Moral revival of Polish society in Jan Szczepański’s sociological reflection
DOI:
https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2021.12.10Keywords:
the concept of man and society, the morality of public life, the economy and work ethos, manifestations of moral evil, moral revivalAbstract
In this study, Janusz Mariański first presents selected themes from the works of Jan Szczepański, the great representative of Polish sociological thought. These themes include: the moral condition of Polish society (the concept of man and society, the morality of public life, economy and work ethos, manifestations of moral evil, suffering) and moral revival as an idea and reality, with particular emphasis on the issues of individuality. On the basis of these findings, Mariański formulates some general conclusions regarding moral transformations in Polish society and a proposal for changes conducive to moral revival (moral reform, a revitalization of morality, moral education).
References
Baniak J., 2015: Religia i jej rola w życiu ludzi w krytycznym spojrzeniu młodzieży. Analiza socjologiczna. W: Ratio, religio, humanitas. Miscellanea dedykowane Profesorowi Zbigniewiowi Drozdowiczowi. Red. E. Jeliński, Z. Stachowski, S. Sztajer. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, s. 189—213.
Bauman Z., 2001: Wieczność w opałach, czyli o wyzwaniach pedagogicznych płynnej nowoczesności. „Teraźniejszość — Człowiek — Edukacja. Kwartalnik Myśli Społeczno-Pedagogicznej”, nr specjalny, s. 11—32.
Berger P.L., Brix E., Prisching M., 2001: Persönliches und Gesellschaftliches. Ein Gespräch. W: Peter L. Berger und die Soziologie der Gegenwart. Gesellschaft verstehen. Hrsg. M. Pritsching. Wien: Passagen Verlag 149—163.
Kulpińska J., 2005: Jan Szczepański. W: Encyklopedia socjologii. Suplement. Red. W. Kwaśniewicz. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 329—334.
Kwieciński Z., 2004: Edukacja jako nadzieja wobec zagrożeń współczesności. „Keryks. Międzynarodowy Przegląd Katechetyczno-Pedagogicznoreligijny”, t. 3, nr 1, s. 145—158.
Leclercq J., 1964: Katolicy i wolność myśli. Przeł. J. Prokop. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Lindenberg G., 1991: Studenci Warszawy po upływie ćwierćwiecza. W: Studenci Warszawy. Studium długofalowych przemian postaw i wartości. Red. S. Nowak. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 507—536.
Mariański J., 1990: Moralność w procesie przemian. Szkice socjologiczne. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Mariański J., 2005: Między rajem a apokalipsą. O potrzebie wychowania ku wartościom uniwersalnym. W: Wychowanie. Pojęcia, procesy, konteksty. T. 2. Red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak. Sopot: Wydawnictwo Psychologiczne, s. 53—82.
Mariański J., 2008a: Religia a wartości uniwersalne. W: Uniwersalia w międzynarodowym porównaniu. Studium polsko-niemieckie. Red. E. Dubas, H.M. Griese, M. Dzięgielewska. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 33—43.
Mariański J., 2008b: Społeczeństwo i moralność. Studia z katolickiej nauki społecznej i socjologii moralności. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
Mariański J., 2018a: Sens życia i cierpienia w ujęciu socjologicznym w nawiązaniu do myśli Jana Szczepańskiego. W: Spotkania filozoficzno-socjologiczne na pograniczu w ramach Polsko-Czeskiej Wolnej Szkoły Nauk Filozoficznych i Społecznych im. Profesora Jana Szczepańskiego. Red. A. Kasperek, H. Böhm. Katowice: Polska Akademia Nauk Oddział w Katowicach, Stowarzyszenie Rozwoju i Współpracy Regionalnej „Olza”, s. 79—85.
Mariański J., 2018b: Wartości prospołeczne i egoistyczne w świadomości maturzystów puławskich (1994—2009—2016). „Zeszyty Naukowe WSNS”, nr 1, s. 55—74.
