Terapia logopedyczna zaburzeń dyzartrycznych w stwardnieniu zanikowym bocznym

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2022.11.01.03

Słowa kluczowe:

stwardnienie zanikowe boczne, dyzartria, terapia logopedyczna

Abstrakt

Zaprezentowany artykuł dotyczy diagnozy i terapii dyzartrii w przebiegu stwardnienia zanikowego bocznego (łac. sclerosis lateralis amyotrophica – SLA, choroba Charcota), jednej z nieuleczalnych chorób neurodegeneracyjnych. Na przykładzie 46-letniej pacjentki przeanalizowano charakterystyczne objawy choroby w odniesieniu do literatury logopedycznej. Artykuł został zaprezentowany w formie studium przypadku ze względu na małą liczbę pacjentów, u których występuje stwardnienie zanikowe boczne. Zapadalność na sporadyczną postać stwardnienia zanikowego bocznego (SSLA) wynosi średnio 1,9 na 100 000 na rok zarówno w Europie, jak i w Ameryce Północnej. Częstość występowania SLA szacuje się na około 7 na 100 000 w populacji ogólnej. W badaniu wykorzystano „Ocenę stanu dyzartrii” Izabeli Gatkowskiej, uzupełnioną o wywiad z respondentką i analizę dokumentacji medycznej, a następnie zaproponowano plan terapii.

Biogram autora

Ewa Boksa - Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

dr n. humanistycznych, językoznawca, tutor akademicki, neurologopeda i oligofrenopedagog. Obecnie adiunkt w Instytucie Językoznawstwa i Literaturoznawstwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego oraz neurologopeda w Ośrodku Rehabilitacji Dziennej dla Dzieci z Zaburzeniami Wieku Rozwojowego prowadzonym przez Centrum Medyczne Zdrowie w Kielcach. Inicjatorka i koordynatorka projektów naukowych i terapeutycznych, wśród nich należy wymienić: „Dziecko, które dobrze je, dobrze mówi. Postępowanie logopedyczne w dysfagii u dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi i zaburzeniami rozwojowymi”, „Zrozumieć Dziecko- znaczy pomóc Rodzinie” oraz „Systemowa terapia językowa w dysleksji rozwojowej”.  Współtwórca programu studiów podyplomowych z logopedii ogólnej oraz studiów stacjonarnych I stopnia z logopedii ogólnej. Zainteresowania naukowe: zakłócenia komunikacji językowej dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi (dysleksja, profilaktyka i zaburzenia mowy u dzieci urodzonych z niskim napięciem posturalnym oraz asymetrią ułożeniową, autyzm, zespół Aspergera, mózgowe porażenie dziecięce, niepełnosprawność intelektualna) oraz zaburzenia mowy i komunikacji osób dorosłych (afazja, dyzartria). 

Bibliografia

Boksa, E. (2016). Dysfagia z perspektywy zaburzeń komunikacji językowej u dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Kraków: Libron.

Bryzik, B., & Gajos, S. (2014). Uczę się świata na nowo. Zeszyt ćwiczeń dla dorosłych afatyków. Vol. 2. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.

Darley, F.L., Aronson, A.E., & Brown, J.R. (1975). Motor speech disorders. Philadelphia: W.B. Saunders.

Gatkowska, I. (2012). Diagnoza dyzartrii u dorosłych w neurologii klinicznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Grabias, S. (2001). Perspektywy opisu zaburzeń mowy. In: S. Grabias (ed.), Zaburzenia mowy (pp. 11–43). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Jastrzębowska, G. (1998). Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Jauer-Niworowska, O., & Kwasiborska, J. (2009). Dyzartria. Wskazówki do diagnozy różnicowej poszczególnych typów dyzartrii. Gliwice: Komlogo.

Kozubski, W., & Liberski, P.P. (eds.). (2006). Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Kubiszewska, J., & Kwieciński, H. (2010). Stwardnienie zanikowe boczne. Postępy Nauk Medycznych, 6, 440–448.

Michalik, M. (2004). O językoznawczą metodę w badaniach nad dyzartrią (na przykładzie pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym). Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica II, 19, 297–306.

Mirecka, U. (2015). Postępowanie logopedyczne w przypadku dyzartrii. In: S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (eds.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego (pp. 839–863). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Panasiuk, J. (2012). Diagnoza logopedyczna w przebiegu chorób neurologicznych u osób dorosłych. In: E. Czaplewska & S. Milewski (eds.), Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki (pp. 263–324). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Przeździęk, M. (2011). Usprawnianie mowy w SM. Zestaw ćwiczeń logopedycznych dla osób chorych na stwardnienie rozsiane. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego.

Sovák, M. (1978). Logopedie. Praha: SPN.

Surowaniec, J. (1993). Podręczny słownik logopedyczny. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Tarkowski, Z. (2003). Diagnoza i terapia osób dorosłych z dysartrią. In: H. Łangowska-Reiner, J. Hajduk-Nijakowska (eds.), Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki (vol. 2, pp. 784–786). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Tarkowski, Z. (ed.). (1999). Dyzartria. Lublin: Fundacja ORATOR.

Wald, I. (1993). Genetyka chorób mięśni. In: I. Hausmanowa-Petrusewicz (ed.), Choroby mięśni (pp. 163–188). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Worms, P.M. (2001). The epidemiology of motor neuron diseases: A review of recent studies. Journal of the Neurological Sciences, 191, 3–9.

Wójtowiczowa, J. (1993). Logopedyczny zbiór wyrazów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Pobrania

Opublikowane

2022-06-28

Jak cytować

Boksa, E., & Żabińska, K. (2022). Terapia logopedyczna zaburzeń dyzartrycznych w stwardnieniu zanikowym bocznym. Logopedia Silesiana, 11(1), 1–45. https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2022.11.01.03

Numer

Tom 11 Nr 1 (2022): Logopedia Silesiana

Dział

Artykuły

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).