Zachowania zdrowotne a doświadczanie trudności głosowych wśród studentów i nauczycieli
DOI:
https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2022.11.02.06Słowa kluczowe:
emisja głosu, zachowania zdrowotne, trudności głosowe nauczycieli, trudności głosowe studentów, profilaktykaAbstrakt
W artykule zaprezentowano wyniki badań nad zachowaniami zdrowotnymi oraz doświadczaniem subiektywnych dolegliwości głosowych w grupie studentów (n=208) oraz nauczycieli (n=120). W postępowaniu wykorzystano test VHI (Voice Handicap Index) do pomiaru poziomu niepełnosprawności głosu oraz test IZZ (Indeks Zachowań Zdrowotnych) do pomiaru kategorii zachowań zdrowotnych w zakresie: prawidłowych nawyków żywieniowych, zachowań profilaktycznych, pozytywnego nastawienia psychicznego oraz praktyk zdrowotnych. Wykorzystano również dane z arkuszy wywiadów ustrukturyzowanych. W przypadku nauczycieli zanotowano istotne statystycznie zależności pomiędzy wynikami testu VHI a prawidłowymi nawykami żywieniowymi oraz pomiędzy zachowaniami profilaktycznymi. Wśród badanych studentów odnotowano mniejszą liczbę istotnych statystycznie zależności w tym zakresie.
Bibliografia
Binkuńska, E. (2012). Higiena i emisja głosu mówionego. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Ciecierska-Zajdel, B. (2012). Trening głosu. Praktyczny kurs dobrego mówienia. Samo Sedno.
Forti, S., Amico, M., Zambarbieri, A., Ciabatta, A., Assi, C., Pignataro, L., Cantarella, G. (2014). Validation of the Italian voice handicap Index-10. Journal of Voice, 28(2), 263.e17–263.e22. https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2013.07.013
Gautam, R., Navak, S., Devadas, U. (2022). Perception of primary school teachers towards voice problems and vocal health-seeking behaviors: A qualitative study. Journal of Voice, 36(5), artykuł 022. https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2022.03.022
Giddens, Ch. L., Barron, K. W., Byrd-Craven, J., Clark, K. F., Winter, A. S. (2013). Vocal indices of stress. A review. Journal of Voice, 27(3), 390.e21–390.e29.
Goldman, S. L., Hargrave, J., Hillman, R. E., Homlberg, E., Gress, C. (1996). Stress, anxiety, somatic complains and voice use in woman with vocal nodules. American Journal of Speech-Language Pathology, 5(1), 44–54. https://doi.org/10.1044/1058-0360.0501.44
Gruszczyńska, M., Bąk-Sosnowska, M., Plinta, R. (2015). Zachowania zdrowotne jako istotny element aktywności życiowej człowieka. Stosunek Polaków do własnego zdrowia / Health-related behaviors as an essential part of human life activities. Attitude of Poles towards their own health. Hygeia Public Health, 50(4), 558–565.
Guzy, A. (2019). Diagnoza emisji głosu z wykorzystaniem wywiadu ustrukturyzowanego – implikacje praktyczne. Logopaedica Lodziensia, 3, 79–91. https://doi.org/10.18778/2544-7238.03.06
Guzy, A., Barańska-Grabara, L. (2012). Problemy głosowe nauczycieli. W: D. Umiastowska, J. Gebreselassie (red.), Zdrowie w perspektywie pedagogicznej (s. 145–159). Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
Haniszewska, K., Kaźmierczak, M. (2019). Higiena głosu artystów scenicznych. Doniesienie z badań. Logopedica Lodziensia, 3, 93–116 .
Hashim, N. W., Wilkes M., Salomon, R., Meggs, J., France, D. J. (2017). Evaluation of voice acoustics as predictor of clinical depression scores. Journal of Voice, 31, 256.e1–256.e6.
Havigerová, J. M., Dosedlová, J., Burešová, I. (2019). One health behavior or many health-related behaviors? Psychology Research and Behavior Management, 12, 23–30.
Heszen, I., Sęk, H. (2008). Zdrowie i stres. W: D. Doliński, J. Strelau. Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2, s. 690–694). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Heszen, I., Sęk, H. (red.). (2012). Psychologia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Houtte, E., Claeys, S., Wuyts, F. L., Van Lierde K. (2012). Voice disorders in teacher: Occupational risk factors and psycho-emotional factors. Logopedics, Phoniatrics, Vocology, 37(3), 107–116.
Juczyński, Z. (2009). Narzędzia do pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych.
Kisiel, M., (2012). Emisja i higiena głosu w pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Biznesu.
Kropornicka, B., Baczewska, B., Dragan, W., Krzyżanowska, E., Olszak, C., Szymczuk, E. (2015). Zachowania zdrowotne studentów Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w zależności od miejsca zamieszkania. Rozprawy Społeczne, 9(2), 58–64.
Kubiak, S., Wiskirska-Woźnica, B., Demenko, G. (2006). Zarys higieny narządu głosu. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Leer, E., Hapner, E. R., Connor, P. N. (2007). Transtheoretical model of health behavior change applied to voice therapy. Journal of Voice, 22(6), 688–698, doi: https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2007.01.011.
Mateusiak, J., Gwozdecka-Wolniaszek, E. (2013). O zachowaniach zdrowotnych przez pryzmat współczesności. W: M. Górnik-Durose (red.), Kultura współczesna a zdrowie (s. 154–184). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Mazurkiewicz, E. A. (1978). Podstawy wychowania zdrowotnego. W: Z. J. Brzeziński, C. W. Korczak (red.), Higiena i ochrona zdrowia. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Ostrowska, A. (1999). Styl życia a zdrowie. Z zagadnień promocji zdrowia. IFIS PAN.
Pawłowski, R. (2008). Zachowania zdrowotne studentów I roku studiów a samoocena ich stylu życia. Zdrowie – Kultura Zdrowotna – Edukacja, 2, 117–123.
Pawłowski, Z. (2010). Podstawy foniatrii dla osób duchownych, aktorów, nauczycieli i prawników. Wydawnictwo Salezjańskie.
Prochaska, J. O., DiClemente, C. C. (1992). Stages of change in modification of problems behaviors. Progress in Behavior Modification, 28, 184–218.
Puchalski, K. (1990). Zachowania związane ze zdrowiem jako przedmiot nauk socjologicznych. Uwagi wokół pojęcia. W: A. Gniazdowski (red.), Zachowania zdrowotne (s. 23–57). Wydawnictwo Instytutu Medycyny Pracy.
Radosz, Z., Tomaszewska-Kumela, P., Paplaczyk, M., Gruszczyńska, M. (2020). Zachowania zdrowotne studentów kierunków medycznych / Medical students’ health behaviors. Rozprawy Społeczne / Social Dissertations, 14(2), 151–164. https://doi.org/10.29316/rs/122023
Spantideas, N., Drosou, E., Karatsis, A., Assimakopoulos D. (2015). Voice disorders in the general Greek population and in patients with laryngopharyngeal reflux. Prevalence and risk factors. Journal of Voice, 29(3), 389.e27–389.e32.
Ślusarska, B., Kulik, T. B., Piasecka, H., Pacian, A. (2012). Wiedza i zachowania zdrowotne studentów medycyny w zakresie czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 18(1), 19–26.
Tarasiewicz, B. (2006). Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu. Universitas.
Trinite, B., Sokolovs, J. (2014). Adaptation and validation of the voice handicap index in Latvian. Journal of Voice, 28(4), 452–457.
Woynarowska, B. (2007). Edukacja zdrowotna. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
