Realizing the right to apply for international protection at the Polish-Belarusian border — from “children from the Brest train station” to “children from Mikhailov”
DOI:
https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2023.14.07Keywords:
human rights, Poland, Belarus, border, refugeesAbstract
This article is an attempt to introduce the issue of respect for human rights at the Polish-Belarusian border. Since 2016, NGOs and the Ombudsman have been drawing attention to the Border Guard’s denial of the right to apply for international protection. Even before 2021, the courts found that this procedure was incorrect and that Poland violated human rights. The recommendations were not implemented, and, with the onset of the humanitarian crisis in 2021, the situation changed to the disadvantage of foreigners. Legislative changes and the introduction of the state of emergency allowed for the expulsion of foreigners without any administrative procedure.
References
Ambroziak A., 2017: Z błogosławieństwem Błaszczaka straż graniczna łamie prawo. Cudzoziemców odsyła, obrońców trzyma na dworze. Oko.press, 17.03.2017. https://oko.press/blogoslawienstwem-blaszczaka-straz-graniczna-lamie-prawo-cudzoziemcow-odsyla-obroncow-trzyma-dworze/ [dostęp: 12.11.2022].
Balicki J., 2022: Migration Crisis on the Polish-Belarusian Border (2021—2022) From a Humanitarian and Human Rights Perspective. „Studia Europejskie — Studies in European Affairs”, vol. 26 (2), s. 75—87.
Baranowska G., 2022: Czy państwo może ograniczyć możliwość rozpatrywania wniosków azylowych (ocena przepisów ustawy wywózkowej). W: Poza prawem. Prawna ocena działań państwa polskiego w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Red. W. Klaus. Warszawa: Wydawnictwo INP PAN, s. 8—9.
BIP RPO, 12.08.2016: Wizytacja kolejowego przejścia granicznego pomiędzy Polską i Białorusią w Terespolu. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 12.08.2016. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wizytacja-kolejowego-przejscia-granicznego-w-terespolu [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 7.04.2017: RPO pisze do Komendanta Staży Granicznej w sprawie praktyk stosowanych wobec cudzoziemców na przejściach granicznych w Terespolu i w Medyce. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 7.04.2017. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-pisze-do-komendanta-stazy-granicznej-w-sprawie-praktyk-stosowanych-wobec-cudzoziemcow [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 17.05.2018: Wizytacja kolejowego przejścia granicznego w Terespolu. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 17.05.2018. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wizytacji-na-kolejowym-przejsciu-granicznym-w-terespolu-w-dniu-15-maja-2018-r [dostęp: 13.11.2018].
BIP RPO, 25.08.2021: Wizytacja ad hoc KMPT w okolicach miejscowości Usnarz Górny. RPO pisze do MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 25.08.2021. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wizytacja-ad-hoc-kmpt-w-okolicach-miejscowosciusnarz-gorny-rpo-pisze-do-mswia [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 26.08.2021: Zmiany w rozporządzeniu w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego sprzeczne z Konwencją Genewską i Konstytucją RP. Wystąpienie RPO do MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 26.08.2021.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/zmiany-w-rozporzadzeniu-w-sprawie-czasowego-zawieszenia-lub-ograniczenia-ruchu-granicznego [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 5.10.2021: Co ze środkami tymczasowymi ETPC ws. uchodźców? Rzecznik pyta MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 5.10.2021. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-mswia-uchodzcy-srodki-tymczasowe-etpc [dostęp: 13.11.2021].
BIP RPO, 19.10.2021: RPO: nieprzyjmowanie wniosków o ochronę międzynarodową w strefie przygranicznej to naruszenie prawa. Odpowiedź MSWiA. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 19.10.2021. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-nieprzyjmowanie-wnioskow-o-ochrone-miedzynarodowa-w-strefie-przygranicznej-naruszenie [dostęp: 13.11.2022].
BIP RPO, 7.10.2022: WSA: pushbacki sprzeczne z prawem polskim i międzynarodowym. Skargę złożył m.in. RPO. Uzasadnienie wyroku. Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 7.10.2022. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wsa-rpo-pushbacki-sprzecznosc-prawo-polskie-miedzynarodowe-uzasadnienie [dostęp: 13.11.2022].
Chrzanowska A. et al., 2016: Na granicy. Raport z monitoringu dostępu do postępowania o udzielenie ochrony międzynarodowej na przejściach granicznych w Terespolu, Medyce i na lotnisku Warszawa Okęcie. „Analizy, Raporty, Ekspertyzy”, nr 2.
Czubkowska S., 2017: Napięta atmosfera w Terespolu. Adwokaci przyjechali pomóc Czeczenom, pogranicznicy mówią „nie”. Dziennik.pl, 17.03.2017. https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/545169,terespol-brzesc-przejscie-czeczeni-adwokaci-akcja-cudzoziemcy.html [dostęp: 13.11.2022].
Filipec O., 2022: Multilevel Analysis of the 2021 Poland-Belarus Border Crisis in the Context of Hybrid Threats. „Central European Journal of Politics”, vol. 8 (1), s. 1—18.
