Maszyna–podmiot–kultura. Reprezentacje debat wokół postępu technicznego w Niemczech początku XX wieku: (artykuł w języku polskim, abstrakt w języku angielskim)

Zbigniew Feliszewski

doi:10.31261/errgo.9240

Published: 2022-06-25

No. 44 (2022)

Maszyna–podmiot–kultura. Reprezentacje debat wokół postępu technicznego w Niemczech początku XX wieku

Zbigniew Feliszewski

Website: https://us.edu.pl/instytut/il/osoby/zbigniew-feliszewski/?doing_wp_cron=1652534218.6860909461975097656250

Section: varia - follow-ups and anticipations

https://doi.org/10.31261/errgo.9240

(article in Polish, abstract in English)

Abstract

"Machine-Subject-Culture. Representations of the Debates on Technological Progress in Germany of the Twentieth Century"

The main purpose of the article is to investigate the approach of the literature and film of the 1920s to technological progress, in particular, the process of mechanisation and its impact on social and individual life. The analyses of Bertolt Brecht’s poem (700 Intellektuelle beten einen Öltank an) and films of the German Expressionism (Student from Prague, Golem, Metropolis) aim to recapitulate the debates dealing with technological progress and place them within the horizon of the humanities; moreover, they aim to probe their approach to thought, dominated since the 18th century, distinguishing between the concepts of culture and civilization. By applying media theory of human extensions, the article tries to determine their potential of establishing the reality. In the central part of the analysis, the role of intellectuals and artists in the appliance of social life, the machine as a prosthesis and extension of human being, and the machine as a look-alike (Doppelgänger) are discussed.

Keywords:

machine , prosthesis , human extension , power , discourses of progress , art and literature of Weimar Germany , subject , culture , civilization

Download files

Download/Pobierz PDF (Język Polski)

Citation rules

Feliszewski, Z. (2022). Maszyna–podmiot–kultura. Reprezentacje debat wokół postępu technicznego w Niemczech początku XX wieku: (article in Polish, abstract in English). Er(r)go. Theory - Literature - Culture, (44), 125–142. https://doi.org/10.31261/errgo.9240

Cited by / Share

References

Attridge, Derek. Jednostkowość literatury, przeł. Paweł Mościcki. Kraków: Universitas, 2007.
Google Scholar

Baudrillard, Jean. Przejrzystość zła, przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2009.
Google Scholar

Baudrillard, Jean. Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2006.
Google Scholar

Baudrillard, Jean. Symulakry i symulacja, przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2005.
Google Scholar

Baudrillard, Jean. Zbrodnia doskonała, przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2008.
Google Scholar

Benjamin, Walter. “Tankstelle”. W: Walter Benjamin: Gesammelte Schriften, red. Rolf Tiedemann, Hermann Schweppenhäuser. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1972.
Google Scholar

Ćwikiel, Agnieszka. “Metropolis albo z archiwum filmowej ikonografii.” W: Kino niemieckie w dialogu pokoleń i kultur, red. Andrzej Gwóźdź. Kraków: Rabid, 2004.
Google Scholar

Flusser, Vilém. Ku uniwersum obrazów technicznych, przeł. Andrzej Gwóźdź. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 1994.
Google Scholar

Gwóźdź, Andrzej. Kino niemieckie w dialogu pokoleń i kultur. Kraków: Rabid, 2004.
Google Scholar

Herder, Johann Gottfried. Myśl o filozofii dziejów. Warszawa: PWN, 1962.
Google Scholar

Kant, Immanuel. Schriften zur Anthropologie, Geschichtsphilosophie, Politik und Pädagogik, red. Wilhelm Weischedel. Darmstadt: Wiss. Buchges, 1983.
Google Scholar

Kłys, Tomasz. Od Mabussego do Goebbelsa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013.
Google Scholar

Kujawińska-Courtney Krystyna. “Wprowadzenie. Stephen Greenblatt i poetyka kulturowa/nowy historycyzm”. W: Stephen Greenblatt. Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red. Krystyna Kujawińska-Courtney. Kraków: Universitas, 2006.
Google Scholar

Lehmann, Hans-Thies. Brecht lesen. Berlin: Theater der Zeit, Recherchen 123, 2016.
Google Scholar

Lethen, Helmut. Verhaltenslehren der Kälte. Lebensversuche zwischen den Kriegen. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1994.
Google Scholar

Lühe, Irmela von der. “Intellektuellenschelte und Technikkritik bei Bertolt Brecht und Walter Benjamin”. Brecht-Heft, 3 (2013), 164–168.
Google Scholar

Marcuse, Herbert. Człowiek jednowymiarowy: badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego, przeł. Stanisław Konopacki i in. Warszawa: PWN, 1991.
Google Scholar

McLuhan, Marshall. “Zrozumieć media”. W: McLuhan. Wybór tekstów, red. Eric McLuhan, Frank Zingrone, przeł. Ewa Różańska, Jacek M. Stokłosa. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 200.
Google Scholar

Mersch, Dieter. Teorie mediów, przeł. Ewa Krauss. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2010.
Google Scholar

Moskwa, Jacek. “Monstrum powróci jako istota ludzka”. Rzeczpospolita (dodatek “Plus – Minus”), 6, 2002.
Google Scholar

Radkowska-Walkowicz, Magdalena. Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008.
Google Scholar

Tercz, Jakub. “Filozofia i to, co na zewnątrz. Wokół Manifestów dla filozofii Alaina Badiou”. http://machinamysli.org/filozofia-i-to-co-na-zewnatrz-wokol-manifestow-dla-filozofii-alaina-badiou/ (22.06.2020).
Google Scholar

Wiatr, Przemysław. “Vilém Flusser – komunikologia”. Kultura Współczesna 2 (2014), s. 149–160.
Google Scholar

Wiatr, Przemysław. “Viléma Flussera filozofia obrazu technicznego”. W: Widzialność wyzwolona, red. Andrzej Gwóźdź przy współpracy Natalii Gruenpeter. Warszawa: Instytut Polskiej Akademii Nauk, 2018.
Google Scholar

Wosk, Julie, “Metropolis”, Technology and Culture, 51, 2 (2010), 403–408.
Google Scholar

Zbigniew Feliszewski

zbigniewfeliszewski@wp.pl
https://orcid.org/0000-0002-7729-1155

Affiliation:

University of Silesia in Katowice Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

D. Litt., PhD, Associate Professor in German Literatures, literary scholar. He obtained his doctorate on the basis of the dissertation entitled The Literary Nature of Rainer Werner Fassbinder's Film Scripts. In 2015, he was granted his D. Litt. (habilitation: "The Race on the Möbius Strip." Franz Xaver Kroetz's Plays and the Theory of Consumption). Research interests include: contemporary German-language drama, theater and drama by Bertolt Brecht, practice and theory of theater in the context of cultural transfer, literature and the theory of consumption.

No. 44 (2022)
Published: 2022-07-19

ISSN: 1508-6305

eISSN: 2544-3186

10.31261/errgo

Publisher

University of Silesia Press | Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego i Wydawnictwo Naukowe "Śląsk"

Submit

Maszyna–podmiot–kultura. Reprezentacje debat wokół postępu technicznego w Niemczech początku XX wieku

(article in Polish, abstract in English)

Abstract

Keywords:

Zbigniew Feliszewski

Language

Information

Make a Submission