Realizowanie prawa do ubiegania się o ochronę międzynarodową na polsko-białoruskiej granicy — od „dzieci z dworca Brześć” do „dzieci z Michałowa”
DOI:
https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2023.14.07Ключевые слова:
prawa człowieka, Polska, Białoruś, granica, uchodźccyАннотация
Niniejszy artykuł stanowi próbę przybliżenia problematyki przestrzegania praw człowieka na granicy polsko-białoruskiej. Od 2016r. organizacje pozarządowe oraz Rzecznik Praw Obywatelskich zwracają uwagę na odmawianie przez Straż Graniczną prawa do wnioskowania o ochronę międzynarodową. Jeszcze przed 2021r., sądy uznawały, że ta procedura jest nieprawidłowa, a Polska łamie prawa człowieka. Zalecenia nie zostały wdrożone, a z początkiem kryzysu humanitarnego w 2021r. sytuacja zmieniła się na niekorzyść cudzoziemców. Zmiany legislacyjne oraz wprowadzenie stanu wyjątkowego pozwoliły na wydalanie cudzoziemców bez jakiejkolwiek procedury administracyjnej.
Библиографические ссылки
Ambroziak A., 2017: Z błogosławieństwem Błaszczaka straż graniczna łamie prawo. Cudzoziemców odsyła, obrońców trzyma na dworze. Oko.press, 17.03.2017. https://oko.press/blogoslawienstwem-blaszczaka-straz-graniczna-lamie-prawo-cudzoziemcow-odsyla-obroncow-trzyma-dworze/ [dostęp: 12.11.2022].
Balicki J., 2022: Migration Crisis on the Polish-Belarusian Border (2021—2022) From a Humanitarian and Human Rights Perspective. „Studia Europejskie — Studies in European Affairs”, vol. 26 (2), s. 75—87.
Baranowska G., 2022: Czy państwo może ograniczyć możliwość rozpatrywania wniosków azylowych (ocena przepisów ustawy wywózkowej). W: Poza prawem. Prawna ocena działań państwa polskiego w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Red. W. Klaus. Warszawa: Wydawnictwo INP PAN, s. 8—9.
BIP RPO, 12.08.2016: Wizytacja kolejowego przejścia granicznego pomiędzy Polską i Białorusią w Terespolu. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 12.08.2016. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wizytacja-kolejowego-przejscia-granicznego-w-terespolu [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 7.04.2017: RPO pisze do Komendanta Staży Granicznej w sprawie praktyk stosowanych wobec cudzoziemców na przejściach granicznych w Terespolu i w Medyce. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 7.04.2017. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-pisze-do-komendanta-stazy-granicznej-w-sprawie-praktyk-stosowanych-wobec-cudzoziemcow [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 17.05.2018: Wizytacja kolejowego przejścia granicznego w Terespolu. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 17.05.2018. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wizytacji-na-kolejowym-przejsciu-granicznym-w-terespolu-w-dniu-15-maja-2018-r [dostęp: 13.11.2018].
BIP RPO, 25.08.2021: Wizytacja ad hoc KMPT w okolicach miejscowości Usnarz Górny. RPO pisze do MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 25.08.2021. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wizytacja-ad-hoc-kmpt-w-okolicach-miejscowosciusnarz-gorny-rpo-pisze-do-mswia [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 26.08.2021: Zmiany w rozporządzeniu w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego sprzeczne z Konwencją Genewską i Konstytucją RP. Wystąpienie RPO do MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 26.08.2021.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/zmiany-w-rozporzadzeniu-w-sprawie-czasowego-zawieszenia-lub-ograniczenia-ruchu-granicznego [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 5.10.2021: Co ze środkami tymczasowymi ETPC ws. uchodźców? Rzecznik pyta MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 5.10.2021. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-mswia-uchodzcy-srodki-tymczasowe-etpc [dostęp: 13.11.2021].
BIP RPO, 19.10.2021: RPO: nieprzyjmowanie wniosków o ochronę międzynarodową w strefie przygranicznej to naruszenie prawa. Odpowiedź MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 19.10.2021. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-nieprzyjmowanie-wnioskow-o-ochrone-miedzynarodowa-w-strefie-przygranicznej-naruszenie [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 7.10.2022: WSA: pushbacki sprzeczne z prawem polskim i międzynarodowym. Skargę złożył m.in. RPO. Uzasadnienie wyroku. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 7.10.2022. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wsa-rpo-pushbacki-sprzecznosc-prawo-polskie-miedzynarodowe-uzasadnienie [dostęp: 13.11.2022].
Chrzanowska A. et al., 2016: Na granicy. Raport z monitoringu dostępu do postępowania o udzielenie ochrony międzynarodowej na przejściach granicznych w Terespolu, Medyce i na lotnisku Warszawa Okęcie. „Analizy, Raporty, Ekspertyzy”, nr 2.
Czubkowska S., 2017: Napięta atmosfera w Terespolu. Adwokaci przyjechali pomóc Czeczenom, pogranicznicy mówią „nie”. Dziennik.pl, 17.03.2017. https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/545169,terespol-brzesc-przejscie-czeczeni-adwokaci-akcja-cudzoziemcy.html [dostęp: 13.11.2022].
