Sytuacja osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia na polskim rynku pracy: Analiza zjawiska w latach 2000-2020
DOI:
https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2024.15.03Słowa kluczowe:
bezrobotni, osoby powyżej 50 roku życia, bezrobocie, rynek pracy, dyskryminacja, GUS, EurostatAbstrakt
Artykuł analizuje zmiany w populacji bezrobotnych na polskim rynku pracy w latach 2000-2020, koncentrując się na osobach w wieku powyżej 50 lat. Analiza została oparta na dwóch istniejących źródłach danych: GUS i Eurostat. Dane empiryczne zostały zagregowane według płci, aby pokazać zróżnicowanie tego problemu społecznego między bezrobotnymi kobietami i bezrobotnymi mężczyznami. Dane statystyczne wyraźnie wskazują, że udział osób powyżej 50 roku życia znacząco wzrósł w populacji bezrobotnych. Uzasadnione wydaje się twierdzenie, że osoby te znajdują się w gorszej sytuacji na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy. Ta grupa bezrobotnych przegrywa rywalizację o wolne miejsca pracy z osobami młodszymi, które są lepiej przystosowane do szybkich zmian na rynku pracy. W artykule dokonano również przeglądu przepisów zakazujących dyskryminacji ze względu na wiek na rynku pracy. Przedstawiono rekomendacje, jak poprawić sytuację bezrobotnych w wieku powyżej 50 lat na rynku pracy, zwłaszcza w obliczu zachodzących zmian technologicznych.
Bibliografia
Bibliography
Arendt, Ł. (2021). Zmiana technologiczna na polskim rynku pracy w kontekście pandemii Covid-19. Polityka Społeczna, 4, 8—15. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.2408.
Bieszk-Stolorz, B., & Markowicz, I. (2013). Płeć, wiek i wykształcenie osób bezrobotnych jako determinanty czasu poszukiwania pracy. Ekonometria, 2(40), 74—86.
Burek, W., & Klaus, W. (2013). Definiowanie dyskryminacji w prawie polskim w świetle prawa Unii Europejskiej oraz prawa międzynarodowego. Problemy współczesnego prawa międzynarodowego, europejskiego i porównawczego, vol. XI, A.D. MMXIII, 72—90.
Chirkowska-Smolak, T. (2000). Aktywność bezrobotnych w świetle psychologicznych modeli poszukiwania pracy. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 4, 147—166.
Czarnik, S., & Turek, K. (2014). Aktywność zawodowa i wykształcenie Polaków. Edukacja a rynek pracy (Vol. II). PARP.
Domańska, M. (2019). Zakaz dyskryminacji ze względu na więcej niż jedno zabronione kryterium. Wolters Kluwer.
Grześkowiak, A. (2012). Analiza wybranych aspektów zjawiska ageizmu w Europie z wykorzystaniem wykresów typu biplot. Ekonometria, 3(37), 70—82.
GUS 2023. Pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo (wyniki wstępne „Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności”). Informacja sygnalna, 23 February 2023.
Hązła, M. (2022). Historyczne uwarunkowania oraz perspektywy europejskiego rynku pracy wobec przemysłu 4.0. Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne, 42, 13—31. https://doi.org/10.19195/1733-5779.42.2
Hysa, B. (2016). Zarządzanie różnorodnością pokoleniową. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 97, 385‒398.
Kawka, T. (2018). Determinanty zmian na rynku pracy w czasach nowej gospodarki. Zarządzanie i Finanse. Journal of Management and Finance, 16(1/2), 117‒131.
Kłos, B. (2011). Dyskryminacja ze względu na wiek osób starszych na polskim rynku pracy. Studia Biura Analiz Sejmowych, 2(26), 183—209.
Kośmicki, E., & Malinowska, S. (2015). Bezrobocie we współczesnym świecie. Czy istnieją możliwości pełnego zatrudnienia? Optimum: Studia Ekonomiczne, 4(76), 3—24. https://doi.org/10.15290/ose.2015.04.76.01
Lewandowski, P., & Hardy, W. (2018). Jak technologia zmienia charakter pracy? Polska na tle UE. Instytut Badań Strukturalnych, IBS Policy Paper 2/2018.
Liwiński, J., & Sztanderska, U. (2010). Zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwach. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Liwiński, J., & Sztanderska, U. (2013). Standardy zarządzania wiekiem w organizacjach. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Maksim, M., Wiśniewski, Z., & Wojdyło, M. (2018). Strategie aktywizacji zawodowej bezrobotnych w wieku 50+ dla publicznych służb zatrudnienia. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Męcina, J. (2012). Wspieranie aktywności zawodowej osób 50+ — pierwsze efekty programu „Solidarność pokoleń” i rekomendacje. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 17, 77—90.
