Człowiek – muzyka – Śląsk. Esej o ranie

Aleksandra Kunce

doi:10.31261/errgo.13339

Opublikowane: 2023-06-29

Nr 46 (2023)

Człowiek – muzyka – Śląsk. Esej o ranie

Aleksandra Kunce

Dział: rozprawy - szkice - eseje

https://doi.org/10.31261/errgo.13339

Abstrakt

Artykuł (esej badawczy) pozwala zobaczyć śląską odmianę rany. Rzecz o Jorgu zostaje zakorzeniona w idei śląskiego zadomowienia, lecz także w śląskich odmianach niepokoju, dążenia i wzniosłości spoglądającej w nieskończoność. Odsłonięty zostaje dom jako niebagatelna konstrukcja kulturowa i metafizyczna, w której poraniony człowiek ćwiczy sobą powrót do domu i przepracowuje upadek. Towarzysząca figura Ōmy kryje wiedzę o ciążeniu tego, co absolutne, co w oddali, co nie powinno zawłaszczać życia i władać człowiekiem. W losie Jorga jest coś przerażająco symbolicznego, gdy „traci się” wraz z muzyką, wraz ze Śląskiem i tym, co ludzkie. Rzucenie się w objęcia sztuki i świata, chęć objęcia „wszystkiego”, pójście za tym, co rani, prowadzi do trudności w uzgodnieniu pasji i szaleńczego talentu z powściągliwością i precyzją domu, ale też z utrzymaniem człowieka przy życiu. Rachunek zapłacony przez człowieka jest przygniatający.

Słowa kluczowe:

rana , Śląsk , muzyka , kultura , dom

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kunce, A. (2023). Człowiek – muzyka – Śląsk. Esej o ranie. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (46), 11–30. https://doi.org/10.31261/errgo.13339

Cited by / Share

Bibliografia

Applegate, Celia. A Nation of Provincials: The German Idea of Heimat. Berkeley–Los Angeles: University of California Press, 1990.
Google Scholar

Bacon, Francis. Novum Organum, przeł. Jan Wikarjak. Warszawa: PWN, 1955.
Google Scholar

Bieniasz, Stanisław, Szczech Bernard. Górnoślązacy XX wieku/Oberschlesier im 20. Jahrhundert, red. Rafał Budnik, Stanisław Bieniasz, przeł. Piotr Żwak. Gliwice: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, 1998.
Google Scholar

Blumenwitz, Dieter. Flucht und Vertreibung. Köln: Heymanns, 1987.
Google Scholar

Die Erinnerung an Flucht und Vertreibung: Ein Handbuch der Medien und Praktiken, Hg. Stephan Scholz, Maren Röger, Bill Niven. Berlin: Ullstein Hardcover, 2009.
Google Scholar

Diels, Hermann. Die Fragmente der Vorsokratiker. Griechisch und Deutsch. Herausgegeben von Walther Kranz, Band 1–3. Berlin: Weidmann, Weidmannsche Verlagsbuchhandlung, 1951–1952.
Google Scholar

Jäger, Jens. “Heimat”. W: Docupedia Zeitgeschichte, 13.08.2018, https://docupedia.de/zg/Jaeger_heimat_v1_en_2018 (12.03.2022).
Google Scholar

Kramarz, Hans. Oberschlesien. Land der europäischen Mitte. Dülmen/Westfalen: Laumann, 1981.
Google Scholar

Fuchs, Konrad. Schlesiens Industrie: Eine historische Skizze. München: Delp, 1968.
Google Scholar

Greiner, Piotr. Plany iweduty miast Górnego Śląska do końca XVIII wieku, cz. I. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk, 2000.
Google Scholar

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Wykłady z filozofii dziejów, przeł. Janusz Grabowski, Adam Landman, wstęp Tadeusz Kroński. Warszawa: PWN, 1958.
Google Scholar

Hesse, Hermann. Gra szklanych paciorków, przeł. Maria Kurecka. Poznań: Jednorożec, 1992.
Google Scholar

Hesse, Hermann. Wilk stepowy, przeł. Gabriela Mycielska, posłowie Volker Michels. Poznań: Media Rodzina, 2017.
Google Scholar

Kadłubek, Zbigniew. “Szmaragd Europy”. W: Aleksandra Kunce, Zbigniew Kadłubek, Myśleć Śląsk, 199–208. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007.
Google Scholar

