Odpowiedzialność cywilna uczelni za szkody wyrządzone przez molestowanie seksualne pracowników lub studentów
DOI:
https://doi.org/10.31261/FPK.2023.06.01Słowa kluczowe:
odpowiedzialność, uczelnia, student, pracownik, zwierzchnikAbstrakt
W przypadku popełnienia przez pracownika uczelni czynów skierowanych przeciwko wolności seksualnej innych pracowników lub studentów powstaje problem odpowiedzialności odszkodowawczej uczelni za wyrządzoną szkodę. Odpowiedzialność ta znajduje podstawy prawne w przepisach kodeksu cywilnego (przede wszystkim art. 430 k.c.), jak i w przepisach kodeksu pracy, dotyczących odpowiedzialności pracodawcy za molestowanie seksualne, stanowiące naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. W artykule omówiono przesłanki zastosowania tych przepisów, ich wzajemne relacje, a także najważniejsze problemy praktyczne związane z ich zastosowaniem, w tym zwłaszcza problem związku pomiędzy wykonywaniem powierzonych czynności a wyrządzeniem szkody, mający fundamentalne znaczenie w kontekście art. 430 k.c.
Bibliografia
Borecki P., Odpowiedzialność kościelnych osób prawnych za czyny pedofilskie duchownego – wyrok na miarę precedensu. Uwagi w sprawie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2020 r., sygn. II CSK 124/19, „Studia Prawa Publicznego” 2020, nr 3, s. 33–52.
Boruta I., Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu – nowe pojęcia, „Monitor Prawa Pracy” 2004, nr 2, s. 38–50.
Czapnik S., Piekło to inni. Kościół rzymskokatolicki w Polsce wobec duchownych molestujących seksualnie dzieci, w: Religia i Kościoły w polskiej przestrzeni publicznej, red. A. Kusztal, S. Czapnik, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015, s. 167–194.
Dörre-Nowak D., Czy na pewno każde molestowanie jest dyskryminacją?, „Studia z Zakresu Prawa Pracy” 2003/2004, t. 7, s. 155–160.
Doświadczenie molestowania wśród studentów i studentek. Analiza i zalecenia, Raport Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2018, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Do%C5%9Bwiadczenie%20molestowania%20w%C5%9Br%C3%B3d%20studentek%20i%20student%C3%B3w%2C%202018.pdf [dostęp: 26.09.2023].
Doyle T.P., Clericalism: Enabler of Clergy Sexual Abuse, “Pastoral Psychology” 2006, vol. 54 (3), s. 189–213.
Gajda M., Analiza problemu molestowania seksualnego w miejscu pracy, „Monitor Prawa Pracy” 2015, nr 9, s. 465–470.
Głowacka A., Odpowiedzialność osób prawnych Kościoła katolickiego za czyny niedozwolone, w: „Acta Erasmiana”, t. 9, Wrocław 2015, s. 151–160.
Kister P., Kocjan J., Patykowska I., Tencer B., Urbańska A., Badanie molestowania seksualnego na uczelni: powszechność zjawiska oraz analiza wsparcia na Uniwersytetach Jagiellońskim, Warszawskim oraz Wrocławskim dla osób studiujących, które go doświadczają, Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Warszawa 2022.
Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, wyd. 10, C.H. Beck, Warszawa 2021, Legalis.
Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, wyd. 3, C.H. Beck, Warszawa 2023, Legalis.
Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. M. Gutowski, wyd. 3, C.H. Beck, Warszawa 2022, Legalis.
Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, wyd. 5, C.H. Beck, Warszawa 2020, Legalis.
Kodeks pracy. Komentarz, red. K. Walczak, wyd. 32, C.H. Beck, Warszawa 2021, Legalis.
Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Muszalski, K. Walczak, wyd. 13, C.H. Beck, Warszawa 2021, Legalis.
Komunikat z badań CBOS BS/164/2013 – Prestiż zawodów, Warszawa, listopad 2013 r., https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_164_13.PDF [dostęp: 26.09.2023].
Kondek J.M., W sprawie wykładni pojęcia „przy wykonywaniu czynności” na gruncie art. 430 k.c., „Forum Prawnicze” 2019, nr 1, s. 17–37.
Kosik J., Powierzona czynność czy powierzony zakres działania? (Uwagi na marginesie art. 145 k.z. i art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1956 r.), „Nowe Prawo” 1961, nr 1, s. 45–55.
Kuba M., Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu pracowniczym, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
Kusz E., Wykorzystanie seksualne małoletnich przez osoby duchowne: analiza zjawiska,
„Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2015, vol. 14, nr 1, s. 30–49.
Łętowska E., Odpowiedzialność Kościoła za szkody wyrządzone przez księży, „Państwo i Prawo” 2015, nr 3, s. 6–20.
Łętowska E., Odpowiedzialność „za” księży – dyskusja ciągle niezakończona, w: Czynić postęp w prawie. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Birucie Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, red. W. Robaczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 300–310.
Machnikowski P., Odpowiedzialność za podwładnego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2009, nr 3161, Prawo, 308, s. 358–370.
Marciniak J., Mobbing, dyskryminacja, molestowanie. Przeciwdziałanie w praktyce, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Nesterowicz M., Odpowiedzialność cywilna Kościoła katolickiego za molestowanie małoletnich przez księży (prawo USA i prawo polskie), „Przegląd Sądowy” 2014, nr 1, s. 14–20.
Radwański Z., Olejniczak A., Grykiel J., Zobowiązania – część ogólna, wyd. 15, C.H. Beck, Warszawa 2022.
Ratecka A., Sprawiedliwość w czasach #MeToo, w: Utopie kobiet. 100 lat praw wyborczych kobiet (1918–2018), red. K. Slany i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2021, s. 289–308.
Rembieliński A., Odpowiedzialność cywilna za szkodę wyrządzoną przez podwładnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1969.
Sieczych A., Odpowiedzialność odszkodowawcza związków wyznaniowych za przestępstwa seksualne popełnione przez duchownych w USA i w Polsce (casus Kościoła katolickiego), „Państwo i Prawo” 2017, nr 1, s. 64–72.
System prawa prywatnego, t. 6: Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, wyd. 3, C.H. Beck, Warszawa 2018.
Wilejczyk M., Teorie prawa deliktów, C.H. Beck, Warszawa 2021.
Wilk A., Odpowiedzialność kościelnych osób prawnych za szkody wyrządzone wskutek przestępstw seksualnych popełnionych przez duchownych. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 31 marca 2020 r., II CSK 124/19, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2020, nr 10, s. 54–60.
Wilk A., Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu szkód wyrządzonych przez cudze czyny zabronione o charakterze seksualnym, C.H. Beck, Warszawa 2021.
Wilk A., Prawne i kryminologiczne aspekty przestępczości seksualnej duchownych, „Problemy Prawa Karnego” 2022, t. 6, nr 1, s. 1–26.
Wilk A., Prawo cywilne wobec problemu odpowiedzialności Kościoła za szkody wyrządzone przez przestępstwa seksualne duchownych, w: Państwo wobec religii. Teraźniejszość i przeszłość, red. M. Stanulewicz, E. Plewa, C. Linowski, ArchaeGraph Wydawnictwo Naukowe, Łódź 2021, s. 405–419.
Zmarzlik J., Gdy sprawcą jest duchowny, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2015, nr 1, s. 9–13.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
