Zespół dezintegracyjny w diagnozie i terapii logopedycznej
Abstrakt
Speech disorders, presented in terms of theoretical models in speech-therapy literature, may manifest themselves in clinical practice as diverse spectra of symptoms, far removed from model descriptions. In many cases, the speech therapist detects coupled difficulties resulting from overlapping pathomechanisms. The high degree of complicacy of symptoms usually stems from disorders in the course of complicated illness complexes of the developmental age. To draw conclusions on the neurobiological mechanisms of speaking difficulties in the context of the still developing brain and other organic systems is a very difficult task. The article presents the specificity of childhood disintegrative disorders, which are classified as part of the spectrum of autistic disorders. With regard to the clinical picture and dynamism of symptoms, disintegrative disorders are distinguished from other comprehensive developmental disorders and require separate speech-therapy procedures. Using the case study of a 21-year-old patient, the diagnostic-therapeutic management of this disorder has been presented.Key words: comprehensive developmental disorders, autistic spectrum, Heller’s syndrome, disintegrative psychosis, developmental dementia, frontotemporal dementia, akinetic mutism
Bibliografia
Asperger H.: Autistic psychopathy in childhood. In: Autism and Asperger Syndrome. Ed. U. Frith. New York, Cambridge University Press 1991 [1st edition: 1944], s. 37–92.
Bayles K.: Language Function in Senile Dementi. “Brain and Language” 1982, No. 16, p. 265–280.
Bertrand E.: Choroby zwyrodnieniowe OUN. W: Neuropatologia kliniczna. Red. J. Dymecki, J. Kulczycki. Warszawa, Instytut Psychiatrii i Neurologii 1997, s. 243–258.
Bilikiewicz A.: Ocena stanu przytomności w intensywnym nadzorze układu nerwowego. Intensywny nadzór nad ośrodkowym układem nerwowym. Bydgoszcz, BTN 1982.
Bilikiewicz A., Strzyżewski W.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa, PZWL 1992.
Bishop S.L. et al.: Diagnostic Assessment. In: Autism Spectrum Disorders in Infants and Toddlers. Diagnosis, Assessment and Treatment. Eds. K. Chawarska, A. Klin, F.R. Volkmar. New York, The Guilford Press 2008.
Bragdon A., Gamon D.: Kiedy mózg pracuje inaczej. Gdańsk, Gdańskie Wydaw. Psychologiczne 2003.
Burd L., Fisher W., Kerbeshian J.: Pervasive disintegrative disorder: are Rett syndrome and Heller dementia infantilis subtypes? “Developmentald Medical Child Neurology” 1989, No. 31, p. 609–616.
Cytowska B., Wilczura B.: Dziecko z zaburzeniami rozwoju. Kraków, Impuls 2006.
Delacato C.: Dziwne, niepojęte. Autystyczne dziecko. Warszawa, Fundacja „Synapsis” 1995.
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth edition: DSM-5. Washington, American Psychiatric Association 2013.
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fourth edition: Text revision: DSM-IV. Washington, American Psychiatric Association 1994.
Fombonne E.: Epidemiological surveys of autism and other pervasive developmental disorders: an update. “Journal Autism Developmental Disorders” 2003, No. 33 (4), p. 365–382.
Fombonne E.: Epidemiology of pervasive developmental disorders. “Pediatric Research” 2009, No. 65 (6), p. 591–598.
Fombonne E.: Prevalence of childhood disintegrative disorder. “Autism” 2002, No. 6 (2), p. 149–157.
Goodman R., Scott S.: Psychiatria dzieci i młodzieży. [Przeł. A. Dunajska et al.]. Wrocław, Urban & Partner 2000.
Hendry C.N.: Childhood disintegrative disorder: should it be considered a distinct diagnosis? “Clinical Psychology Review” 2000, No. 20 (1), p. 77–90.
Herzyk A., Krukow P.: Analiza neuropsychologiczna zaburzeń emocji i osobowości u pacjentów z dysfunkcjami mózgu. W: Podstawy neuropsychologii klinicznej. Red. Ł. Domańska, A.R. Borkowska. Lublin, Wydaw. UMCS 2008, s. 319–345.
Hudolin V.: Dementia infantilis Heller: diagnostic problems with a case report. “Journal of Intellectual Disability Research” 1957, No. 1 (2), p. 79–90.
Kaczyńska-Haładyj M.M., Panasiuk J.: Specyfika otępienia czołowo-skroniowego u dzieci. W: Afazja i autyzm. Zaburzenia mowy oraz myślenia. Red. M. Młynarska, T. Smereka. Wrocław, Wrocławskie Tow. Naukowe 2007, s. 37–43.
Kagan-Kushnir T., Roberts S.W., Snead O.C.: Screening electroencephalograms in autism spectrum disorders: evidencebased guideline. “Journal Child Neurology” 2005, No. 20 (3), p. 197–206.
Kanner L.: Autystyczne zaburzenia kontaktu afektywnego. W: Przystosowanie społeczne małych dzieci z autyzmem. Red. T. Gałkowski, E. Pisula. Warszawa, Akademia Wychowania Fizycznego 2004, s. 94–95.