Filipec O., 2022: Multilevel Analysis of the 2021 Poland-Belarus Border Crisis in the Context of Hybrid Threats. „Central European Journal of Politics”, vol. 8 (1), s. 1—18.
Gmiterek-Zabłocka A., 2017: Adwokaci chcieli pomóc Czeczenom na granicy. Nie dostali na to szansy. „To przerosło moje najgorsze obawy”. TOK FM, 17.03.2017. https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,102433,21511206,adwokaci-chcieli-pomoc-czeczenom-na-granicy-nie-dostali-na.html [dostęp: 13.11.2022].
Gorostiza M., 2016: Moje dzieci z Dworca Brześć. KobietaXL.pl. https://www.kobietaxl.pl/kobiety-xl/n,22152,moje-dzieci-z-dworca-brzesc.html [dostęp: 13.11.2022].
Górczyńska M., Szczepanik M., 2016: Droga donikąd. Relacja z wizyty monitoringowej na białorusko-polskim przejściu granicznym Brześć-Terespol. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Granica dyktatora. Polska i Białoruś wobec kryzysu granicznego, 2021. Raport Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego i Grupy Analitycznej „Białoruś w regionie”. Warszawa.
Grzebyk P., 2022: Czy organizacje humanitarne, np. Polski Czerwony Krzyż, mają prawo działać w strefie stanu wyjątkowego?. W: Poza prawem. Prawna ocena działań państwa polskiego w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Red. W. Klaus. Warszawa: Wydawnictwo INP PAN, s. 22—24.
Grześkowiak M., 2023: The “Guardian of the Treaties” is No More? The European Commission and the 2021 Humanitarian Crisis on Poland—Belarus Border. „Refugee Survey Quarterly”, vol. 42 (1), s. 81—102.
Hetnarowicz-Sikora J., Walentynowicz J., 2022: Realne środki ochrony uprawnień i bezpieczeństwa imigranta na pograniczu białoruskim z perspektywy ustawy o cudzoziemcach, ustawy o ochronie cudzoziemców i aktów prawa międzynarodowego. W: Prawo na granicy. Prawne aspekty kryzysu migracyjnego w Polsce. Red. W. Wróbel. Kraków: prawonagranicy.pl, s. 69—112.
Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka za rok 2017 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka, 2018. Warszawa.
Koźlenko D., 2021: Czeczeńskie dzieci Mariny Hulii. „Dziennik Gazeta Prawna”, 5.02.2021. https://web.archive.org/web/20210304161118/https://www.gazetaprawnpl/magazyn-na-weekend/artykuly/8088525,marina-hulia-uchodzcy-z-czeczenii.html [dostęp: 12.11.2022].
List do MSWiA. Amnesty International, 29.04.2017. https://amnesty.org.pl/materialy-prawa-czlowieka-w-polsce [dostęp: 13.11.2022].
Mikulska A., 2021: Jezus, Radża, Ahmad i inni zmarli między Polską a Białorusią. Jak europejskie granice stały się cmentarzami. Oko.press, 26.12.2021. https://oko.press/jezus-radza-ahmad-i-inni-zmarli-miedzy-polska-a-bialorusia-jak-europejskiegranice-staly-sie-cmentarzami/ [dostęp: 13.11.2022].
Opas R., 2021: Gdzie są dzieci z Michałowa? Rzeczniczka SG do dziennikarki: „Co pani da ta informacja?”. wiadomosci.wp.pl, 6.10.2021. https://wiadomosci.wp.pl/gdzie-sa-dzieci-z-michalowa-rzeczniczka-sg-do-dziennikarki-co-pani-da-ta-informacja6690885680130720a [dostęp: 13.11.2022].
Polska: okrucieństwo zamiast współczucia na granicy z Białorusią, 2022. Raport Amnesty International Polska, 11.04.2022. Warszawa: Amnesty International.
Przemoc państwa i działania oddolne, 2022. Raport Fundacji Ocalenie z kryzysu humantarnego na pograniczu polsko-białoruskim. Warszawa: Fundacja Ocalenie.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, Dz.U. 2020, poz. 435.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, Dz.U. 2021, poz. 1536.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego, Dz.U. 2021, poz. 1612.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 października 2021 r. w sprawie przedłużenia stanu wyjątkowego wprowadzonego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego, Dz.U. 2021, poz. 1788.
Szukalska H., 2021: „Dzieci nie są w stanie iść, umrą po drodze” — błagali uchodźcy. Zostali wypchnięci na granicę. Oko.press, 28.09.2021. https://oko.press/galerie/dzieci-nie-sa-w-stanie-isc-umra-po-drodze-blagali-uchodzcy-zostali-wypchnieci-na-granice/ [dostęp: 13.11.2022].
Ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2021, poz. 1918.
Wyrok ETPC. Sprawa M.K. i Inni p. Polsce, 23.07.2020. Skargi nr 40503/17, 42902/17, 43643/17.
Wyrok NSA, 17.05.2018. Sygn. akt II OSK 2766/17.
Wyrok WSA w Warszawie, 9.03.2018. Sygn. akt IV SA/Wa 2934/17.
Wystąpienie podczas uroczystości przed Grobem Nieznanego Żołnierza, 2022. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 11.11.2022. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/wystapienia/wystapienie-podczas-uroczystosci-przed-grobem-nieznanego-zolnierza,60940 [dostęp: 13.11.2022].
Загрузки
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
