Faza preoralna połykania i jej zaburzenia u osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2020.09.15

Słowa kluczowe:

faza preoralna połykania, zaburzenia karmienia, niepełnosprawność intelektualna, karmienie, połykanie

Abstrakt

W artykule, na podstawie przeglądu literatury naukowej oraz ankiet przeprowadzonych wśród opiekunów, dokonano próby zdefiniowania preoralnej fazy połykania oraz jej przebiegu u osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Przedstawiono definicje, scharakteryzowano przebieg tej fazy i determinanty wpływające na jej zaburzenia. W podsumowaniu wskazano również możliwości udoskonalenia karmienia poprzez zmianę zachowań w najwcześniejszej przedustnej jego fazie. W celu zebrania danych, służących ocenie najważniejszych sposobów wykorzystywanych przez opiekunów podczas inicjowania karmienia, przeprowadzono ankiety wśród opiekunów podopiecznych Ośrodka-Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego w Pruszczu Gdańskim. Badania dotyczyły osób z orzeczeniem o głębokim stopniu niepełnosprawności z różnorakimi dysfunkcjami i możliwościami w zakresie spożywania posiłków.

Bibliografia

Abbeduto, L., McDuffie, A. (2014). Zespoły genetyczne związane z niepełnosprawnością intelektualną. W: C.L. Armstrong, L. Morrow (red.), Neuropsychologia medyczna (t. 1, s. 305–350).

Red. wyd. pol. M. Harciarek. Tłum. B. Mroziak. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Baraniewicz D., Baraniewicz M. (2007). Możliwości komunikacyjne uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym. W: J. Baran, A. Mikrut (red.), Umiejętności komunikacyjne osób z niepełnosprawnością. Teoria, diagnoza, wspomaganie (s. 195–205). Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej.

Boksa, E. (2016). Dysfagia z perspektywy zaburzeń komunikacji językowej u dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Kraków: Libron.

Dysfagia – zaburzenia połykania u dzieci i dorosłych [materiały szkoleniowe]. Szkolenie prow. M. Rządzka. Gdańsk, 11.03.2017.

Fernando, N., Potock, M. (2018). Mały smakosz. Jak wychować dziecko, by jadło chętnie i zdrowo. Tłum. A. Święcicka. Warszawa: Agora.

Hägg, M. [b.r.]. Swallowing difficulties (dysphagia) – what does it really mean? IQoro. https://www.iqoro.com/swallowing-difficulties-dysphagia/ [data dostępu: 18.12.2019].

Harris, J.C. (2006). Intellectual disability: Understanding its development, causes, classification, evaluation, and treatment. Oxford: Oxford University Press.

Kaczan, T. (2015). Codzienność życia dziecka z wrodzoną wadą genetyczną. W: J. Błeszyński, D. Baczała (red.), Wczesna interwencja w logopedii (s. 159–168). Gdańsk: Harmonia.

Kaczan, T. (2018). Wspomaganie rozwoju komunikacji i odżywiania dziecka z rzadką chorobą genetyczną. W: B. Winczura (red.), Dzieci o specjalnych potrzebach komunikacyjnych. Diagnoza – edukacja – terapia (s. 311–318). Kraków: Impuls.

Kaczorowska-Bray, K. (2012). Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Gdańsk: Harmonia.

Kaczorowska-Bray, K. (2017). Kompetencja i sprawność językowa dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym, umiarkowanym i lekkim. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego.

Komender, J. (2005). Upośledzenie umysłowe. W: T. Wolańczyk, J. Komender (red.), Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci (s. 59–67). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Kwiatkowska, M. (1997). Dzieci głęboko niezrozumiane. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna Literatów i Dziennikarzy „Pod Wiatr”.

Leopold, N., Kagel, M. (1997). Dysphagia – ingestion or deglutition?: A proposed paradigm. Dysphagia, 12, 202–206.

Lewicka, T., Krzystanek, E. (2017). Dysfagia po udarach mózgu – wskazówki diagnostyczne i terapeutyczne. Aktualności Neurologiczne, 4, 208–212.

Matsuo, K., Palmer, J.B. (2009). Coordination of mastication, swallowing and breathing. Japanese Dental Science Review, 45, 31–40.

Michalska, A., Panasiuk, J., Pogorzelska, J., Polatyńska, K., Wendorf, J. (2017). System klasyfikacji umiejętności jedzenia i picia w mózgowym porażeniu dziecięcym. Neurologia, 52, 63–67.

Narożny, W., Szmaj, M. (2018). Zaburzenia mowy w dysfagii. W: S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Biomedyczne podstawy logopedii (s. 176–185). Gdańsk: Harmonia.

Owens Jr., R.E. (2014). Language disorders: A functional approach to assessment and intervention: Sixth edition. Boston: Person.

Regner, A. (2016). Wczesna interwencja logopedyczna wobec dziecka zagrożonego niepełnosprawnością. W: B. Winczura, B. Cytowska (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka (s. 239–251). Kraków: Impuls.

Rybak, A., Socha, P., Stolarczyk, A., Socha, J. (2011). Ocena częstości występowania zaburzeń karmienia u dzieci w Polsce. Możliwości diagnostyczne i terapeutyczne. Standardy Medyczne. Pediatria, 8, 131–144.

Rządzka, M. (2019). Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Wczesna diagnoza i stymulacja. Kraków: Impuls.

Salvador-Carulla, L., i in. (2011). Intellectual developmental disorders: towards a new name, definition and framework for „mental retardation/intellectual disability” in ICD-11. World Psychiatry, 10(3), 175–80.

Wagenfeld, A, Kaldenberg, J. (red.) (2005). Foundation of pediatric practice. New York: Slack.

Ward, E.C., Morgan, A.T. (2009). Dysphagia post trauma. San Diego: Plular Publishing.

Pobrania

Opublikowane

2020-12-29

Jak cytować

Chilińska-Pułkowska, A., & Kaczorowska-Bray, K. (2020). Faza preoralna połykania i jej zaburzenia u osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Logopedia Silesiana, (9), 1–27. https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2020.09.15

Numer

Nr 9 (2020): Logopedia Silesiana nr 9 (9/2020)

Dział

Artykuły

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).