciscus: “Allocutio ad Tribunal Rotae Romanae, occasione Innaugurationis Anni Iudicialis” (22.01.2016). Acta Apostolicae Sedis 108 (2016), pp. 136—139.
Francis: Apostolic Exhortation “Amoris laetitia” [19.03.2016].
Góralski W.: “Nierozdzielność ważnej umowy małżeńskiej zawartej między ochrzczonymi i sakramentu (kan. 1055 § 2 KPK i kan. 776 § 2 KKKW).” Ius Matrimoniale 12 (2007), pp. 7—33.
Granados J.: “Glaube und Ehesakrament.” Kirche heute, April 2015, pp. 7—10.
Granados J.: “The Sacramental Character of Faith: Consequences for the Question of the Relation between Faith and Marriage.” Communio 41 (2014), pp. 245—268.
Hilberath B. J., Scharer M.: Kommunikative Theologie: Grundlagen — Erfahrungen — Klärungen. Mainz 2012.
International Theological Commission: Propositions on the Doctrine of Christian Marriage (1977), https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_1977_sacramento-matrimonio_en.html [accessed 30.01.2023].
International Theological Commission: The Reciprocity Between Faith and Sacraments in the Sacramental Economy (2020), https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_20200303_reciprocitafede-
sacramenti_en.html [accessed 30.01.2023].
Ioannes Paulus II: “Allocutio ad Romanae Rotae iudices” [30.01.2003]. Acta Apostolicae Sedis 95 (2003), pp. 393—397.
Ioannes Paulus II: “Allocutio ad Romanae Rotae tribunal” [1.02.2001]. Acta Apostolicae Sedis 93 (2001), pp. 358—365.
John Paul II: Apostolic Exhortation “Familiaris consortio” [22.11.1981].
John Paul II: Apostolic Letter in the Form of Motu Proprio “Tredecim anni” [6.08.1982], https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/motu_proprio/documents/hf_jp-ii_motu-proprio_06081982_tredecim-anni.html [accessed 30.01.2023].
“Matrimonio in assenza di fede, documento della Commissione Teologica (Intervista con il teologo gesuita Gabino Uríbarri Bilbao).” Vatican News, pubbl. 3.03.2020, https://www.vaticannews.va/it/vaticano/news/2020-
/gabino-uribarri-bilbao-intervista-matrimonio-fede-sacramenti.html [accessed 30.01.2023].
Meuffels H. O.: Kommunikative Sakramententheologie. Freiburg—Basel—Wien 1995.
Ordo celebrandi matrimonium (The Order of Celebrating Matrimony, editio typica altera: March 19, 1990).
Pastwa A.: Il bene dei coniugi. L’identificazione dell’elemento ad validitatem nella giurisprudenza della Rota Romana [Biblioteca Teologica, Sezione Canonistica, 7]. Lugano—Siena 2018.
Pastwa A.: Istotne elementy małżeństwa. W nurcie odnowy personalistycznej. Katowice 2007.
Pastwa A.: “‘Komunia w Duchu’. Małżeństwo a Eucharystia w świetle norm kanonów 1065 § 2 i 1119 KPK.” Ius Matrimoniale 17 (2012), pp. 7—43.
Pastwa A.: “‘Love Builds Communion between Persons’ (UUS, n. 21). Christological-Ecclesiological Key to Confirm the Identify of Marriages of Baptized Non-Catholics.” Ut Unum Sint (II). Ecumeny and Law 10/2 (2022), pp. 29—57.
Pastwa A.: “‘Person’ in CIC and CCEO Matrimonial Law. Around the Idea of Vetera et Nova Harmonisation in the Church Doctrine and Jurisprudence.” Semicentennial of Karol Wojtyła’s “Person and Act”: Ideas — Contexts — Inspirations (II). Philosophy and Canon Law 7/2 (2021), pp. 1/33.
Ratzinger J.: “Zur Frage nach der Unauflöslichkeit der Ehe. Bemerkungen zum dogmengeschichtlichen Befund und zu seiner gegenwärtigen Bedeutung.” In: Ehe und Ehescheidung. Diskussion unter Christen. Eds. F. Henrich, V. Eid [Münchener Akademie-Schriften. Vol. 59]. München 1972, pp. 35—56.
Ratzinger J./Benedikt XVI: “Zur Frage nach der Unauflöslichkeit der Ehe. Bemerkungen zum dogmengeschichtlichen Befund und zu seiner gegenwärtigen Bedeutung.” In: Joseph Ratzinger, Gesammelte Schriften. Vol. 4. Ed. G. L. Müller. Freiburg 2014, pp. 600—621.
Schmidt A.: “Ein Ausweg aus dem ‘großen Dilemma’? Perspektiven einer erneuerten Ehepastoral.” Kirche heute, Januar 2015, pp. 10—13.
Schmidt A.: “Taufe, Glauben und Unauflöslichkeit der Ehe. Zum inneren Zusammenhang von objektiver Sakramentalität und persönlichem Glaubensvollzug.” Internationale Katholische Zeitschrift Communio 44 (2015), pp. 427—440.
Synod of Bishops. III Extraordinary General Assembly: Instrumentum Laboris: The Pastoral Challenges of the Family in the Context of Evangelization [26.06.2014], https://www.vatican.va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20140626_instrumentum-laboris-familia_en.html [accessed 30.01.2023].
Synod of Bishops. III Extraordinary General Assembly: Relatio Synodi: The Pastoral Challenges of the Family in the Context of Evangelization [18.10.2014], https://www.vatican.va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20141018_relatio-synodi-familia_en.html [accessed 30.01.2023].
Synod of Bishops. XIV Ordinary General Assembly: Instrumentum Laboris: The Vocation and Mission of the Family in the Church and in the Contemporary World [23.06.2015], https://www.vatican.va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20150623_instrumentum-xiv-assembly_it.html [accessed 30.01.2023].
Synod of Bishops. XIV Ordinary General Assembly. The Final Report: The Vocation and Mission of the Family in the Church and in the Contemporary World [24.10.2015], https://www.vatican.va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20151026_relazione-finale-xiv-assemblea_en.html [accessed 30.01.2023].
Uríbarri Bilbao G.: “Significato e piano del documento ‘Reciprocità tra fede e sacramenti nell’economia sacramentale’.” L’Osservatore Romano, ed. quotidiana, Anno CLX, no. 51, 2—3/03/2020, p. 7.
Vatican Council II: Dogmatic Constitution on the Church “Lumen gentium” [21.11.1964].
Vatican Council II: Pastoral Constitution on the Church “Gaudium et spes” [7.12.1965].
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
