The issue of intent of homicide under the influence of intense agitation justified by the circumstances (article 148 § 4 of the penal code)
DOI:
https://doi.org/10.31261/FPK.2022.03.01Keywords:
murder, intense agitation, intention, criminal law, affectAbstract
The aim of this article is to present the issue of intention, which accompanies a perpetrator committing a crime under art. 148 § 4 of the penal code – homicide under the influence of intense agitation justified by the circumstances. The content discusses the specifics of this crime, referring both to the explanation of the concept of strong agitation (affect) and to the approximation of views on the circumstances that may justify acting in this state. The subject of the further part of the article is to explain the specificity of different forms of intention which are known to the Polish criminal law. The analysis includes direct intention (dolus directus), eventual intention (dolus eventualis), sudden intention (dolus repentinus) and premeditated intention (dolus premeditatus). The views of both representatives of criminal law and a wealth of judicial decisions are presented, which relate to attempts to clarify whether it is possible to commit the offence of art. 148 § 4 of the penal code in each of the mentioned intentions, and if so, how the mental processes of the perpetrator of this offence are shaped in each of these situations and what motivation may accompany it.
References
Borowski W.M., Zabójstwo w uniesieniu, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1926, nr 27, s. 365–371.
Buchała K., Niektóre problemy zabójstwa pod wpływem silnego afektu, „Palestra” 1987, nr 10–11 (358–359), s. 123–145.
Buchała K., Prawo karne materialne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1997.
Budyn-Kulik M., Czy uprzywilejowany typ zabójstwa pod wpływem silnego wzburzenia jest potrzebny?, w: Zmodyfikowane typy przestępstw w teorii i praktyce sądowej, red. J. Giezek, J. Brzezińska, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 301–317.
Budyn-Kulik M., Umyślność w prawie karnym i psychologii. Teoria i praktyka sądowa, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Budyn-Kulik M., Zabójstwo tyrana domowego. Studium prawnokarne i wiktymologiczne, Oficyna Wydawnicza Verba, Lublin 2005.
Cieślak M., Zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia, w: System prawa karnego. O przestępstwach w szczególności, red. I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1985, s. 340–351.
Cora S., Zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia w świetle prawa i psychologii, „Nowe Prawo” 1973, nr 7–8 (325), s. 1026–1039.
Daszkiewicz K., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Rozdział XIX kodeksu karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2000.
Daszkiewicz K., Przestępstwa z afektu w polskim prawie karnym, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1982.
Daszkiewicz K., Przestępstwo z premedytacją, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1968.
Daszkiewicz K., Zamiar nagły (dolus repentinus) w polskim prawie karnym, „Palestra” 1968, nr 4 (124), s. 51–60.
Gierowski J.K., Szaszkiewicz M., Osobowość i motywacja sprawców zabójstw, w: Zabójcy i ich ofiary. Psychologiczne podstawy profilowania nieznanych sprawców zabójstw, red. J.K. Gierowski, T. Jaśkiewicz-Obydzińska, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2002, s. 35–68.
Giezek J., Świadomość sprawcy czynu zabronionego, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
Gubiński A., Zabójstwo pod wpływem silnego wzruszenia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961.
Heitzman J., Stres w etiologii przestępstw agresywnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002.
Horoszowski P., Zabójstwo z afektu, Trzaska, Evert i Michalski, Warszawa 1947.
Kowalewska-Łukuć M., Zamiar ewentualny w świetle psychologii, Ars boni et aequi, Poznań 2015.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Lwów 1935.
Miodulski K., Zabójstwo pod wpływem silnego wzruszenia, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1956, nr 1 (45), s. 27–36.
Pikulski S., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, w: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, t. 10, red. J. Warylewski, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 1–318.
Pikulski S., Zabójstwo z zazdrości, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1991.
Pławski S., Przestępstwa przeciwko życiu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1963.
Pobocha J., Aspekty psychiatryczne, psychologiczne i prawne stanu silnego wzburzenia, „Palestra” 1993, nr 7–8 (427–428), s. 31–41.
Popławski H., Okoliczności usprawiedliwiające stan silnego wzburzenia i nie usprawiedliwiające go, „Palestra” 1981, nr 1 (277), s. 51–66.
Rosengarten F., Zabójstwo w afekcie, „Nowe Prawo” 1975, nr 4 (346), s. 526–536.
Szymusik A., Psychopatologia zabójstw, „Folia Medica Cracoviensia” 1972, t. 14, z. 1, s. 3–24.
Świda W., Prawo karne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
Tarnawski M., Zabójstwo uprzywilejowane w ujęciu polskiego prawa karnego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1981.
Tarnawski M., Z problematyki motywacji sprawcy zabójstwa pod wpływem silnego wzburzenia (art. 148 § 2 k.k.), „Ruch Prawniczy, Socjologiczny i Ekonomiczny” 1981, nr 2, s. 173–186.
Waszczyński J., Jeszcze w sprawie zamiaru ewentualnego, „Palestra” 1977, nr 5 (233), s. 69–78.
Wolter W., Nauka o przestępstwie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Wydawnictwo Znak, Kraków 2011.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