Kadłubek, Zbigniew. “Vulnus. Przepaść i tożsamość”. W: Aleksandra Kunce, Zbigniew Kadłubek, Myśleć Śląsk, 133–138. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007.
Google Scholar

Kunce, Aleksandra. “Na uboczu. Powrót do oikologii”. W: Aleksandra Kunce, Tadeusz Sławek, Oikologia. Powrót, 133–159. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2020.
Google Scholar

Kuzio-Podrucki, Arkadiusz. Schaffgotschowie. Zmienne losy śląskiej arystokracji. Bytom: Oficyna MONOS, 2007.
Google Scholar

Mann, Thomas. Doktor Faustus. Żywot niemieckiego kompozytora Adriana Leverkühna, opowiedziany przez jego przyjaciela, przeł. Maria Kurecka, Witold Wirpsza. Warszawa: Czytelnik, 1962.
Google Scholar

Marek Aureliusz. Rozmyślania, przeł. Marian Reiter. Gliwice: Helion, 2016.
Google Scholar

Márai, Sándor. Niebo i ziemia, przeł. Felix Netz. Warszawa: Czytelnik, 2011.
Google Scholar

Márai, Sándor. Rozwód w Budzie, przekł. i posłowie Irena Makarewicz. Warszawa: Czytelnik, 2019.
Google Scholar

Mühlpfort, Heinrich. Heinrici Mühlpforti Poemata. Neudruck der Ausgabe Breslau und Frankfurt am Main 1686, herausgegeben von Lutz Claren und Joachim Huber. Frankfurt am Main: Keip, 1991.
Google Scholar

Nuss Bernard. Syndrom Fausta. Próba opisania mentalności Niemców, przeł. Jolanta Karbowska. Warszawa: PIW, 1995.
Google Scholar

“Π” (“Pi”), reż. Darren Aronofski. Artisan Entertainment, USA, 1998.
Google Scholar

Rilke, Reiner Maria. Listy do młodego poety, przeł. Justyna Nowotniak. Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press, 2010.
Google Scholar

Seneka. Listy moralne do Lucyliusza, przeł. Wiktor Kornatowski. Warszawa: PWN, 1961.
Google Scholar

Seneka. “O niezłomności mędrca”. W: Seneka, Pisma filozoficzne, t. 1, przeł. Leon Joachimowicz. Warszawa: PAX, 1965.
Google Scholar

Sławek, Tadeusz. U-chodzić. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
Google Scholar

Szymutko, Stefan. Nagrobek ciotki Cili. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001.
Google Scholar

Waniek, Henryk. Finis Silesiae. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004.
Google Scholar

Zimmermann, Jorg. Piękno, przeł. Krystyna Krzemieniowa. W: Filozofia. Podstawowe pytania, red. Ekkehard Martens, Herbert Schnädelbach. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1995
Google Scholar

Aleksandra Kunce

aleksandra.kunce@us.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-2512-6852

Afiliacja:

Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska

Biogram

Aleksandra Kunce jest profesorem nauk humanistycznych w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej badania koncentrują się na sile umiejscowienia oraz filozofii lokalności i domu. Jest autorką książek: „Tożsamość i postmodernizm” (Warszawa 2003); „Myśleć Śląsk” (Katowice: 2007; współautor: Zbigniew Kadłubek); „Antropologia punktów. Rozważania przy tekstach Ryszarda Kapuścińskiego” (Katowice: 2008); „Oikologia. Nauka o domu” (Katowice: 2013; współautorzy: Tadeusz Sławek i Zbigniew Kadłubek; „Into the Noise: Anthropological and Aesthetic Discourses in Public Sphere” (Katowice: 2013; współautor: Maria Popczyk; „Człowiek lokalny. Rozważania umiejscowione” (Katowice: 2016); „Being at Home in a Place: The Philosophy of Localness” (Warszawa: 2019); „Oikologia. Powrót” (Katowice: 2020; współautor: Tadeusz Sławek).

Nr 46 (2023)
Opublikowane: 2023-07-03

ISSN: 1508-6305

eISSN: 2544-3186

10.31261/errgo

Wydawca

University of Silesia Press | Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego i Wydawnictwo Naukowe "Śląsk"

Prześlij tekst

Człowiek – muzyka – Śląsk. Esej o ranie

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Aleksandra Kunce

Język / Language

Informacje

##plugins.block.makeSubmission.linkLabel##