Korelaty scyntygraficzne zaburzeń dyskursu w otępieniu z ciałami Lewy’ego
DOI:
https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2021.10.01.03Słowa kluczowe:
otępienie z ciałami Lewy’ego, zespół parkinsonowski, dyskurs, zaburzenia syntaktyczne, zaburzenia leksykalneAbstrakt
W obrazie klinicznym otępienia z ciałami Lewy’ego (DLB) zaburzenia mowy i komunikacji współwystępują z deficytami funkcji poznawczych. W zakresie dyskursu odnotowuje się zaburzenia w aspekcie syntaktycznym i leksykalnym. Badanie miało na celu wykazanie korelacji scyntygraficznych z nieprawidłowościami leksykalnymi i syntaktycznymi w mowie opowieściowej chorych. W badaniu uczestniczyło 12 pacjentów z DLB. Wyniki przeprowadzonej analizy ukazują zależności pomiędzy wybranymi aspektami dyskursu narracyjnego w DLB a zaburzeniami perfuzji mózgowej. Stwierdzono, że istnieje zależność pomiędzy zaburzeniami w aspekcie leksykalnym i syntaktycznym wypowiedzi a hipoperfuzją okolic skroniowych, ciemieniowych i potylicznych w półkuli lewej i prawej. Zdolność do tworzenia wypowiedzi mówionej na podstawie złożonego materiału ilustracyjnego wymaga zaangażowania percepcji wzrokowej, co może wyjaśniać związek zaburzeń dyskursu z hipoperfuzją tylną, szczególnie po stronie prawej.
Bibliografia
Ash, S., et al. (2011). The organization of narrative discourse in Lewy body spectrum disorder. Brain and Language, 119(1), 30–41.
Ash, S., et al. (2012a). Impairments of speech fluency in Lewy body spectrum disorder. Brain and Language, 120(3), 290–302.
Ash, S., et al. (2012b). The organization and anatomy of narrative comprehension and expression in Lewy body spectrum disorders. Neuropsychology, 26(3), 368.
Ash, S., et al. (2017). Longitudinal decline in speech production in Parkinson’s disease spectrum disorders. Brain and Language, 171, 42–51.
Barczak, A., Hintze, B. (2020). Otępienie z ciałami Lewy’ego – kryteria diagnostyczne i leczenie. Psychiatria po Dyplomie, 3, 38–42.
Barczak, A., et al. (2015). Otępienie z ciałami Lewy’ego – jak rozpoznawać? Jak leczyć? Polski Przegląd Neurologiczny, 11(3), 107–116.
Brockhuis, B., et al. (2015). Single-photon emission computed tomography in the differential diagnosis of dementia with Lewy bodies. Advances in Psychiatry and Neurology, 24(1), 1–7.
Domagała, A. (2015). Narracja i jej zaburzenia w otępieniu alzheimerowskim. Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
El-Nazer, R., et al. (2019). Regional neuropathology distribution and verbal fluency impairments in Parkinson’s disease. Parkinsonism & Related Disorders, 65, 73–78.
Garcia-Garcia, D., et al. (2012). Posterior parietooccipital hypometabolism may differentiate mild cognitive impairment from dementia in Parkinson’s disease. European Journal of Nuclear Medicine and Molecular Imaging, 39(11), 1767–1777.
Gonzalez‐Redondo, R., et al. (2012). The impact of silent vascular brain burden in cognitive impairment in Parkinson’s disease. European Journal of Neurology, 19(8), 1100–1107.
Goodglass, H., Kaplan, E., Barresi, B. (2001). BDAE-3: Boston diagnostic aphasia examination. Third edition. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins.
Grabias, S. (2019). Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Gross, R.G., et al. (2012). Sentence processing in Lewy body spectrum disorder: The role of working memory. Brain and Cognition, 78(2), 85–93.
Grossman, M., et al. (2017). Narrative organization deficit in Lewy body disorders is related to Alzheimer pathology. Frontiers in Neuroscience, 11, 53.
Imabayashi, E., et al. (2017). Validation of the cingulate island sign with optimized ratios for discriminating dementia with Lewy bodies from Alzheimer’s disease using brain perfusion SPECT. Annals of Nuclear Medicine, 31(7), 536–543.