Prof. Jan Szczepański, socjolog, 1986. W: O kondycję moralną społeczeństwa. Materiały ze spotkania Przewodniczącego Rady Państwa z przedstawicielami środowisk opiniotwórczych oraz działaczami społecznymi i państwowymi 7 kwietnia 1986. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, s. 242—247.
Rosińska A.M., 2007: Jana Szczepańskiego koncepcja dobrego życia. Lublin: Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie (mps pracy licencjackiej).
Sufin Z., 2005: Promieniująca indywidualność. W: J. Szczepański: Humanista — uczony — państwowiec. Księga wspomnień. Red. J. Kulpińska. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, s. 253—256.
Szczepański J., 1969: Filozoficzna i socjologiczna koncepcja człowieka. „Studia Filozoficzne”, nr 1, s. 15—22.
Szczepański J., 1970: Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Szczepański J., 1971: Rozważania o Rzeczypospolitej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Szczepański J., 1980: Moralność życia publicznego. „Człowiek w pracy i w osiedlu. Biuletyn TWWP”, r. 19, nr 5—6, s. 7—15.
Szczepański J., 1982: Wartość działania. W: Człowiek i świat wartości. Red. J. Lipiec. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, s. 337—345.
Szczepański J., 1984a: Sprawy ludzkie. Warszawa: Czytelnik.
Szczepański, 1984b: Świat ludzkich wartości. Z socjologiem, prof. Janem Szczepańskim rozmawiają Joanna Konieczna i Andrzej Wieluński. „Prawo i Życie”, nr 44, s. 3—4.
Szczepański J., 1986a: Dyskusje o szkolnictwie. „Odrodzenie. Tygodnik Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego”, r. 3, nr 5, s. 5.
Szczepański J., 1986b: O pracy. „Odra”, nr 11, s. 6—7.
Szczepański J., 1986c: Zapytaj samego siebie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szczepański J., 1987a: Od diagnoz do działania. Warszawa: Redakcja Publikacji Wydziału Ideologicznego KC PZPR. Wydawnictwo „Książka i Wiedza”.
Szczepański J., 1987b: Od diagnoz do działania. „Rada Narodowa” z dnia 3 VIII (Wydanie specjalne, 3).
Szczepański J., 1987c: Rozmowy z dniem wczorajszym. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Szczepański J., 1987d: Tworzyć lepszy świat. „Tygodnik Kulturalny”, r. 31, nr 42, s. 3.
Szczepański J., 1988: O indywidualności. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
Szczepański J., 1989a: Polska wobec wyzwań przyszłości. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW.
Szczepański J., 1989b: Próba prognozy. „Przekrój”, nr 2279, s. 4—5, 17.
Szczepański J., 1992a: Człowiek w strukturach zła. „Ethos”, r. 5, nr 1 s. 66—76.
Szczepański J., 1992b: Polska lokalna. W: Społeczeństwo i gospodarka w Polsce lokalnej. Red. B. Jałowiecki. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego. Warszawa, s. 11—108.
Szczepański J., 1993: Polskie losy. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW.
Szczepański J., 1995a: Ludzie i instytucje. Powstawanie ustroju Polski Ludowej i przekształcenia społeczeństwa polskiego. W: Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego Lublin, 27—30 VI 1994. Red. A. Sułek, J. Styk, we współpracy I. Machaj. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 16—22.
Szczepański J., 1995b: Wizje naszego życia. Warszawa: Wydawnictwo Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu i Administracji.
Szczepański J., 1999a: Fantazje na temat czasu. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL.
Szczepański J., 1999b: Najważniejsze i najtrudniejsze. Warszawa: Warszawska Drukarnia Naukowa PAN.
Szlendak T., 2004: Supermarketyzacja. Religia i obyczaje seksualne młodzieży w kulturze konsumpcyjnej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Sztompka P., 2017: Społeczeństwo dzieje się pomiędzy. „Więź”, nr 1, s. 94—105.
Wargacki S.A., 2015: Socjologia zła. W: Leksykon socjologii moralności. Podstawy — teorie — badania perspektywy. Red. J. Mariański. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 758—761.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
