Rola metafory w mediacji – konceptualizacje teorii sprawiedliwości naprawczej
DOI:
https://doi.org/10.31261/FPK.2022.04.03Słowa kluczowe:
mediacje karne, sprawiedliwość naprawcza, metafora konceptualnaAbstrakt
Niniejsze opracowanie ma być szkicem, próbą nowego spojrzenia na filozofię karania przez pryzmat metafor sprawiedliwości naprawczej. Metafora kognitywna – poprzez mechanizm kategoryzacji i tworzenia odesłań między abstrakcyjnymi pojęciami i konkretnym doświadczeniem – pozwala spojrzeć na założenia różnych teorii sprawiedliwości jako na sposoby rozumowania, a nie tylko zbiory twierdzeń. Do najważniejszych metafor sprawiedliwości należy zaliczyć „sprawiedliwość jako równość”, a także odpowiedniki metafor moralności George’a Lakoffa: „surowego ojca” i „opiekuńczego rodzica”, które częściowo korespondują z koncepcjami odpowiednio – sprawiedliwości retrybutywnej i naprawczej. W końcu same mediacje są miejscem, w którym poprzez świadomie stosowane tzw. metafory transformatywne mediator oddziałuje na rozumowanie stron, wpływając na ich wizję konfliktu.
Bibliografia
Arystoteles, Etyka Nikomachejska, tłum. i oprac. D. Gromska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956.
Bek D., Wpływ ugody mediacyjnej na kształt reakcji prawnokarnej, w: Idea sprawiedliwości naprawczej a zasady kontynentalnego prawa karnego, red. T. Dukiet-Nagórska, Poltext, Warszawa 2016, s. 81–125.
Braithwaite J., Crime Shame and Reintegration, Cambridge University Press, Cambridge 1989.
Christie N., Limits to Pain, Wipf And Stock, Oxford 1982.
Durkheim E., Zasady metody socjologicznej, tłum. J. Szacki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1968.
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T.Komendant, Spacja-Aletheia, Warszawa 1993.
Gorlewska E., Słownictwo aksjologiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Znaczenia tekstowe a konotacje potoczne, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2019.
KonowJ., Schwettmann L., The Economics of Justice, in: Handbook of Social Justice Theory and Research, eds. C. Sabbagh, M. Schmitt, Springer, New York 2016, s. 83–106.
Kövecses Z., Język, umysł, kultura: praktyczne wprowadzenie, przeł. A. Kowalcze-Pawlik, M. Buchta, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2011.
Kuryłowicz B., Konotacje tekstowe a pojęciowy model słowa, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2010, z. 17, s. 81–100.
Lakoff G., Moralna polityka. Jak myślą liberałowie i konserwatyści, przeł. M. Szczubiałka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2017.
Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, przeł. T. Krzeszowski, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2020.
Lipowicz E., Rola i znaczenie metafory w mediacjach narracyjnych, „Dyskursy Młodych Andragogów” 2015, nr 16, s. 91–100.
Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 1990.
Niezbędnik mediatora [materiał szkoleniowy dla mediatorów], Polskie Centrum Mediacji, https://archiwum-bip.men.gov.pl/wp-content/uploads/sites/2/2020/04/niezbednik-mediatora.pdf [dostęp: 31.05.2022].
Okimoto T., Wenzel M., Retributive Justice, in: Handbook of Social Justice Theory and Research, eds. C. Sabbagh, M. Schmitt, Springer, New York 2016, s. 237–257.
Puzynina J., Kłopoty z nazwami wartości (i wartościami), „Etnolingwistyka” 2014, nr 26, s. 7–20.
Radbruch G., Filozofia prawa, przeł. E. Nowak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
Sitarz O. i in., Metodyka pracy mediatora w sprawach karnych, Difin, Warszawa 2015.
WilmotW., HockerJ., Konflikty między ludźmi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Wykorzystanie metafor w procesie mediacji rodzinnych [materiał szkoleniowy dla mediatorów], Ośrodek Mediacji Klinika Konfliktu, http://kurator.webd.pl/wp-content/uploads/2008/09/metafory-w-mediacji.pdf [dostęp: 31.05.2022].
ZalewskiW., Sprawiedliwość naprawcza – początek ewolucji polskiego prawa karnego?, ARCHE, Gdańsk 2006.
Zawiejski P., Idea sprawiedliwości naprawczej, w: Idea sprawiedliwości naprawczej a zasady kontynentalnego prawa karnego, red. T. Dukiet-Nagórska, Poltext, Warszawa 2016, s. 11–24.
Zehr H., Changing Lenses: A New Focus for Crime and Justice, Willan Publishing, London 2004.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