Kantarci, K., et al. (2016). Hippocampal volumes predict risk of dementia with Lewy bodies in mild cognitive impairment. Neurology, 87(22), 2317–2323.
Kehagia, A.A., Barker, R.A., Robbins, T.W. (2010). Neuropsychological and clinical heterogeneity of cognitive impairment and dementia in patients with Parkinson’s disease. The Lancet Neurology, 9(12), 1200–1213.
Klemensiewicz, Z. (1953). Zarys składni polskiej. Warszawa: PWN.
Kluj-Kozłowska, K., et al. (2020). Leksykalne i syntaktyczne aspekty dyskursu narracyjnego u osób z otępieniem z ciałami Lewy’ego i z chorobą Alzheimera. Logopedia Silesiana, 9, 1–34, https://doi.org/10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2020.09.18.
Majka, J., Brockhuis, B., Sitek E.J., Narożańska, E. (2021). Wczesna diagnostyka otępienia z ciałami Lewy’ego. Neurologia po Dyplomie, 3, 34–40.
McKeith, I.G., et al. (2005). Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: Third report of the DLB Consortium. Neurology, 65(12), 1863–1872.
McKeith, I.G, et al. (2017). Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: Fourth consensus report of the DLB Consortium. Neurology. 89(1), 88–100.
McKeith, I.G., et al. (2020). Research criteria for the diagnosis of prodromal dementia with Lewy bodies. Neurology, 94(17), 743–755.
Müller, J., et al. (2001). Progression of dysarthria and dysphagia in postmortem-confirmed Parkinsonian disorders. Archives of Neurology, 58(2), 259–264.
Murray, L.L., Lenz, L.P. (2001). Productive syntax abilities in Huntington’s and Parkinson’s diseases. Brain and Cognition, 46(1–2), 213–219.
Pagonabarraga, J., et al. (2013). Pattern of regional cortical thinning associated with cognitive deterioration in Parkinson’s disease. PLOS One, 8(1), https://doi.org/10.1371/journal.pone.0054980.
Park, K.W., et al. (2018). Pattern of cerebral hypoperfusion according to the clinical staging in dementia with Lewy bodies. Neurocase, 24(2), 83–89.
Paschali, A., et al. (2010). SPECT neuroimaging and neuropsychological functions in different stages of Parkinson’s disease. European Journal of Nuclear Medicine and Molecular Imaging, 37(6), 1128–1140.
Perneczky, R., et al. (2009). Fluoro-deoxy-glucose positron emission tomography correlates of impaired activities of daily living in dementia with Lewy bodies: implications for cognitive reserve. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 17(3), 188–195.
Sajjadi, S.A., Patterson, K., Tomek, M., Nestor, P.J. (2012). Abnormalities of connected speech in semantic dementia vs Alzheimer’s disease. Aphasiology, 26(6), 847–866.
Sitek, E.J., Kluj-Kozłowska, K., Barczak, A. (2018). Zaburzenia funkcji językowych w atypowych zespołach parkinsonowskich. W: W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia (s. 556–571). Gdańsk: Harmonia Universalis.
Święcicka, M. (1993). O syntaktycznej segmentacji dziecięcych tekstów mówionych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy.
Święcicka, M. (2019). Składnia wypowiedzi dziecięcych. W: M. Kielar-Turska, S. Milewski (red.), Język w biegu życia (s. 234–260). Gdańsk: Harmonia Universalis.
Szczyszek, M. (2015). Problemy z granicami wypowiedzeń w języku polszczyźnie mówionej – uwagi wstępne. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 29, 115–128.
Wieczorek, D., et al. (2013). Memory impairment in dementia with Lewy bodies relative to Alzheimer’s disease and Parkinson’s disease with dementia. Acta Neuropsychologica, 11(3), 289–297.
Williams, V.G., et al. (2007). Boston naming performance distinguishes between Lewy body and Alzheimer’s dementias. Archives of Clinical Neuropsychology, 22(8), 925–931.
Williams-Gray, C.H., et al. (2009). The distinct cognitive syndromes of Parkinson’s disease: 5 year follow-up of the CamPaIGN cohort. Brain, 132(11), 2958–2969.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