Michajłow, K. (2016). Szczególny status osób bezrobotnych powyżej 50. roku życia (zarys problematyki). Studia Iuridica Lublinensia, vol. XXV (2), 145—159.
Muster, R. (2010). Szanse bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy na podjęcie zatrudnienia. Diagnoza grup defaworyzownych przez pracodawców. In M. Gagacka & K. Głąbicka (Eds.), Lokalne sieci wsparcia (pp. 248—263). Wydawnictwo Politechniki Radomskiej.
Muster, R. (2019a). Generational differentiation of the unemployed and their civilisational competences level in Ruda Śląska. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 43 (3), 81—102.
Muster, R. (2019b). Wiek bezrobotnych jako czynnik różnicujący gotowość do podjęcia pracy i uczestnictwa w działaniach z zakresu aktywizacji zawodowej. Polityka Społeczna, 5—6, 29—34.
Muster, R. (2020). Generationally Diversified Job Groups in Contemporary Job Market. A Chance or a Threat for Organizations? Polish Political Science Yearbook, 49(2), 170—188.
Omyła-Rudzka, M. (2016). Czy osoby starsze są w naszym społeczeństwie dyskryminowane? Komunikat z badań, CBOS, no. 164.
Rogozińska-Pawełczyk, A. (2014). Zarządzanie kapitałem ludzkim w różnym wieku jako wyzwanie dla rynku pracy. In A. Rogozińska-Pawełczyk (Ed.), Pokolenia na rynku pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sewastianowicz, M. (2004). Współczesne teorie bezrobocia. Rynek Pracy, 6, 11—26. Słownik języka polskiego. (1978). PWN.
Srebrna gospodarka na wielkopolskim rynku pracy — aktywność zawodowa osób 50+ i osób 60+. Raport pełny z badania. (2019). Prepared by IBC GROUP Central Europe Holding S.A. and Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu.
Sygid, K. M., & Cipora, E. (2020). Sytuacja osób powyżej 50. roku życia na rynku pracy oraz działalność przedsiębiorstw w zakresie ochrony ich zdrowia. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 26 (4), 322—328. https://doi.org/10.26444/monz/128242
Szukalski, P. (2006). Zagrożenie czy wyzwanie — proces starzenia się ludności. Polityka Społeczna, 9, 6—10.
Turczak, A. (2016). Zależność między wiekiem a czasem pozostawania bez pracy bezrobotnych w Polsce. Roczniki Ekonomii i Zarządzania, 8(44), no. 2, 207—224. http://dx.doi.org/10.18290/reiz.2016.8(44).2-12
Wieczorek, P. (2018). Czwarta rewolucja przemysłowa — wizja przemysłu nowej generacji — perspektywa dla Polski. Kontrola Państwowa, 3(380), 89—115.
Wiktorowicz, J. (2014). Wydłużenie aktywności zawodowej czy przejście na emeryturę? Studium mikroekonomiczne. Studia Demograficzne, 2(166), 7—36.
Wiktorowicz, J., & Warwas, I. (2016). Pokolenia na rynku pracy. In J. Wiktorowicz, I. Warwas, M. Kuba, E. Staszewska, P. Woszczyk, A. Stankiewicz & J. Kliombka-Jarzyna, (Eds.), Pokolenia — co się zmienia? Kompendium zarządzania międzygeneracyjnego. Wolters Kluwer, 19—37.
Winiarska, A. & Klaus, W. (2011). Dyskryminacja i nierówne traktowanie jako zjawisko społeczno‑kulturowe. Studia Biura Analiz Sejmowych, 2(26), 9—39
Witkowska, J. (2000). Rynek technologii w Unii Europejskiej. Studia Europejskie, 4, 25—44.
Legal acts:
Konstytucja RP (Dz. U. 1997, no. 78, poz. 483).
Kodeks pracy (Dz. U. 1974 No. 24 poz. 141 z późn. zm.).
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2011 r., poz. 1100, z późn. zm.).
Online sources:
https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do [accessed on 2 February 2022].
www.psz.praca.gov.pl [accessed on 4 February 2022].
stat.gov.pl [accessed on 1 September 2023].
https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/zasady-metodyczne-rocznik-pracy/jak-liczymy-bezrobocie,2,1.html [accessed on 1 September 2023].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