Kennedy A., Hill D.: Dementia infantilis with cortical dysrhythmia. “Archives of Disease Childhood” 1942, No. 17 (91), p. 122–129.
Komender J., Jagielska G., Bryńska A.: Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa, Wydaw. Lekarskie PZWL 2012.
Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Red. J. Wciórka. Przeł. Z. Pelc, J. Wciórka. Wrocław, Elsevier Urban & Partner 2008 [oryg. Quick reference to the diagnostic criteria from DSM-IV-TR. Washington, American Psychiatric Association].
Kurita H., Koyama T., Setoya Y. et al.: Validity of childhood disintegrative disorder apart from autistic disorder with speech loss. “European Child and Adolescent Psychiatry” 2004, No. 13 (4), p. 221–226.
Łuria A.R.: Podstawy neuropsychologii. [Przeł. D. Kądzielawa]. Warszawa, PWN 1976.
Malhotra S., Gupta N.: Childhood disintegrative disorder. “Journal Autism Developmental Disorders” 1999, No. 29, p. 491–498.
Marcelli D.: Psychopatologia wieku dziecięcego. Współpr. D. Cohen. Red. H. Jaklewicz. [Przeł. E. Bielańska, A. Gardziel, R. Mackiewicz]. Wrocław, Elsevier Urban & Partner 2012.
Marczewska H., Osiejuk E.: Nie tylko afazja… O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu. Warszawa, Energeia 1994.
McPartland J., Volkmar F.R.: Autism and related disorders. “Handbook Clinical Neurology” 2012, No. 106, p. 407–418.
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. ICD-10. Kom. nauk. S. Bartkowski [et al.]. Przeł. R. Topór-Mądry et al. Kraków, Uniwersyteckie Wydaw. Medyczne „Vesalius”, Fundacja Zdrowia Publicznego 1994 [oryg. ICD-10: International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems: Tenth Revision. Geneva, World Health Organization].
Miller E., Morris R.: The Psychology of Dementia. Chichester, John Wiley and Sons 1993. Mouridsen S.E.: Childhood disintegrative disorder. “Brain & Development” 2003, No. 25 (4), p. 225–228.
Namysłowska I.: Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydaw. Lekarskie PZWL 2007.
Nunn K., Williams K., Ouvrier R.: The Australian Childhood Dementia Study. “European Child and Adolescent Psychiatry” 2002, No. 11 (2), p. 63–70.
Obuchowski K.: Kody orientacji i struktura procesów emocjonalnych. Warszawa, PWN 1982.
Panasiuk J.: Postępowanie logopedyczne w przypadku alalii i niedokształcenia mowy o typie afazji. W: Logopedia. Standardy postępowania. Red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak. Lublin, Wydaw. UMCS 2015, s. 205–242.
Panasiuk J.: Zaburzenia mowy u dzieci chorych neurologicznie – diagnoza i terapia logopedyczna. W: Różne aspekty opóźnionego rozwoju mowy. Red. B. Cyl. Katowice, Metis 2010, s. 30–69.
Panasiuk J.: Zasady diagnozy różnicowej zaburzeń rozwoju mowy w całościowych zaburzeniach rozwojowych. W: Całościowe zaburzenia rozwojowe. Materiały pomocnicze dla psychologów członków zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Red. A. Potocka, Z. Wasiak. Warszawa, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2011, s. 94–111.
Pisula E.: Autyzm u dzieci. Diagnostyka, klasyfikacja, etiologia. Warszawa, Wydaw. Naukowe PWN 2001.
Rogers S.J.: Developmental regression in autism spectrum disorders. “Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews” 2004, No. 10 (2), p. 139–143.
Sadowski B.: Rola mózgu w procesach nadawania i odbioru mowy. W: Podstawy neurologopedii. Red. T. Gałkowski, E. Szelag, G. Jastrzębowska. Opole, Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego 2005, s. 43–97.
Szepietowska E.M., Misztal H.: Zaburzenia dowolnych czynności ruchowych – apraksje. W: Podstawy neuropsychologii klinicznej. Red. Ł. Domańska, A.R. Borkowska. Lublin, Wydaw. UMCS 2009, s. 233–247.
Walsh K.: Neuropsychologia kliniczna. Przeł. B. Mroziak. Warszawa, Wydaw. Naukowe PWN 1998, s. 175.
Walsh K.W.: Jak rozumieć uszkodzenia mózgu. Podstawy diagnozy neuropsychologicznej. Przeł. B. Mroziak. Warszawa, Instytut Psychiatrii i Neurologii 2001.
Westphal A. et al.: Revisiting regression in autism: Heller’s dementia infantilis. Includes a translation of “Über Dementia Infantilis”. “Journal Autism Developmental Disorders” 2003, No. 43 (2), p. 265–271.
Wing L.: Asperger’s syndrome: A clinical account. “Psychological Medicine” 1981, No. 11, p. 115–129.
Zwaigenbaum L. et al.: High functioning autism and Childhood Disintegrative Disorder in half brothers. “Journal Autism Developmental Disorders” 2000, No. 30 (2), p. 121–126.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