Gmiterek-Zabłocka A., 2017: Adwokaci chcieli pomóc Czeczenom na granicy. Nie dostali na to szansy. „To przerosło moje najgorsze obawy”. TOK FM, 17.03.2017. https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,102433,21511206,adwokaci-chcieli-pomoc-czeczenom-na-granicy-nie-dostali-na.html [dostęp: 13.11.2022].
Gorostiza M., 2016: Moje dzieci z Dworca Brześć. KobietaXL.pl. https://www.kobietaxl.pl/kobiety-xl/n,22152,moje-dzieci-z-dworca-brzesc.html [dostęp: 13.11.2022].
Górczyńska M., Szczepanik M., 2016: Droga donikąd. Relacja z wizyty monitoringowej na białorusko-polskim przejściu granicznym Brześć-Terespol. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Granica dyktatora. Polska i Białoruś wobec kryzysu granicznego, 2021. Raport Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego i Grupy Analitycznej „Białoruś w regionie”. Warszawa.
Grzebyk P., 2022: Czy organizacje humanitarne, np. Polski Czerwony Krzyż, mają prawo działać w strefie stanu wyjątkowego?. W: Poza prawem. Prawna ocena działań państwa polskiego w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Red. W. Klaus. Warszawa: Wydawnictwo INP PAN, s. 22—24.
Grześkowiak M., 2023: The “Guardian of the Treaties” is No More? The European Commission and the 2021 Humanitarian Crisis on Poland—Belarus Border. „Refugee Survey Quarterly”, vol. 42 (1), s. 81—102.
Hetnarowicz-Sikora J., Walentynowicz J., 2022: Realne środki ochrony uprawnień i bezpieczeństwa imigranta na pograniczu białoruskim z perspektywy ustawy o cudzoziemcach, ustawy o ochronie cudzoziemców i aktów prawa międzynarodowego. W: Prawo na granicy. Prawne aspekty kryzysu migracyjnego w Polsce. Red. W. Wróbel. Kraków: prawonagranicy.pl, s. 69—112.
Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka za rok 2017 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka, 2018. Warszawa.
Koźlenko D., 2021: Czeczeńskie dzieci Mariny Hulii. „Dziennik Gazeta Prawna”, 5.02.2021. https://web.archive.org/web/20210304161118/https://www.gazetaprawnpl/magazyn-na-weekend/artykuly/8088525,marina-hulia-uchodzcy-z-czeczenii.html [dostęp: 12.11.2022].
List do MSWiA. Amnesty International, 29.04.2017. https://amnesty.org.pl/materialy-prawa-czlowieka-w-polsce [dostęp: 13.11.2022].
Mikulska A., 2021: Jezus, Radża, Ahmad i inni zmarli między Polską a Białorusią. Jak europejskie granice stały się cmentarzami. Oko.press, 26.12.2021. https://oko.press/jezus-radza-ahmad-i-inni-zmarli-miedzy-polska-a-bialorusia-jak-europejskiegranice-staly-sie-cmentarzami/ [dostęp: 13.11.2022].
Opas R., 2021: Gdzie są dzieci z Michałowa? Rzeczniczka SG do dziennikarki: „Co pani da ta informacja?”. wiadomosci.wp.pl, 6.10.2021. https://wiadomosci.wp.pl/gdzie-sa-dzieci-z-michalowa-rzeczniczka-sg-do-dziennikarki-co-pani-da-ta-informacja6690885680130720a [dostęp: 13.11.2022].
Polska: okrucieństwo zamiast współczucia na granicy z Białorusią, 2022. Raport Amnesty International Polska, 11.04.2022. Warszawa: Amnesty International.
Przemoc państwa i działania oddolne, 2022. Raport Fundacji Ocalenie z kryzysu humantarnego na pograniczu polsko-białoruskim. Warszawa: Fundacja Ocalenie.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, Dz.U. 2020, poz. 435.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, Dz.U. 2021, poz. 1536.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego, Dz.U. 2021, poz. 1612.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 października 2021 r. w sprawie przedłużenia stanu wyjątkowego wprowadzonego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego, Dz.U. 2021, poz. 1788.
Szukalska H., 2021: „Dzieci nie są w stanie iść, umrą po drodze” — błagali uchodźcy. Zostali wypchnięci na granicę. Oko.press, 28.09.2021. https://oko.press/galerie/dzieci-nie-sa-w-stanie-isc-umra-po-drodze-blagali-uchodzcy-zostali-wypchnieci-na-granice/ [dostęp: 13.11.2022].
Ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2021, poz. 1918.
Wyrok ETPC. Sprawa M.K. i Inni p. Polsce, 23.07.2020. Skargi nr 40503/17, 42902/17, 43643/17.
Wyrok NSA, 17.05.2018. Sygn. akt II OSK 2766/17.
Wyrok WSA w Warszawie, 9.03.2018. Sygn. akt IV SA/Wa 2934/17.
Wystąpienie podczas uroczystości przed Grobem Nieznanego Żołnierza, 2022. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 11.11.2022. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/wystapienia/wystapienie-podczas-uroczystosci-przed-grobem-nieznanego-zolnierza,60940 [dostęp: 13.11.2022].
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
